4.1 Aan het werk/voor wie werk je

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Economie klas 4

Paragraaf 4.1 
Basis - kader

BEKEND

Met welk van de volgende begrippen ben jij al bekend?

Loondienst

Zelfstandige

ZZP-er

Arbeidsovereenkomst

Arbeidsvoorwaarden

Loon

Wettelijk minimum loon

Minimum jeugdloon

CAO

Proeftijd

1. Schrijf individueel in 5 minuten op welke begrippen je kent. 

2. De volgende 10 minuten ga je in een groepje bespreken wat jullie allemaal nog weten. Maak jullie lijst compleet met alle begrippen en de betekenis daarachter

Vaste baan

Onbepaalde tijd

Tijdelijke baan

Bepaalde tijd

Flexibele baan

Uitzendbaan

Oproepcontract

Wit werk

Grijs werk

Zwart werk

Lesdoelen

Wat wordt bedoeld met een flexibele baan

Welke afspraken werkgevers en werknemers maken

Hoe de overheid werknemers beschermt

Werk jij?

Zo ja: waar, hoeveel uur per week en wat is je functie?

Wat weet jij over
het onderwerp werken?

1. Welke drie soorten flexbanen worden er genoemd?

2. Waarom willen de meeste werknemers liever een           vaste baan?

3. Wil jij later liever een vaste baan of een flexbaan? 

Loon of winst

In loondienst heb je als werknemers een arbeidsovereenkomst met je werkgever. Je verdient dan een afgesproken loon voor een afgesproken aan tal werkuren.

Als zelfstandige heb je een eigenonderneming. De winst die je daarmee behaalt, is je inkomen.

Arbeidsovereenkomst

Als je ergens gaat werken, sluit je een arbeidsovereenkomst af met je werkgever.Er staat bijvoorbeeld in:

• wat voor werk je doet
  
• wat je salaris is
  
• wat je arbeidsvoorwaarden zijn. 
  

Je arbeidsvoorwaarden zijn onder andere hoeveel uur per week je werkt, wat je loon is en hoeveel vakantiedagen je hebt.

Proeftijd

• Bij een nieuwe baan spreek je een proeftijd af om te kijken of het bevalt.
• Tijdens de proeftijd mag de werknemer en/of de werkgever op ieder moment de arbeidsovereenkomst beëindigen.
  

Collectieve arbeidsovereenkomst

In een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) staan arbeidsvoorwaarden die voor alle werknemers in één bedrijf gelden, of voor een hele groep bedrijven.

Wat staat er in een
arbeidsovereenkomst?

Vast of flexibel

Een vaste baan is een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.

Bij een flexibele baan werk je alleen als de werkgever je nodig heeft.

VAST WERK

FLEXIBEL WERK

Proeftijd = een periode waarin werkgever en werknemer zonder opgaven van rede de arbeidsovereenkomst kunnen beëindigen. Duur: maximaal 2 maanden

Vaste baan = Er staat geen eind datum in je contract. Dat is een baan voor onbepaalde tijd

Tijdelijke baan = een baan voor een bepaalde tijd. Er staat een eind datum in het contract.

Tussen 6 maanden en 1 jaar is één maand proeftijd toegestaan.

Uitzendbaan =

je werkt dan voor een uitzendbureau

Oproepkracht = je hebt dan een contract waarin je uren niet vast zijn. De werkgever kan je bellen als je nodig hebt

Noem een voordeel en een nadeel van een uitzendbaan.
Doe dit voor de werkgever en de werknemer.

Vul de juiste woorden in.

Afspraken tussen een werknemer en een werkgever staan in de                           . Staat hier een einddatum in, dan gaat het om een                            baan. Staat er geen einddatum in, dan is het een                               baan. Er zijn ook mensen die werken via het uitzendbureau of met een oproepcontract, zij hebben een                           baan.

arbeidsovereenkomst

tijdelijke baan

vaste baan

flexibele baan

Kies de twee juiste antwoorden. Met een vaste baan:

1. heb je als werknemer een vast aantal uren en loon per week.
2. hebben jij en je werkgever te maken met een opzegtermijn.
3. staat er een einddatum in je arbeidsovereenkomst.
4. werk je alleen als je werkgever je nodig heeft.

