Discriminatie

• Mens & Maatschappij
• HBO
• Studiejaar 1

Binnenkomer

"In elkaars schoenen staan"

1. Grote schoen in het midden v/d kring.

2. Iemand in het midden deelt een feitje uit zijn/haar 'leefwereld'.

3. Herken je dit feitje? Dan mag je in de ander zijn schoenen gaan staan. Die ander sluit weer in de kring aan.

Collegetour Cultuur: Vertel eens!
Wat neem je mee? | Hoe ben je geraakt?
| Eye-openers?

Anoniem: Waarom is 'discriminatie' een (on)belangrijk thema voor een pedagoog?

Als ecologisch Pedagoog

Competenties Landelijk Opleidingsprofiel:

2. Je stimuleert systemisch en diversiteitssensitief de ontwikkeling van kinderen en jongeren in de opvoedingssituatie.

6. Je bevordert participatie en sociale inclusie van kinderen en jongeren.

10. Je doet onderzoek naar en reflecteert als reflexieve professional op het eigen handelen ten behoeve van de persoonlijke professionele ontwikkeling en het verbeteren van hetprofessioneel handelen.

11. Je laat je in je pedagogisch handelen leiden door morele keuzes vanuit het belang van het kind, de jongere op basis van pedagogisch beroepsethos en de rechten van het kind.

Discriminatie

Discriminatie

Begin bij jezelf!

De Docent

Voorstellen

MIJZELF

VOORSTELLEN

Anonieme vraag: In hoeverre ben ik volgens jou al dan niet de aangewezen persoon om deze cursus over discriminatie te geven?

www.blijstift.nl

Luyendijk (2022)

Luyendijk 

(2022)

Vandaag

1. Wat is discriminatie?

2. Vooroordelen & stereotypen

3. Hoe kan of moet je er (als pedagoog) mee omgaan?

Wat 'betekent' discriminatie?

Definities

Discriminatie: ‘ongelijke behandeling’. Origineel: ‘scheiding, onderscheid’. (Wikipedia-bijdragers, 2023).

“Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.” Art. 1 van de Grondwet 

Volgens de Van Dale (2023) is racisme de "opvatting dat mensen met een bepaalde huidskleur beter zouden zijn dan mensen met een andere kleur, gebruikt als rechtvaardiging om mensen met een andere kleur slecht te behandelen.

2. Vooroordelen & stereotypen

Ook handig en belangrijk!

[V]oor het overgrote deel zonder er veel bij stil te staan, ordenen we dingen, situaties en levende wezens in structuren. Het ordenen van alles en iedereen doen we om de wereld overzichtelijk te houden, er ‘greep’ op te krijgen en er betekenis aan te geven. Op die manier hoeven we niet altijd na te denken over alle nieuwe indrukken die we per dag opdoen. We delen in, maar we evalueren daarbij ook, vaak razendsnel. Binnen één of een paar seconden ‘weten’ we intuïtief of een situatie, iets of iemand goed is of slecht, bedreigend of ongevaarlijk. We zijn veelal aan het ‘scannen’ en op de automatische piloot aan het indelen. (Tanja, 2014, p. 5)

Vooroordelen & Discriminatie

Denken versus Doen

Vooroordelen kan je hebben 

Discriminatie doe je als je vooroordelen niet meer bevraagt of over nadenkt.

Stereotyperen

"... is een vaststaand beeld van bijvoorbeeld een groep mensen dat niet overeenkomt met de werkelijkheid, of een deel van de werkelijkheid buiten proportie vergroot.

Dit vormt dan een vooroordeel, een vooringenomen gedachtegang en kan leiden tot discriminerende denkbeelden en gedragingen." 

(Wikipedia-bijdragers, 2023).

Christenen

Op basis van uiterlijke kenmerken: 'probleemjongeren'

Waar komen deze beelden voornamelijk vandaan volgens jou?

Belangrijk om te onthouden:

• Stereotypen zijn generalisaties. Iedereen gebruikt ze.
  
• Stereotypen kunnen negatieve, maar ook positieve kenmerken bevatten.
• Sommige stereotypen kunnen (deels) kloppen, maar andere stereotypen kloppen niet.
• Stereotypen zijn altijd inaccuraat als ze toegepast worden op ieder groepslid.
• Stereotypen kunnen ons in de weg zitten. Ze sturen onze verwachtingen  en maken dat we de uniformiteit van een groep overschatten. 

Pauze

"Niet de mens, maar mensen bewonen deze planeet. Pluraliteit is de wet van de aarde.”

(Hannah Arendt, 2021)

3. Als Pedagoog

Wat moet je als pedagoog met vooroordelen, stereotypering en discriminatie?

Discriminatie & Ik

Hoe ben ik gediscrimineerd? 

Hoe discrimineer ik?

Identiteit, zelfbeeld, 

opvoeding & tijdsgeest

Opdracht: dagboek schrijven

Zie de opdracht op Teams.

Schrijf eerst en wissel dan uit met een studiegenoot.

Discriminatie...

Erg complex 

 Geen definitieve verklaring

Verminderen ervan vereist inspanning op individueel, institutioneel en maatschappelijk niveau.

