5.3 Macht

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Scheiding van machten/macht

Leerdoelen:

-Je kunt de verschillende machten benoemen en toelichten.

-Je kunt uitleggen waarom de machten gescheiden zijn.

- Je kunt uitleggen wat persvrijheid is

Trias politica

Om te voorkomen dat de overheid haar                                 

macht onbeperkt kan gebruiken. Is het in                                  drie delen opgedeeld:

• wetten aannemen
• wetten uitvoeren
• beoordelen of iedereen zich aan de                                         wet houdt.

We noemen dit Trias Politica, scheiding van de machten

In Nederland bestaat de trias politica.
De trias politica betekent

1. de invloed van politieke partijen
2. de mensenrechten en plichten.
3. de scheiding van de politieke macht.
4. vrije en geheime verkiezingen.

Wat is geen macht die hoort bij de Trias Politica?

Wat is geen macht die hoort bij de Trias Politica?

1. Uitvoerende macht
2. Rechterlijke macht
3. Controlerende macht
4. Wetgevende macht

Wetgevende macht

De wetgevende macht neemt wetten aan waaraan burgers zich moeten houden.

De wetgevende macht is het parlement.

Het parlement en ministers mogen wetsvoorstellen doen. Het parlement keurt deze goed of wijst ze af.

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal aangenomen wetten worden uitgevoerd.

Ministers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering.  Zij vertellen wat ambtenaren moeten doen.

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht beoordeelt of de overheid en burgers zich aan de wet houden.

Rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig.

Rechters beoordelen of de wet is overtreden.

De wetgevende macht...

1. Parlement (Eerste en Tweede kamer)
2. De rechters
3. De ministers (de regering)
4. De samenleving

De uitvoerende macht...

1. Parlement (Eerste en Tweede kamer)
2. Onafhankelijke rechters
3. De regering (ministers)
4. De samenleving

De rechterlijke macht....

1. Parlement (Eerste en Tweede kamer)
2. De rechters
3. De ministers (de regering)
4. De samenleving

Wat bedoelen ze met een onafhankelijke rechter?

1. Niemand mag zich bemoeien met de rechtszaak
2. De rechter en minister van justitie bepalen de strafmaat
3. De rechter is onderdeel van de regering
4. De rechter mag zijn eigen mening in een strafzaak mee laten wegen.

Autoritaire staten

In autoritaire staten bestaat de trias politica niet.

Rechters worden alleen benoemd als ze beloven de regering te steunen.

De partij van de machthebbers bepalen wat er in dat land gebeurd.

Er is geen persvrijheid.

Legaliteitsbeginsel

Bij de trias politica hoort het legaliteitsbeginsel. iedere handeling moet gebaseerd zijn op een wet.

De uitvoerende macht mag pas iets doen als het in een wet staat, die door de wetgevende macht is goed gekeurd. 

De rechterlijke macht kan iemand pas veroordelen als in een wet staat wat niet mag.

Persvrijheid =

1. Journalisten mogen zelf berichten maken zonder toestemming te vragen
2. Wanneer de verloskundige zegt dat de baby eraan komt
3. Wanneer je zelf sinaasappels mag persen bij de Albert Heijn
4. Alleen nieuws maken met toestemming van de overheid

Wat is persvrijheid?

1. Vrijheid van journalisten om nieuws te brengen
2. Vrijheid om te roddelen over je klasgenoten
3. Vrijheid om koekjes te eten
4. Vrijheid om te whatsappen

In Nederland is er sprake van persvrijheid.

In Nederland is er sprake van persvrijheid.

1. Juist
2. Onjuist

In een ... is er persvrijheid

1. Dictatuur
2. Democratie