4ha formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

28-2 2025

programma  periode

-H9 Schrijven, gedocumenteerd: uiteenzetting taalkunde (populair wetenschap artikel)  + Formuleren Cursus 5 (zinnen begrenzen, verwijzen, incongruentie en foutieve samentrekking (PTA) 2x

 -boek lezen voor leeskring periode 4)

-Literatuurgeschied mod 1 +2 middeleeuwen + Reinaerd (PTO) 1x

                                                                                                                            PW-week

Programma

15 minuten: -Pecha Kucha's: 

15minuten: -leeskring: 15 minuten de tijd om in Lezen voor de lijst een boek uit te zoeken. 

Formuleren: herhaling

Na de les...

-Naar Pecha Kucha's Max geluisterd. 

-Ik weet wat er wordt bedoeld met het begrenzen van zinnen. 

-Ik weet hoe ik een leuk boek moet vinden.

Pecha Kucha

Programma

-15 minuten: -Pecha Kucha 

-Formuleren: Zinnen begrenzen

-15minuten: -leeskring: 15 minuten de tijd om in Lezen voor de lijst een boek uit te zoeken. 

Formuleren 1

Zinnen correct begrenzen.

hoofdletters, punten, komma's, voegwoorden

Interpunctie

-Achter een zin met een mededeling komt een punt.

-Staat er achter een mededeling een punt of een vraagteken

Hoe kan je van deze zinnen één zin maken? 

Welk voegwoord zou je hier ook kunnen inpassen?

-Welke leestekens mis je in deze zin  (interpunctie)?

Komma komt tussen de persoonsvormen van beide zinnen (opbergen-moeten).

Hoe weet je welk werkwoord de persoonsvorm is? 

Komma voor een voegwoord en tussen persoonsvormen.

We moeten de tent eerst laten drogen, voordat we hem opruimen.

Jongeren gaan graag naar een popfestival, omdat ze daar verschillende soorten muziek kunnen horen. 

Wie mee wilt, moet nu opschieten. 

Komma voor een voegwoord

Maak van deze vier zinnen, twee zinnen.

-Leeskring: Jullie lezen hetzelfde boek.

Advies:

vlogboek: leuke ideeën.

bibliotheek site

leesapp

Oorlog: De Aanslag Harry Mulisch

https://www.jeugdbibliotheek.nl/12-18-jaar/lezen-voor-de-lijst/15-18-jaar.html

www.jeugdbibliotheek.nl

apps.noordhoff.nl

Herhaling formuleren 1

Verwijzen

apps.noordhoff.nl

Herhaling formuleren 1

Fijne dag!

Deze les

• Dagen van gras 
• Uitleg C7, P3: zinnen begrenzen
• Opdrachten maken
• Herhalen werkwoordspelling

Formuleren

• Ik kan zinnen correct begrenzen.
• Ik kan zinnen correct met elkaar verbinden.
• Ik ken het belang van het gebruik van het juiste voorzetsel. 
• Ik kan vaste voorzetsels en voorzetseluitdrukkingen herkennen, begrijpen en gebruiken.

P3 - Zinnen begrenzen

Waarom zinnen begrenzen?

Als je een zin schrijft zonder komma's en punten krijg je dus zoiets en dat is supervervelend om te lezen ook wordt het lastig om te begrijpen waar het einde van je verhaal is doordat je niet zo goed weet waar een zin begint en eindigt waardoor je dus weer volledig de weg kwijt bent en je je afvraagt of je het eigenlijk nog wel kan volgen

Zinnen begrenzen

1. Uitleg hoofdzin en bijzin
2. Uitleg zinnen begrenzen
3. Uitleg zinnen onjuist begrenzen

 Hoofdzin en bijzin

Hoofdzin: er kan geen ander zinsdeel tussen het onderwerp en de persoonsvorm staan. De persoonsvorm en het onderwerp staan dus naast elkaar. 

Het is alweer bijna carnaval. Daar hebben we allemaal heel veel zin in.

Hoofdzin en bijzin

Bijzin: er kan wél een ander zinsdeel tussen het onderwerp en de persoonsvorm staan. Pv en ow staan niet naast elkaar.

omdat hij niet blij was vandaag

zodat Keesje vaker ging voetballen

Opdracht: 

1. Omcirkel de onderwerpen van de zinnen.

2. Omcirkel de persoonsvormen van de zinnen. 

Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer.

1. Bijzin - bijzin
2. Hoofdzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

1. Hoofdzin - bijzin
2. Bijzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - hoofdzin
4. Bijzin - bijzin

Zinnen begrenzen

1. Wanneer mag je twee zinnen met elkaar verbinden met een komma?

Hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)

Bijzin (BZ) + hoofdzin (HZ)

We hebben zin in de vakantie (HZ), omdat het dan weer carnaval is (BZ).

Omdat het dan weer carnaval is (BZ), hebben we zin in de vakantie.(HZ)

Zinnen begrenzen

2. Wanneer mag je een zin afsluiten met een punt?

Hoofdzin 

Ik ga vandaag naar school.

Zinnen begrenzen

3. Wanneer mag je twee zinnen verbinden met 'en', of 'of'?

Hoofdzin + hoofdzin

Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.

Zinnen onjuist begrenzen

Het kan op twee manieren fout gaan:

1. twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)
2. een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin  "punt")

1. Zinnen plakken

-twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

Fout: Gisteren was ik niet op school, vandaag ben ik er weer.

