samenvatten klas 3

Samenvatten klas 3

(1) In de maanden september en oktober begint het grote snotteren weer. Waterige ogen, een dikke keel en een nasale stem: verkoudheid. Meestal krijgt het weer onterecht de schuld van deze kwaal.

(2) Zowel verkoudheid als griep worden veroorzaakt door virussen. En virussen dwalen overal rond. Bij verkoudheid zijn onschuldige rhinovirussen de meest voorkomende boosdoeners. Zij veroorzaken een ontsteking van de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen, in neus en keel. Dat geeft een grieperig gevoel met keelpijn, gesnotter en niesbuien, en soms als bijverschijnsel hoofdpijn. De wat schadelijker influenzavirussen, die de echte griep veroorzaken, maken het bonter. Zij infecteren ook de lager gelegen luchtwegen.

(3) Zo’n infectie kan uiteindelijk tot longontsteking leiden en tot allerlei ernstige complicaties, zoals hartfalen bij hartpatiënten. In Nederland overlijden naar schatting jaarlijks tweeduizend mensen aan de gevolgen van influenza.

(4) Het vroege najaar is het verkoudheidseizoen bij uitstek. Rhinovirussen gedijen in de temperaturen en in de luchtvochtigheid van deze maanden het beste. “Maar verkoudheid komt vooral ook doordat in september het schooljaar weer begint”, zegt dr. Ton van Loon, viroloog van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU). “Dan ontmoeten veel kinderen elkaar en blijven mensen vanwege het weer meer binnen. Zij zitten dus dichter op elkaar. Dit opstapelen van mensen is

dan een belangrijke verspreidingsoorzaak van verkoudheid- en griepvirussen.” Het griepseizoen heeft zijn piep wat later, meestal in de echte wintermaanden januari en februari. “Maar daarin zit wel, net als in het weer, een grote variatie”, stelt Van Loon. Zo was er in het winterseizoen van 1999-2000 sprake van een griepinvasie rond de jaarwisseling.

(5) Is verkoudheid te voorkomen door tocht te vermijden en door veel vitamine C te slikken? Volgens huisarts Louwrens Boomsma helpt dat niet. “Omdat het opstapelen van mensen de belangrijkste verspreidingsoorzaak is, is het vermijden van contact met mensen eigenlijk het enige wat werkt om verkoudheid en griep te voorkomen, zeker in een weerperiode dat de virussen een wat hogere overlevingskans hebben”, zegt Boomsma.

(6) “Uit de buurt blijven van verkouden kinderen dus”, voegt viroloog Van Loon van het UMCU toe. “Zij zijn de

grote verspreiders van virussen. Ook hygiëne speelt een grote rol. Virussen zitten op het tafelblad en komen door aanraking op de handen terecht. Een veeg vervolgens langs de mond, en er is een kans op een infectie. Wat vaker de handen wassen zal zeker helpen.”

(7) Een verkoudheidsvaccin ter voorkoming is er (nog) niet, een griepvaccin wel. In Nederland worden risico-

groepen gevaccineerd tegen het griepvirus, inmiddels zo’n tweeëneenhalf miljoen mensen per jaar. Dat gebeurt eind oktober, zodat op tijd voldoende antistoffen worden opgebouwd om het influenzavirus te lijf te gaan. Iedereen boven de 65 jaar krijgt dat griepvaccin. Andere risicogroepen zijn diabetici en mensen met hart- en longziekten. Het geniepige griepvirus kan iemand flink ziek maken. Soms overlijden mensen aan de gevolgen van griep.

(8) Gezonde mensen hoeven niet te worden gevaccineerd. Zij kunnen een griep beter uitzieken; dat is ook goedkoper. Uitzonderingen vormen werknemers in de gezondheidszorg, in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen. Inenten van deze groepen heeft volgens Boomsma nut omdat zij, als eventuele

drager van het virus, veel niet gevaccineerde risicopersonen om hen heen zouden kunnen besmetten.

(9) Is preventie niet gelukt en hebben virussen toch kans gezien te infecteren, dan wachten er sinds kort pillen. Geen pijnstillers zoals paracetamol om de symptomen te bestrijden, maar middelen die het virus te lijf gaan. Een Amerikaans bedrijf heeft bijvoorbeeld

een anti-verkoudheidsmiddel ontwikkeld dat binnenkort op de markt komt. Huisarts Boomsma denkt dat er weinig interesse voor dat middel zal zijn, gezien de geringe gezondheidsrisico’s bij

verkoudheid. Bij verkoudheid adviseert Boomsma: ”Uitzieken en eventueel de symptomen bestrijden met paracetamol.”

(10) Bij griep ligt dat anders. Het kan, gezien de complicaties, zin hebben een griepaanval zo snel mogelijk te stoppen. Op dit moment zijn er twee middelen op de markt. Beide middelen zijn alleen te krijgen op doktersvoorschrift. De middelen verkorten bij gezonde mensen de ziekteperiode met anderhalve dag. Een griepaanval duurt nu gemiddeld zeven dagen. “Indrukwekkend is dit nog niet, maar verbeterde producten zijn in ontwikkeling”, stelt Van Loon. Huisarts Boomsma meent dat de anti-griepmiddelen medisch gezien nog maar weinig te bieden hebben. “Artsen wordt daarom geadviseerd voorlopig terughoudend te zijn met voorschrijven”, zegt Boomsma, “en het te laten bij een advies pijnstillers te slikken om eventuele pijnklachten wat te verlichten.”