wk 10 vast 3.4 De WIC en Suriname

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom bij geschiedenis

Binnen= beginnen:

• Ga rustig zitten op je plek volgens de klassenplattegrond.
• Telefoon in je kluisje (of tas, geluid = uit)
• Jas aan de kapstok


• Absenten & Materiaalcontrole: leerboek en schrift op tafel
• Wij kijken met een historische bril naar het verleden.........

De Gouden Eeuw

Tijd van Regenten & Vorsten (1600 - 1700)

Vandaag

1. Vooruitblik i-uren (2 min)
2. lesdoelen (2 min)
3. herhalen vorige les (10 min)
4. uitleg paragraaf 3.4 (15 min)
5. Opdracht ( 10 min)
6. Afsluiting

Vooruitblik

Vooruitblik, i- uren week 9

Inschrijfuur 1: Verdieping: opdracht wetenschappers gouden eeuw

Inschrijfuur 2: klassikaal herhalen, voorbereiden op de summa/hoe leer je voor een toets?

Inschrijfuur 3: Bespreken Formatieve Toets, alleen enkele open vragen. Je hebt zelf je toets al nagekeken als het goed is. Kom dus vooral als je vragen hebt over bepaalde antwoorden. NEEM je TOETS mee!

1. Jullie kunnen een juiste omschrijving geven van de volgende kernbegrippen:
    * WIC (West-Indische Compagnie)
    * Plantagekolonie
    * Trans-Atlantische slavenhandel
    * Driehoekshandel
    * Acte van Navigatie (1651)
    * KetiKoti-feest
 

2. Jullie kunnen in eigen woorden uitleggen waar de WIC zich mee bezighield.

3. Jullie kunnen verklaren hoe de trans-Atlantische slavenhandel ontstond.

Leerdoelen

Herhaling

herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen herhalen

Denken-Delen-Uitwisselen

Denken: Schrijf in je schrift: Leg uit waarom de VOC is opgericht. Gebruik in je antwoord het woord handelsmonopolie (2 min).

Delen: deel met je buurman/vrouw wat je hebt opgeschreven (2 min)

Uitwisselen: Klassikaal (2 min)

Standplaatsgebondenheid

• Historische vaardigheid
• Wat houdt standplaatsgebondenheid in?
• Begrijpen dat wat iemand in het verleden heeft gedacht, gezegd en/of gedaan, wordt bepaald door:
• de tijd waarin deze persoon leefde
• de plaats waar deze persoon leefde
• de normen en waarden van de samenleving waarin hij leefde
• persoonlijke kenmerken (geslacht, leeftijd, interesses, gevoelens)

Uitleg paragraaf 3.4

VOC & WIC

• In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht.
   Doel: Handelsmonopolie op de specerijenhandel in Azië.
  
  
• In 1621 werd de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht
   Doel: Handelsmonopolie op de handel in Noord, Midden en Zuid-Amerika.
  
  
• Vanwege de Opstand tegen Spanje mocht de WIC aan kaapvaart doen:
   Zeeroverij als middel om oorlog te voeren
   
   In 1628 een groot succes: Piet Hein verovert de Spaanse Zilvervloot

De WIC in Noord-Amerika

• 1624: Stichting van Nieuw-Nederland
  
  
• Nieuw Amsterdam:
   Handelsfactorij voor de handel
   in beverbont en tabak. 
  
  
• Wall Street, Harlem, Brooklyn etc.
   
• 1667: Nieuw-Nederland wordt
   geruild met de Engelsen voor de
   plantagekolonie Suriname.

De WIC en Zuid-Amerika

• 1630:  Belangstelling voor de Afrikaanse slavenhandel neemt toe
                De Republiek verovert de Portugese plantagekolonie Brazilië
   
• 1634:  De Republiek verovert Curaçao ten koste van Spanje
                Tussenstation voor de handel in slaven
       
• 1637:  De Republiek verovert Fort El Mina in Ghana ten koste van Portugal 
                Machtsbasis in Afrika voor de handel in slaven 
  
  
• Slavernij nieuw?   
      

Slavenmarkten

• De tot slaaf gemaakten die het overleefden werden verkocht op slavenmarkten.
  
  
• Daar werden de tot slaaf gemaakten 'opgepoetst' om er goed uit te zien.
  
  
• Ze waren niet goedkoop: ongeveer 200 gulden. Dat zou tegenwoordig ongeveer €2000 zijn. Voor die tijd waren dit enorme bedragen.
  
  
• ...eigenlijk kocht je dus een mens voor een paar duizend euro...

Tot slaaf gemaakten

• Tot slaaf gemaakte mensen waren duur = dus belangrijk om ze gezond te houden -> 20% overleefde overtocht niet = hetzelfde als de scheepsbemanning -> maakten elkaar ziek met ziektes.
• Op slavenmarkten  gebrandmerkt = eigendomsbewijs
• Constant nieuwe tot slaaf gemaakte mensen nodig door wrede behandeling en inheemse en Europese ziektes.
  

Geen gewetensbezwaren

Terug naar de 15de eeuw: Hendrik de Zeevaarder en zijn kroniekschrijver Zurara.
- maakte van alle Afrikanen 1 'ras' om slavernij 'goed' te praten. 

17de eeuw: Weinig mensen tegen slavernij:

- katholieke en protestantse kerken waren niet tegen slavernij;

- ze beredeneerden dat mensen met donkere huiskleur geen ziel hadden en dus daarom niet als mens beschouwd hoefden te worden.

Wereldhandel en concurrentie

• Door de moedernegotie, de VOC en de WIC werden de economieën van
   Europa, Azië, Afrika en Amerika met elkaar verbonden:  wereldeconomie.

• In de loop van de 17e eeuw begon de concurrentie toe te nemen.
   Engeland vormde een grote bedreiging door de Acte van Navigatie (1651)
   "Alleen Engelse schepen mogen handelswaar naar Engeland brengen". 
  
  
• Gevolg: Engelse Zee-oorlogen
   1667:  Tocht naar Chatham
   1674:  Vrede met Engeland; de macht van de Republiek is sterk verminderd! 
   

Wat is het doel van de WIC?

1. Handel richten op Azië (specerijen en porselein)
2. Handel richten op Amerika en Afrika (slaven/goud)

Europeanen haalden de meeste slaven uit West-Afrika. Hoe kwamen zij aan die slaven?

1. Kopen met geld.
2. Ruilen voor wapens.
3. De Europeanen maakten ze zelf tot slaaf.
4. Ruilen voor voedsel.

Wat is een plantage?

1. Een groot landbouw bedrijf waar 1 gewas word verbouwd
2. heel veel kleine bedrijfjes die samen werken aan 4 gewassen
3. Plannen voor een groot aantal nieuwe dorpen in de kolonies

Tekstbegrip opdracht

1. Zoek moeilijke woorden op in paragraaf 3.4 .
2. Schrijf in je schrift eigen woorden de betekenis op van de moeilijke woorden.

Tijd? 10 minuten

Klaar? Ga verder met je huiswerkopdrachten.