Les 2, deel 2/3: Is het erg dat dieren uitsterven?

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 8

Les 2: Is het erg dat dieren uitsterven?

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

 

             weet je meer over het nieuws;

             kun je uitleggen waarom het wel/niet erg is dat dieren 

             uitsterven;

       

             kun je de tekst samenvatten met behulp van de twee

             standpunten uit de tekst;

             kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

        

       

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

de tekst

Is het erg dat dieren uitsterven?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen!

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: Trouw (14 juni 2018)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over 'uitstervende dieren', denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en de inleiding

Is het erg dat dieren uitsterven? 

De lijst met bedreigde diersoorten groeit. Steeds meer diersoorten verschuiven naar de categorie 'ernstig bedreigd' en 'uitgestorven in het wild'. Moeten we dat betreuren?  

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hoe komt het dat de lijst met bedreigde dieren groeit denk je?  

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vóórdat je de rest van de tekst leest: wat vind jij?

Moeten we het wel of niet betreuren dat dieren uitsterven? 

het nieuws

de tekst

terugblikken

betreuren?

Weet je niet zeker wat dit woord betekent? Bedenk dan wat je kunt doen om de betekenis te achterhalen.

Licht je antwoord toe

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

de eerste alinea (deel 1/2)

Meningen verdeeld 

“Het is van veel diersoorten niet per se erg als ze uitsterven”, zegt Bas Haring, filosoof en hoogleraar aan de Universiteit Leiden. “Ik kan me wel voorstellen dat mensen het jammer vinden als bepaalde dieren verdwijnen, zoals tijgers. Dat zijn indrukwekkende en mooie dieren. En het uitsterven van sommige diersoorten leidt tot problemen. Zo wordt het bestuiven van fruitsoorten veel lastiger als de bij verdwijnt. Maar het uitsterven van veel organismen levert geen problemen op en leidt ook niet tot verdriet.’’ Ingrid Robeyns, hoogleraar ethiek aan de Universiteit Utrecht reageert: “Het verdwijnen van diersoorten is wel degelijk een groot probleem. Genoeg mensen willen dieren bekijken of simpelweg weten dat ze er zijn, omdat ze een verrijking zijn van onze leefwereld. 

bestuiven

Betekenis: overbrengen van stuifmeel op de stamper van een bloem

de filosoof

Betekenis: de persoon die op zoek is naar meer kennis en wijsheid om de wereld en de mensen beter te begrijpen

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom is het volgens Bas Haring niet per se erg dat dieren uitsterven?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. omdat veel dieren nutteloos zijn
2. Het is wél erg als tijgers uitsterven.
3. omdat het geen problemen en verdriet oplevert
4. omdat er toch genoeg bijen zijn om te bestuiven.

de eerste alinea (deel 2/2)

Daarnaast hebben alle dieren en ecosystemen waarde op zichzelf. De mens neemt nu veel te veel ruimte in op de planeet. Dat roept een morele vraag op: Is het een probleem dat wij als menselijke diersoort de leefruimte van andere diersoorten dusdanig inperken dat het onmogelijk voor ze wordt om te overleven? Ik vind van wel. Het is algemeen bekend dat het verdwijnen van diersoorten te wijten is aan ons gedrag: wij willen veel vlees eten, oceanen leegvissen, bossen kappen en elke vakantie in het vliegtuig stappen. Wij hebben het idee dat wij de heersers zijn van de planeet. Die visie is ontzettend antropocentrisch: Wij bekijken alles enkel vanuit onze menselijke belangen.”

moreel

Betekenis: wat te maken heeft met hoe het hoort

het ecosysteem

Betekenis: alle levende wezens die samen in een gebied leven en van elkaar afhankelijk zijn

het nieuws

de tekst

terugblikken

inperken

Betekenis: kleiner maken

te wijten zijn aan

Betekenis: veroorzaakt worden door

Bespreeksuggestie(s):

• Besteed aandacht aan het woord 'antropocentrisch'. Dit woord is afgeleid van het oud-Griekse woord 'anthropos' wat 'mens' betekent, en het woord 'kentri' wat 'midden'. Antropocentrisme is de gedachtengang dat de mens beschouwt als middelpunt en doel van alles.

