Middeleeuwen les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen les 4

V4G/V4B

Planning

5 minuten: weektaakwaarschuwing

20 min: Theorie Jacob van Maerlant/Rederijkers

20 min: laatste deel klassikaal werk voorlezen

15 min: Uitleg beschouwing + vooruitblik 

Jacob van Maerlant

Van feodaliteit/hofcultuur...

naar steden...

naar renaissance...

Jacob van Maerlant (1235-1300): "stamvader van alle dichters in het Nederlands"

Jacob van Maerlant

In volkstaal met steun van veel edelen als mecenas.

Ridderromans en verhalen, rijmbijbel, maar ook encyclopedie!

Waarvoor werd een encyclopedie gebruikt?

Onderwijs

Rond 1250: kerkelijke instellingen (Latijn)

• grammatica
• retorica
• logica

= Trivium 

-> Quadrivium (rekenen/wiskunde/astronomie/muziek)

--> universiteit (theologie/filosofie/rechten/medicijnen) Dat kon alleen in Leuven, Parijs, Orleans of Bologna!

Als je toen een studie had moeten kiezen, waar zou je dan voor gaan? A theologie, B filosofie, C rechten, D medicijnen

1. Theologie
2. Filosofie
3. Rechten
4. Medicijnen

Onderwijs

Opkomst van de steden (13e/14e eeuw) + toenemende handel/nijverheid/diensten = groeiende behoefte aan mensen die konden lezen, schrijven en rekenen. 

Wel vooral in steden...

Rederijkers

Rond 15e eeuw: opkomst rederijkerskamers in steden

= georganiseerde verenigingen voor literatuur 

• voorzitter (deken)
• penningmeester (fiscaal)
• erevoorzitter (prince)
• artistiek leider (de factor) --> docent voor beginnende rederijkers en schrijver/regisseur toneelstukken. 
• Iedere kamer had een blazoen (wapen) met een spreuk/devies.

Rederijkers

Vorm belangrijk voor rederijkers: 

• maandelijks gedicht, opgedragen aan Prince, met regels of anders boete!
• Bijvoorbeeld 'refrein': minimaal vier strofen, met vaste slotregel (stok)

Waarom? 'kunstigheid' + goddelijke harmonie in de schepping. 

Zelfs wedstrijden tussen steden! 

Landjuwelen: organiserende kamer stuurde maanden van tevoren een uitnodiging naar alle steden in de wijde omgeving met de opdrachten en prijzen voor toneel en gedichten.

Rederijkers

Belangrijke rol in de stad! 

• toneel/scenes
• bezoeken van een andere vorst

Propaganda? Opiniering?

Wat betekent het woord "renaissance"? A filosofie, B wedergeboorte, C humanisme, D Griekse oudheid

1. filosofie
2. wedergeboorte
3. humanisme
4. Griekse oudheid

Overgang renaissance

Invloed van kerk -> nieuwe humanistische gedachten en vernieuwende artistieke inzichten 

De boekdrukkunst maakte de snelle verspreiding van deze nieuwe inzichten mogelijk = einde middeleeuwen

Praten over Vergi: wie heeft er nou schuld? A hertogin, B burggravin, C ridder, D hertog

1. Hertogin
2. Burggravin
3. Ridder
4. Hertog

Praten over Vergi

• Wie heeft er schuld volgens jullie...
• en volgens mensen toen?
• Welke les moesten toehoorders destijds uit dit verhaal halen?

Verwerking verhaal tot beschouwing

Deze week: schrijven bouwplan

"Is deze middeleeuwse tekst nog relevant voor de mensen nu?"

Gebruik hierbij:

- Schrijfplan (blz 99 theorieboek)

- theorie over beschouwing (blz 27-29)

- minimaal 4 externe bronnen (blz 116-119)

& de vier bronnen!

Brongebruik

Je zoekt vier betrouwbare bronnen (reader niet meegeteld!)

Vooruitblik 

zaterdag 16 mei: inleveren schrijfplan SOM

Week 21: je schrijft zelfstandig je beschouwing. 

Week 22: 

• woensdag 27 mei peer feedback
• vrijdag 29 mei deadline geheel schrijfdossier!

Let op: inleveren geheel schrijfdossier = 

leesautobio/PWA/betoog (incl. eventueel herschreven versie!!!) 

& schrijfplan+1e versie+peer feedback+2e versie