Voorbeelden van gevaren discriminatie

1. Vermindering zelfrespect & 

zelfvertrouwen

2. Belemmering van leerprestaties

3. Sociale isolatie

4. Ontwikkeling van vooroordelen

5. (Psychische) gezondheidsproblemen

6. Gebrek aan empathie en begrip

7. Reproductie van discriminatie

8. Verpeste schoolcultuur

(Zondebokmechanisme)

O.a.: Achahchah & Felten, 2019; Turganbay, 2020)

childhub.org

Met Nieuwe Ogen

Elk contact is in wezen intercultureel, iedereen heeft interculturele aspecten. Daarom is het van belang om mensen telkens met 'nieuwe ogen' te benaderen. Hiervoor is een pluralistische attitude nodig: telkens met nieuwe ogen en vanuit verschillende perspectieven leren kijken naar wat er voor de ander op het spel staat. 

(Dries &Van Endt-Meijling, 2018)

Opdracht: 

verbindende werkvorm 

Contacttheorie is een bewezen manier om discriminatie te verminderen. Belangrijk: duurzaam en gelijkwaardig contact (Tanja, 2014).

Bedenk samen een creatieve, verbindende  werkvorm voor een doelgroep die jullie interessant vinden.

Volgende slide bevat voorbeelden.

Contacttheorie verder uitwerken?

 Culturele uitwisselingen: bijv. gerechten proeven, kunstwerken maken, traditionele kleding dragen, enzovoort. Dit helpt bij het bevorderen van begrip en waardering voor verschillende culturen.

Verhalen delen: persoonlijke, culturele, religieuze, etc. Dit kan gebeuren in de vorm van verhalenvertellingssessies, striptekeningen en creatieve schrijfopdrachten. Zo leren kinderen elkaars unieke levensverhalen kennen en empathie ontwikkelen.

Rollenspellen: waarbij kinderen/ouders rollen spelen die te maken hebben met discriminatie en vooroordelen. Dit kan hen helpen begrijpen hoe discriminerend gedrag aanvoelt en hoe te reageren.

Gemeenschapsprojecten: waarin ze samenwerken om een positieve impact op hun omgeving te hebben. Dit kan variëren van het schoonmaken van parken tot het organiseren van liefdadigheidsevenementen. Door samen te werken aan zinvolle projecten kan contact, wederzijds respect en begrip ontstaan.

Organiseer creatieve workshops waarin kinderen en ouders kunst en ambacht maken die de diversiteit van de samenleving weerspiegelt. Denk aan het maken van vlaggen, knutselprojecten met thema's uit verschillende culturen.

Vier samen met kinderen en ouders culturele feestdagen en evenementen uit verschillende tradities. 

Creëer educatieve spellen en puzzels met als doel kinderen te leren over verschillende culturen, tradities en geschiedenis. 

Wat levert het jou op om met 'nieuwe ogen' naar anderen en jezelf te kijken?

Wat heeft dit college opgeleverd?

2. Je stimuleert systemisch en diversiteitssensitief de ontwikkeling van kinderen en jongeren in de opvoedingssituatie.

6. Je bevordert participatie en sociale inclusie van kinderen en jongeren.

10. Je doet onderzoek naar en reflecteert als reflexieve professional op het eigen handelen ten behoeve van de persoonlijke professionele ontwikkeling en het verbeteren van hetprofessioneel handelen.

11. Je laat je in je pedagogisch handelen leiden door morele keuzes vanuit het belang van het kind, de jongere op basis van pedagogisch beroepsethos en de rechten van het kind.

Gebruikte literatuur

- Achahchah, J. & H. Felten. (2019). Discriminatie en de gevolgen voor welzijn en gezondheid. Geraadpleegd van https://www.kis.nl/artikel/discriminatie-en-de-gevolgen-voor-welzijn-en-gezondheid

- Arendt, H. (2021). Het leven van de geest. Uitgeverij: Ten Have.

- Dries, M. & M. Van Endt-Meijling (2018). Met Nieuwe Ogen. Uitgeverij Coutinho

- Luyendijk, J. (2022). De zeven vinkjes. Uitgeverij Pluim.

- Schnitzler, H. (2023). We staan weerloos tegenover onze aanraakbaarheid en die moeten we cultiveren. In: Van Fenema, E. & J. Röselaers. (2023). De Leegte Voorbij (pp. 118-131). Prometheus.

- Tanja, J. (Anne Frank Stichting). (2014). Begin bij jezelf. Geraadpleegd van https://www.annefrank.org/nl/downloads/filer_public/ee/f0/eef0eb3b-c48f-47fb-8b25-bf60fee176a7/begin_bij_jezelf_1.pdf.

- Turganbay, R. (2020). How Racism Can Affect Child Development. Geraadpleegd van https://childhub.org/en/child-protection-multimedia-resources/how-racism-can-affect-child-development-infographic

- Van der Blij, M. & T. Petruzzi. (2020). 3 tips om vooroordelen tegen te gaan . Geraadpleegd van https://www.onderwijsvanmorgen.nl/3-tips-om-vooroordelen-tegen-te-gaan/#:~:text=De%20contacttheorie%20is%20een%20bewezen,wederzijds%20begrip%20en%20meer%20inlevingsvermogen.

Uitsmijter

Een houding die kan helpen om vooroordelen te voorkomen:

'Het zou kunnen dat de ander gelijk heeft of een speciale wijsheid bezit.'

Tact: "Het vermogen om je eigen aanwezigheid enigszins in toom te houden, vanuit het verlangen om de ander ruimte te geven om te kunnen floreren. Dat je (...) aanvoelt wanneer je wat dichterbij moet komen of juist wat afstand moet houden." (Schnitzler, 2023, p. 123)

Kwetsbaar durven zijn

De volgende keer meer hierover...