Waarom is het volgens Ingrid Robeyns wel erg dat dieren uitsterven?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Omdat er niet genoeg dieren in onze wereld leven.
2. Omdat veel mensen die dieren een verrijking van onze leefwereld vinden en ieder dier waarde heeft.
3. Omdat die dieren geen problemen opleveren.
4. Omdat de mens heerser is van de wereld.

Wat wordt er volgens de tekst precies bedoeld met 'morele vraag'?

Tip!

Maak je deze opdracht zelfstandig en weet je het even niet meer precies? Dan kun je altijd een paar dia's terug om de tekst  nog een keer te bekijken.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Met de morele vraag wordt bedoeld de vraag of het een probleem is dat dieren uitsterven. Er moet een keuze gemaakt worden of het uitsterven van dieren iets slechts is of dat het niet uitmaakt.

de tweede alinea

ertoe doen

Betekenis: belangrijk zijn

reflecteren op

Betekenis: ergens over nadenken met de bedoeling er iets van te leren

schade berokkenen

Betekenis: schade veroorzaken bij iets of iemand

Klik hier en luister mee!

Stel je voor: straks zijn er nog alleen dieren die nuttig voor ons zijn of die wij leuk vinden

Haring: “Juist het denken in plant- en diersoorten is antropocentrisch. Wij verdelen de natuur in categorieën en denken vervolgens dat die er voor de natuur ook toe doen. Als een door ons bedachte categorie wegvalt, zou dat dramatisch zijn. Dat is onzin. Het belang dat wij hechten aan een soort is altijd het menselijk belang. Wij vinden de tijgersoort interessant. De tijgers zelf zijn echt niet met hun eigen soort bezig. En natuurlijk denken we vanuit de mens. Ik zie niet voor me hoe we kunnen denken vanuit andere wezens.

Robeyns: “ We kunnen reflecteren op hoe de mens zich verhoudt tot andere diersoorten. Hoe zien wij onze positie als mens en is dat terecht? In mijn ogen vinden wij onszelf veel te belangrijk en denken we niet genoeg na over hoe die houding schade berokkent. Toekomstige generaties kunnen ons verwijten dat wij het zo ver hebben laten komen.” 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Lees de tweede alinea nog eens goed. 

Waarom is het belang dat wij hechten aan een soort altijd het menselijk belang?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Het belang dat wij hechten aan een soort is altijd een menselijk belang, omdat wij denken vanuit ons als mens; we denken antropocentrisch.

de laatste alinea

Minder wespensoorten

Haring: “Van sommige diersoorten is het niet zo erg als ze uitsterven. De wereld kan prima met een aantal wespensoorten minder. Ik vind in het bijzonder dat lijden zoveel mogelijk voorkomen moet worden. Als het uitsterven van een plant- of diersoort geen lijden veroorzaakt, niet bij de organismen zelf en ook niet bij ons, dan is het niet erg als ze uitsterven. ”Robeyns: “Vergeet niet dat er ook nog andere visies zijn. Sommige filosofen vinden dat dieren rechten hebben. Vanuit een religieus perspectief maken diersoorten deel uit van de schepping en hebben ze om die reden al waarde. En in de niet-westerse filosofie wordt de mens vaak gezien als onderdeel van de natuur, in plaats van als heerser daarvan. Het uitsterven van diersoorten valt altijd terug te voeren op de mens die zich boven de natuur heeft geplaatst.’’ 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je hebt nu de tekst gelezen. Hoe denk je er nu over?

Vind jij het erg dat sommige dieren uitsterven?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Licht je antwoord toe:

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

In de tekst heb je de meningen van twee personen over het uitsterven van dieren gelezen. 

Maak een samenvatting van de tekst door de mening van Bas Haring en die van Ingrid Robeyns 

tegenover elkaar te zetten met de argumenten die zij beide geven voor hun standpunt.

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.
Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ja, dit doel heb ik behaald

Ik kan uitleggen waarom het wel/niet erg is dat dieren uitsterven en ik kan mijn mening daarover onderbouwen.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Ik kan de tekst samenvatten met behulp van de twee standpunten uit de tekst.

Ik weet meer over het nieuws.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken