4 lessons Informatievaardigheden

Op de basisschool zijn de leerlingen vrijwel allemaal gestart met het schrijven van een werkstuk of het werken in projecten. De leerlingen gingen daarbij over een zelfgekozen onderwerp vragen formuleren, informatie zoeken en de gevonden informatie in hun eigen woorden opschrijven. Een moeilijke vaardigheid die belangrijk is om te leren. Daarom besteden we er in deze lessen opnieuw aandacht aan. Door een tekst in eigen woorden op te schrijven, verwerken ze de gevonden informatie, en begrijpen en onthouden ze die nog beter. In het zoeken naar informatie heeft niet iedereen dezelfde stijl of voorkeur. Daarom leren de leerlingen in dit project welke type informatiezoeker ze zijn. Ze zijn bijvoorbeeld een lezer, kijker, kletser, doener of een combinatie hiervan. In eerste instantie gaan de leerlingen informatie verwerken vanuit hun eigen type. Dat motiveert en stimuleert hen om op onderzoek uit te gaan. Naast bronnen die bij hun eigen ‘informatiezoektype’ past, raadplegen ze vervolgens ook andere bronnen die niet direct bij ze passen – maar wel veel waardevolle informatie kunnen opleveren. Vervolgens leren de leerlingen om de gevonden bronnen te beoordelen op bruikbaarheid en oefenen ze om de informatie uit deze bronnen op te schrijven in hun eigen woorden.

Vijf digibordlessen in LessonUp, vindbaar in dit lesplan en op het kanaal van FutureNL. Projectboek voor de leerlingen, als PDF beschikbaar om te printen en kopiëren. Per les een lesoverzicht, als PDF beschikbaar. Met de lesdoelen en een toelichting per slide voor de leerkracht. Project-overzichtBekijk hier het project-overzicht waarin alle leerdoelen staan.

In deze les maken de leerlingen allereerst kennis met ‘het waarom’ van het schrijven van een werkstuk of het werken aan een project. Met een werkstuk of project oefenen ze met het zoeken en vinden van informatie en het beoordelen op bruikbaarheid van gevonden informatie. Vervolgens onderzoeken ze hun interesses, kiezen ze een onderwerp en bedenken ze goede vragen bij het gekozen onderwerp. Ze beginnen met het maken van een mindmap rond het onderwerp. Daarna bedenken ze op basis daarvan interessante vragen bij het onderwerp. De leerlingen geven elkaar feedback en gebruiken dit om hun vragen nog verder aan te scherpen. Nodig voor de les DigibordLesoverzicht

Het project PITCH IT! sluit direct aan op de lespraktijk. De leerlingen komen er in dit project achter waarom presenteren handig is om te kunnen, ze leren hoe ze het aan moeten pakken, ze oefenen met voor de klas staan en ze leren ict-basisvaardigheden door het zelf maken van een presentatie, in dit geval met focus op PowerPoint. En ondertussen werken ze ook aan 21e-eeuwse vaardigheden, zoals samenwerken en creativiteit.Voor de scholen die ondernemende vaardigheden belangrijk vinden: dit project besteedt aandacht aan het goed kunnen presenteren van jezelf en je idee, een belangrijke vaardigheid in je latere 'werkende leven'. Stichting Jong Ondernemen - tevens partner in dit project - heeft twee lespakketten ontwikkeld: Vakantie-eiland (groep 5-6) en Pop-up store (groep 7-8). In beide lespakketten gaan de kinderen een businessidee ontwikkelen dat ze ook gaan presenteren. Het project PITCH IT! is een goede voorbereiding op deze pakketten.

Dit project bestaat uit:Vijf digibordlessen (in LessonUp)Per les een lesoverzichtProjectboek voor leerlingen (PDF, enkelzijdig A4)Toolbox met instructie-filmpjes voor werken met Windows Verkenner, Word en PowerPoint, te vinden op het YouTube kanaal van FutureNLProjectoverzichtBekijk hier het projectoverzicht waarin alle leerdoelen staan.

In deze les draait het om een eerste kennismaking met presenteren. De leerlingen gaan een onderwerp kiezen dat ze interessant vinden en zoeken daar vier weetjes bij. Ze gaan een beknopte digitale presentatie maken en gaan in tweetallen een korte presentatie houden voor de klas. Het doel is dat ze na deze les snappen dat het kiezen van een goed onderwerp belangrijk is en dat ze hun eventuele ‘drempelvrees’ om voor de klas te staan enigszins hebben overwonnen. Bedenk of je de leerlingen vrij wil laten in het programma waarin ze gaan werken of dat je een programma kiest. Dat kan bijvoorbeeld zijn: PowerPoint, Prezi of Keynote. Laat de leerlingen weten met welk(e) programma(‘s) ze mogen gaan werken. Nodig voor de les Per tweetal een computer of tablet voor het vinden van leuke weetjes, bekijken van instructies en het maken van een presentatie (PowerPoint). Wanneer er tijdens de les niet voldoende computers/tablets zijn, dan kan dit in keuzewerktijd of na school gedaan worden. ToolboxLink naar de toolboxLesoverzicht

