Werken met de atlas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Introductie atlas 

Werken met de atlas 

Iran in de atlas

Iran in de atlasI

Lesdoel

aan het einde van de les kunnen jullie plaatsen in de atlas opzoeken doormiddel van:

• De inhoudsopgave
• Het bladwijzer
• Het topografisch register
• Trefwoordenregister.

Samen de atlas verkennen

Atlas van Bos

Al sinds 1887

Vraag maar aan ouders of opa/oma

alcarta

Kun je ook tegenkomen

Algemene inhoud

• Heb je een titel van een kaart? Zoek deze dan op in de inhoudsopgave
• Nummers en titels van alle atlaskaarten. 
• Ze zijn ingedeeld in gebieden: eerst Nederland, dan Europa, de andere werelddelen en ten slotte de hele aarde.
  
  
• Welke kaart?
  - Nederland- Energie - Ontwikkeling energieverbruik
  - Noord-Amerika- Natuurgeweld - Tektoniek en vulkanisme
  - De wereld- Energie- duurzame energie

Bladwijzer achterinkaft 

• Bladwijzer: Als je al ongeveer weet waar een plaats of gebied ligt, is de bladwijzer handig.
• Een bladwijzer is een kaart met vakken waarin de nummers van de kaartbladen staan.
• Welke kaart?
  - Verenigde Staten en Mexico
  -  Zuid-Afrika

Topografische register

• In het topografische register vind je een alfabetische lijst van alle plaatsen, rivieren en bergen in de atlas.
• Achter elke naam staat eerst de bladzijde van de kaart en daarachter het kaartvak. 
• bijvoorbeeld Teheran 142-143 E2
  
  Welke kaart?
  - Amara
  - Ouagadougou 

Trefwoordenregister

• In het trefwoordenregister vind je een lijst met onderwerpen
• Welke kaart?
  - Bananen Latijns-Amerika
  - Bos Marokko

Algemene legenda
binnenkant kaft voorin

• Geen legenda bij een kaart? Kijk dan in de algemene legenda van de atlas.
• Deze legenda vind je helemaal voorin de atlas (de kaft van de atlas) 
• Hoe weergegeven?
  - Uranium?
  - Diamant

Werken in de atlas

inhoudsopgave: Algemene inhoud van het boek

bladwijzer: Achter in de GBA

Topografisch register: alfabetische lijst van alle plaatsen, rivieren en bergen. 

trefwoordenregister: alfabetische lijst met themakaarten in de atlas

Werkzaamheden

• Gebruik de theorie van paragraaf 1.8
• Maak opdracht 1 t/m 20 van 1.8 

Deze les:

Waar ligt Teheran precies? En hoe kan de atlas je helpen meer over Iran te weten te komen?

Leerdoelen: Deel 2

• hoe je de aarde opdeelt in breedte- en lengtecirkels

Evenaar: denkbeeldige lijn die de aardbol in twee helften verdeelt

Noordelijk halfrond: ten noorden van de evenaar 

Zuidelijk halfrond: ten zuiden van de evenaar 

Breedteligging

Breedteligging = de afstand van een plaats tot de evenaar.  

Met de breedtegraden kun je de breedteligging aangeven. noorderbreedte (N.B.) en zuiderbreedte (Z.B.)

evenaar 0⁰  

Noordpool 90⁰ N.B.
Zuidpool 90⁰ Z.B.

Teheran: 36⁰ N.B.


Denkbeeldige cirkels: breedtecirkel of parallel 

Lengteligging

Lengteligging = de afstand van een plaats tot de nulmeridiaan.
Lengtecirkel of meridiaan verbindt plaatsen van gelijke lengteligging.

De nulmeridiaan loopt over Greenwich (bij Londen).

- Westerlengte: Ten westen van Greenwich op het westelijk halfrond (W.L.)

- Oosterlengte: ten oosten van Greenwich op het oostelijk halfrond (Z.L.)

•  Als een plaats dicht bij de evenaar ligt, dan zeg je: die plaats ligt op lage breedte (minder dan 30°).
  
     
• Een ver van de evenaar gelegen plaats ligt op hoge breedte (meer dan 60°)

Werkzaamheden

• Lees de theorie van paragraaf 1.7 
• Maak opdracht 1 t/m 18