Katoendruk

De eerste katoendrukkerij van Europa vestigde zich in de 17de eeuw in Amersfoort. Hier werd naar Indiaas voorbeeld katoen met houten handgegraveerde drukblokken bedrukt. Deze handbedrukte katoenen stoffen, ook wel sits genoemd, werd gebruikt voor kleding en woonstoffering. Voorbeelden daarvan zijn terug te vinden in de collecties van o.a. Museum Flehite, Museum Spakenburg en het Rijksmuseum

Anno 2021 kunnen leerlingen zelf het katoendrukken beoefenen en zelf patronen bedenken. Met oude en nieuwe drukblokken. Ze leren over de techniek van het ambacht en de geschiedenis van Amersfoort.

- Leerlingen begrijpen dat mensen in alle tijden en op alle plaatsen hun identiteit uitdragen in kleding. Bijvoorbeeld door patronen op stoffen te dragen.

- Leerlingen begrijpen dat patronen zich herhalen en dat regels het patroon bepalen.

- Leerlingen oefenen in het herkennen van patronen.

- Leerlingen experimenteren met het maken van patronen.

- Leerlingen experimenteren met- en ervaren hoe ze zelf patronen kunnen maken met drukblokken.

- Leerlingen leren over de geschiedenis van het katoendrukken in Amersfoort en Nederland.

- Leerlingen begrijpen dat ambachten zich door ontwikkelen met behulp van techniek en computers, om gemakkelijker, sneller en goedkoper te kunnen produceren.

- Leerlingen begrijpen dat ambachtelijke- en technologische- of digitale werkwijzen allemaal nog gebruikt worden.

Oriëntatie op jezelf en de wereld: 44, 45, 51, 52

Kunstzinnige Oriëntatie: 54, 55, 56 (SLO)

Kunstzinnige Oriëntatie: Competenties uit de Leerlijnen Beeldend en Cultureel Erfgoed (SLO)

Techniek: Competenties t.a.v. gebruik materiaal en gereedschap, onderzoekend ontwerpen, denken in patronen, processen en oorzaak-gevolg. Leerplankader Wetenschap & Techniek (SLO)

Doel: Introductie begrippen, voorbereiding op workshop en oefening in het maken van patronen.

Organisatie: Klassikaal en individueel

Duur: 60 minuten.

Benodigdheden: Stempel-alfabet, een stempelkussen per tafelgroepje, A4 voor elke leerling.

Voorbereiding: Lees de achtergrondinformatie over de Katoendrukkerij, onderaan deze pagina. Neem de digibordles door. Rechts onderin staat een icoon van een notitieblad, hier staat informatie voor de leerkracht, bijvoorbeeld conclusies die je kunt trekken of vragen die je kunt stellen aan de leerlingen.

De digibordles kan uitgeprint worden door op Print te drukken onder de rode knop Start Les.

De leerlingen gaan oefenen met het maken van patronen. Verdeel de letters van een alfabet-stempeldoos over de tafelgroepjes. Laat kinderen nu experimenteren met het maken van een patroon met 1 letter. Stimuleer ze om te spelen met herhaling, vorm, richtig, afstand, volgorde, tussenruimte, spiegellijnen en symmetrie.

Bespreek het experiment na.

- Welke ontdekkingen heb je gedaan?

- Op welk werkstuk herhalen de patronen zich?

- Wat is de vaste volgorde in het patroon van een werkstuk?

- Kun je een patroon van een werkstuk voorspellen?

De leerlingen gaan naar de Katoendrukkerij, waar ze met drukblokken zelf patronen gaan bedenken en stof gaan bedrukken. Gebruik de foto's, zodat ze een beeld krijgen van de plek waar ze naar toe gaan.

Aanpak: Digibordles: slideshow met uitleg van de leerkracht

Doel: Leerlingen leren over de geschiedenis van het katoendrukken in Amersfoort en Nederland.

Leerlingen begrijpen dat ambachten zich door ontwikkelen met behulp van techniek en computers, om gemakkelijker, sneller en goedkoper te kunnen produceren.

Organisatie:  Klassikaal

Duur:  30 minuten

Benodigdheden: Digibord, print van de PDF Katoendrukken van toen tot nu.

Bespreek de excursie na. 

Laat de slideshow zien en geef uitleg over de geschiedenis van het katoendrukken in Amersfoort en Nederland met behulp van de PDF Katoendrukken van toen tot nu, hieronder.

Concept & lesmateriaal: Marije Visser Cultuureducatie en Nathalie Cassee

Achtergrondinformatie: Nathalie Cassee

Workshop: Nathalie Cassee

Eindredactie: Museum Flehite

Fotografie: Nathalie Cassee, Lydia Edelkoort, Juliëtte Schmitt, Marije Visser, Roel de Vringer 

Realisatie: Mei 2021 i.s.m. De Sint Jorisschool

Dit project is gerealiseerd met subsidies in het kader van Cultuureducatie met Kwaliteit van de Gemeente Amersfoort en het Fonds voor Cultuurparticipatie.