3.2: Europa onder spanning VOLLEDIG

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3.2: Europa onder spanning

Groeiende welvaart, nationalisme, imperialisme en bondgenoot-schappen zorgden voor spanning op het Europese continent.

Leerdoelen 3.2

2A: Je kunt uitleggen waarom de stemming in veel West-Europese landen, aan het begin van de 20e eeuw, optimistisch was.

2B: Je kunt de vier oorzaken noemen voor het toenemen van de spanningen tussen Europese landen aan het eind van de 19e eeuw en deze uitleggen.

2C: Je kunt uitleggen waarom het vormen van bondgenootschappen als oorzaak genoemd kan worden voor de Eerste Wereldoorlog.

2D: Je kunt uitleggen welke bondgenootschappen er ontstonden en waarom dat gebeurde.

2E: Je kunt uitleggen hoe de Duitsers probeerden een tweefrontenoorlog te voorkomen met het Von Schlieffenplan.

Kaart van Europa voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog. Wat valt op?

Groeiend optimisme

• Heersende koningen en keizers
• Groeiende middenklasse, toplaag met succesvolle, rijke burgers
• Industriearbeiders arm, toch sterk verbeterde positie door stijgende koopkracht
• Welvaart groeide sterk!

Nationalisme

• Trots op eigen volk
  
• 1871: Eenwording Duitsland na overwinning op Frankrijk (Frans-Duitse oorlog)
  
• Frankrijk: Verlies grondgebied (Elzas-Lotharingen) en geld, wilde wraak!
  
• Veelvolkerenstaten vielen uiteen door nationalisme
  
• Grote mate van zelfbestuur voor volken in deze staten
  
• VB: Bosnië wilde bij Servië, was onderdeel van O-H.

(Modern) Imperialisme

• Imperialisme = wens voor groot rijk
  
• Duitse wens voor koloniaal rijk
  
• Frankrijk en GB onrustig als grote koloniale rijken
  
• Militairisme: grote mogendheden maakten steeds meer en sterkere wapens

Bondgenoot-schappen

• Samenwerking tussen landen op militair gebied
  
• Triple Entente: GB, Frankrijk, Rusland, angst voor Duitsland
  
• Driebond: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië
  
• Rusland met Servië: Broedervolk
  
• Angst voor Tweefrontenoorlog: Von Schlieffenplan

Oorzaken voor spanning:

1. Optimisme van rijke burgers voor machtsuitbreiding (DUI)
   
2. Nationalisme: Trots op eigen natie
   
3. Wraakgevoelens Frankrijk
   
4. Imperialisme: Wens tot een groot (koloniaal) rijk
   
5. Bondgenootschappen: Snelle escalatie mogelijk dankzij samenwerkende landen met (min of meer) dezelfde belangen