Fout: Het is alweer bijna carnaval, daar hebben we allemaal heel veel zin in. 

1. Zinnen plakken

Verbetering: zet een punt of plaats 'en', 'maar', 'of', 'dus' of 'want'.

Fout: Gisteren was ik niet op school, vandaag ben ik er weer.

Goed: Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer

Goed: Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.

2. Losstaand zinsgedeelte

- Losse bijzin: een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin "punt")

Fout: We hebben zin in de vakantie. Omdat het dan weer carnaval is.

Fout: Hij heeft heel hard getraind. Zodat hij de marathon kon lopen.

2. Losstaand zinsgedeelte

Verbetering: Vervang de punt door een komma.

Fout: We hebben zin in de vakantie. Omdat het dan weer carnaval is.

Goed: We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Hoofdzin - hoofdzin
2. Bijzin - bijzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Juist
2. Onjuist

De supermarkt is erg ver weg. Daarom moeten we een heel stuk lopen, dat vind ik best wel vervelend.

1. Juist
2. Onjuist

Opdracht

Maak van C5, P3:

• opdr. 1, 4B en 5B

Klaar?

Maak C7, P3: opdr. 2

of 

Werk verder aan jouw leesautobiografie. 

Werkwoordspelling

Persoonsvorm         > T.T.

                                       

                                        > V.T.

Geen persoonsvorm   >    voltooid deelwoord ('t Kofschip)

                                           >    bijvoeglijk naamwoord (zo kort mogelijk)

                                           >    onvoltooid deelwoord ( hele ww + d)

                                           >    gebiedende wijs (ik-vorm)

                                           >    infinitief (hele ww)

 1. Ik of jij/je erachter = ik-vorm

2. ev: jij/hij/zij/het = ik-vorm + t

3. mv: wij/jullie/zij = hele werkwoord

Sterke werkwoorden: veranderen van klank 

Zwakke werkwoorden: ik-vorm + te(n)/de(n)

Werkwoordspelling

C7, P3: opdr 1

Huiswerk

Donderdag 19 september:

Maak 

• C5, P3: opdr. 1, 4B en 5B
• C7, P3: opdr. 2

wat hebben deze twee met elkaar gemeen?

kast- en vakantiewoorden: voorzetsels

op

boven

buiten

uit

onder

in

naast

tijdens

na

wegens

met

Lees maar voor!

Als je een zin schrijft zonder komma's en punten krijg je dus zoiets en dat is supervervelend om te lezen ook wordt het lastig om te begrijpen waar het einde van je verhaal is doordat je niet zo goed weet waar een zin begint en eindigt waardoor je dus weer volledig de weg kwijt bent en je je afvraagt of je het eigenlijk nog wel kan volgen

Wat gaat hier niet goed?

Doel?

• Je kunt zinnen juist begrenzen.
  
• Je kunt een onjuist begrensde zin herkennen en verbeteren
  

Wat?

• Onjuist begrensde zinnen: wat gaat er mis?
  
• Zinnen begrenzen: hoe doe je dat?

Zinnen onjuist begrenzen

Het kan op twee manieren fout gaan:

1. twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)
2. een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin  "punt")

Zinnen onjuist begrenzen

• twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)
  

Gisteren was ik niet op school, vandaag ben ik er weer.

Het is alweer bijna lente, daar hebben we allemaal heel veel zin in. 

• Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer.
  
• Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.
  

• Het is alweer bijna lente; daar hebben we allemaal heel veel zin in. 
  
• Het is alweer bijna lente en daar hebben we allemaal heel veel zin in. 
  
• Het is alweer bijna lente. Daar hebben we allemaal heel veel zin in. 
  

Zinnen onjuist begrenzen

• Een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt.
  

We hebben zin in de vakantie. Omdat we dan zelf onze tijd in kunnen delen.

Hij heeft heel hard getraind. Zodat hij nu de marathon kan lopen.

• We hebben zin in de vakantie, omdat we dan zelf onze tijd in kunnen delen.

• Hij heeft heel hard getraind, zodat hij nu de marathon kan lopen.

Zinnen begrenzen: hoe?

• Zet een punt aan het einde van gewone zinnen.
  
• Zet een vraagteken na een vraag.
  
• Zet een komma tussen twee persoonsvormen
• Zet een komma voor een voegwoord.
  
• Zet (meestal) geen komma voor en en of. 
  
•  Verbind alleen hoofdzinnen met en, maar, of, want, dus.

Waarom fout?
In de vakantie heb ik veel legpuzzels gemaakt, ik verveelde me te pletter.

1. losstaand zinsgedeelte (bijzin)
2. zinnen aan elkaar geplakt (hoofdzinnen)

Waarom fout?
Ik kreeg enorm veel cadeaus. Omdat ik jarig ben.

1. losstaand zinsgedeelte (bijzin)
2. zinnen aan elkaar geplakt (hoofdzinnen)

Als je topsporter wilt worden, zijn doorzetten, talent, goede begeleiding en dat je ouders je steunen belangrijk.

1. Wel symmetrie
2. Geen symmetrie

Veel mannen zien het nut van schoonheidsbehandelingen voor henzelf niet in, terwijl zij toch best wat meer aandacht aan hun uiterlijk mogen besteden.

1. Wel symmetrie
2. Geen symmetrie

Oefening 

• Schrijf een zin op die bestaat uit twee hoofdzinnen.
  
• Zorg ervoor de de zin onjuist begrensd is.
  
• Wissel je zin uit met jouw buurmens en verbeter elkaars zinnen.