2.3 Delfstoffen in soorten en maten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Herhaling 2.2 

Welke drie groepen gesteenten zijn er?

1. Sediment, fossiel, metamorf
2. Sediment, fossiel, stolling
3. Sediment, stolling, metalen
4. Sediment, stolling, metamorf

1. De tijd van de dinosauriërs was voor de tijd van de mensen
2. De laatste massa extinctie was 66 miljoen jaar geleden.

1. 1. relatieve ouderdom 2. absolute ouderdom
2. Beide relatieve ouderdom
3. 1. absolute ouderdom 2. relatieve ouderdom
4. Wat was dit ook al weer?

Sediment

Stolling

Metamorf

Gesteente dat opgebouwd is uit lagen zand en klei die over elkaar heen werden afgezet. De losse deeltjes verharden door de druk van bovenliggende lagen

Gesteente dat door hoge druk of hoge temperatuur verandert is.

Gesteenten ontstaan door afkoeling van magma.

Fossielen

Marmer

§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

1. Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delfstoffen zijn.
   
2. Je begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.
   
3. Je kunt met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen aangeven.

Soorten delfstoffen

Voorbeelden van metalen:

ijzer, aluminium, goud, indium, tantaal, lithium

Voorbeelden van fossiele brandstoffen:

steenkool, aardolie, aardgas

Voorbeelden van diverse grondstoffen:

keukenzout, grind, kalksteen

Ertsen

Metalen worden gewonnen uit ertsen.

Voorbeelden van ertsen zijn:

ijzererts, kopererts, zilvererts, gouderts

Op welke manier komen ertsen op het aardoppervlak?

• meegenomen uit de aardmantel door het magma
  

Het ontstaan van ertsen 

Vaak blijven ertsen ondergronds, de delfstoffen moeten dan door dagbouw of schachtbouw gewonnen worden.

Winning van delfstoffen in de openlucht is:

• dagbouw

Winning van delfstoffen ondergronds is:

• schachtbouw
  

Het ontstaan van fossiele brandstoffen  

Fossiele brandstoffen ontstonden op een andere manier.

Op welke manier ontstond steenkool? Zet de zinnen in de juiste volgorde:

 

1

2

3

4

vervolgens bruinkool

en ontstaan steenkool

 

 

daar ontstond veen

plantenresten kwamen onder water

 

 

 

Inkolingsproces: proces waarbij plantenresten onder hoge druk en temperatuur eerst in veen, daarna in bruinkool en tenslotte in steenkool veranderd.

Ontstaan van aardolie

Op welke manier is aardolie ontstaan?

• dood plankton lag op de bodem van de zee
  
• plankton werd bedekt door dikke lagen zoals zand
  
• door de druk en temperatuur werd plankton omgezet in aardolie
  

Fossiele brandstoffen

inkolingsproces in het carboon. tijd van landplanten en reptielen dat is paleozoïcum, nog voordat pangea helemaal gevormd is.

aardolie in mesozoïcum na doodgaan lagen plankton, is de tijd met dinosauriërs.

Delfstoffen raken op

Delfstoffen worden voor veel producten gebruikt. Maar … delfstoffen kunnen opraken.

Meest zeldzaam: antimoon, zink, goud en molybdeen

§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

1. Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delfstoffen zijn.
   
2. Je begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.
   
3. Je kunt met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen aangeven.

Maken

Lezen H2 par. 2.3 blz. 32 en 33

Maken blz. 38 en 39 vraag 2-3-6-7