In Harry’s arbeidsovereenkomst staat een maandloon van € 1.742.
Bereken hoeveel Harry per week verdient.

Een jaar heeft:

12 maanden

52 weken

365 dagen

Soeraja verdient per week € 452,73. Welk maandloon heeft zij met haar werkgever afgesproken?

Een jaar heeft:

12 maanden

52 weken

365 dagen

De hoogte van je loon
is afhankelijk van...

wetten

Er zijn wetten die werknemers beschermen.

In de Arbowet staan regels voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. (Arbo = arbeidsomstandigheden)

De Arbeidstijdenwet geeft regels voor werk- en rusttijden.

Als werknemer heb je recht op het wettelijk minimumloon. Dat is het brutoloon dat een werknemer van 21 jaar en ouder met een voltijdbaan minstens moet verdienen.

Als je jonger bent, gelden lagere bedragen. Dat heet het minimumjeugdloon.

Op het nieuws hoor je: ‘Agenten maken te lange dagen en krijgen te weinig rust.’
Over welke wet uit de leertekst gaat het hier?

1. Arbowet
2. minimumloon
3. Arbeidstijdenwet
4. Arbeidsvoorwaarden

Bekijk tabel. Bereken de percentages en bedragen in de tabel. Vul de antwoorden hieronder in.

Nynke (21) werkt 12 uur per week. Het minimumjeugdloon voor haar leeftijd is €372,88 voor 40 uur per week.
Bereken hoeveel zij minimaal per week moet verdienen.

Het minimumloon is €1615,80 per maand. Het minimumjeugdloon voor iemand van 17 is 39% hiervan. Bereken het minimumloon van iemand van 17 

%
€

Betaald en onbetaald werk

Betaalde arbeid is werk waarvoor je betaald krijgt en belasting en premies afdraagt.

Onbetaalde arbeid is werk waar je niet voor betaald wordt. Bijvoorbeeld vrijwilligerswerk of werk in het huishouden.

Wit werk

Werk waarvoor je betaald krijgt en belasting + premies afdraagt

Grijs werk

Vrijwilligerswerk

Werk in het huishouden

Zwart werk

Betaalde arbeid waarover je geen belasting en premies betaald

Werknemer

Zelfstandige (ZZP-er)

Arbeidsovereenkomst

Arbeidsvoorwaarden

Eenmanszaak

Je bent in loondienst en hebt een arbeidsovereenkomst met je werkgever

Iemand met een eigen onderneming die zijn inkomen verdient

Dat zijn je functie, het aantal uren per week dat je werkt en je loon.

Ook wel je contract genoemd

Je bent alleen verantwoordelijk voor schulden van je bedrijf met je privé vermogen.

Wettelijk minimumloon

Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)

Vof

Bv

Proeftijd

Hierin staan alle arbeidsvoorwaarden die gelden voor de gehele bedrijfstak

Het loon dat je minimaal moet ontvangen

Een periode waarin werkgever en werknemer zonder opgave van reden de arbeidsovereenkomst kunnen beëindigen

Vennootschap onder firma. Je bent met twee of meer eigenaar. Bij schulden ben je met je privé vermogen aansprakelijk

Meerdere mensen zijn eigenaar. Bij schulden kunnen ze niet bij je privé vermogen. Oer je winst, betaal je vennootschapsbelasting.

Aan de slag

Wat: Maken paragraaf 4.1

Wie: Individueel
Hoe: Stilte (mits je een vraag hebt)
Vraag?: Stel hem eerst aan je buurman/buurvrouw

Tijd: 15 minuten

Klaar: Vraag mij voor de volgende opdracht

BEwAARD

Wat heb je geleerd deze les?
Welke onderwerpen blijven je bij?