‘De oorlog die aan ons land is voorbij gegaan’. Dat was toch een beetje de positie van de Eerste Wereldoorlog in het Nederlandse geschiedenisonderwijs. Dat is de afgelopen tijd gelukkig veranderd en wordt het belang van deze oorlog ook voor ons leerlingen onderkend. Al is het alleen maar vanwege het feit dat de strijd in de loopgraven inmiddels ruim honderd jaar geleden in ons Europa heeft plaatsgevonden.Maar de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog zijn niet te onderschatten en alleen daarom al van groot belang om een plek te krijgen binnen het Historisch Overzicht vanaf 1848: van de ruim één miljoen Belgische vluchtelingen, naar de opkomst van Adolf Hitler en uiteindelijk de Tweede Wereldoorlog. Met name dat laatste is voor historici ook vaak de reden om te spreken van één grote wereldoorlog die slechts onderbroken werd door een wapenstilstand van ongeveer twintig jaar.De Grote Oorlog spreekt in eerste instantie niet veel leerlingen aan: het is een grote onbekende en, mede vanwege het ontbreken van tastbare bronnen én bekende speelfilms. Maar als het onderwerp wordt behandeld dan verbazen de leerlingen zich niet alleen over de zinloosheid van een loopgravenoorlog, maar ook over de uitvindingen tijdens de ‘oorlog van de uitvinders’ die steeds gruwelijker wapentuig bracht voor op, onder en boven het slagveld.

In deze les wordt de naam Eerste Wereldoorlog kort behandeld. Het is goed om uit te leggen dat de naam zelf pas later (vermoedelijk rond 1920) werd gebruikt en dat voor de meeste landen die erbij betrokken waren de term Grote Oorlog veel meer passend was. Het was de Oorlog die alle oorlogen zou beëindigen, waarna de kaarten in Europa voorgoed waren geschud.Deze les start bij de Slag bij Waterloo en Congres van Wenen. Hiervoor is bewust gekozen, aangezien hier de basis werd gelegd voor een machtsevenwicht dat uiteindelijk in de tweede helft zou worden verstoord, wat op zijn beurt weer zou leiden tot de Eerste Wereldoorlog.In deze les worden, voor de historische volledigheid, meer oorzaken van de Eerste Wereldoorlog behandeld dan de syllabus voorschrijft. Dat is niet erg, maar wellicht is het verstandig om te benadrukken welke in het examen kunnen terugkomen.Alle oorzaken bij elkaar waren genoeg om een oorlog te beginnen, maar uiteindelijk was het bekende druppel, de aanslag op de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand door Servische nationalist Gavrilo Princip, die ervoor zorgde dat de Europese landen met elkaar in oorlog kwamen.Dit onderwerp leent zich dan ook uitstekend om de historische vaardigheid oorzaak, gevolg en aanleiding uit te diepen. Onderwerpen:terminologie van de Eerste Wereldoorlogoorzaken van de Eerste Wereldoorlog: militarisme, nationalisme, modern imperialisme, wapenwedloop, bondgenootschappende verschillende Europese bondgenootschappende aanleiding: de aanslag op Frans FerdinandPersonen:Frans FerdinandGavrilo PrincipVideo's:

In groep 6 starten kinderen waarschijnlijk met het schrijven van een werkstuk of het werken in projecten. De kinderen gaan daarbij over een zelfgekozen onderwerp vragen formuleren, informatie zoeken en de gevonden informatie in hun eigen woorden opschrijven. Een moeilijke vaardigheid, maar wel belangrijk om te leren. Want door een tekst in eigen woorden op te schrijven, verwerken ze de gevonden informatie, en begrijpen en onthouden ze die nog beter. In het zoeken naar informatie heeft niet iedereen dezelfde stijl of voorkeur. Daarom leren de kinderen in dit project welke type informatiezoeker ze zijn. Ze zijn bijvoorbeeld een lezer, kijker, kletser, doener of een combinatie hiervan. In eerste instantie gaan de kinderen informatie verwerken vanuit hun eigen type. Dat motiveert en stimuleert de kinderen om op onderzoek uit te gaan. Naast bronnen die bij hun eigen ‘informatiezoektype’ past, raadplegen ze vervolgens ook andere bronnen die niet direct bij ze passen – maar wel veel waardevolle informatie kunnen opleveren. Vervolgens leren de kinderen om de gevonden bronnen te beoordelen op bruikbaarheid en oefenen ze om de informatie uit deze bronnen op te schrijven in hun eigen woorden.

Vijf digibordlessen in LessonUp, vindbaar in dit lesplan en op het kanaal van FutureNL. Projectboek voor de leerlingen, als PDF beschikbaar om te printen en kopiëren. Per les een lesoverzicht, als PDF beschikbaar. Met de lesdoelen en een toelichting per slide voor de leerkracht. Project-overzichtBekijk hier het project-overzicht waarin alle leerdoelen staan.

In deze les maken de kinderen allereerst kennis met ‘het waarom’ van het schrijven van een werkstuk of het werken aan een project. Met een werkstuk of project oefenen ze met het zoeken en vinden van informatie en het beoordelen op bruikbaarheid van gevonden informatie. Vervolgens onderzoeken ze hun interesses, kiezen ze een onderwerp en bedenken ze goede vragen bij het gekozen onderwerp. Ze beginnen met het maken van een mindmap rond het onderwerp. Daarna bedenken ze op basis daarvan interessante vragen bij het onderwerp. De kinderen geven elkaar feedback en gebruiken dit om hun vragen nog verder aan te scherpen. Nodig voor de les DigibordLesoverzicht