Paragraaf 1.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

1.1. 1848, het jaar van grote veranderingen!

Wat is staatsinrichting?

• Staatsinrichting is de wijze waarop de staat, zijn regering en zijn bestuur zijn ingericht. 

• Bij geschiedenis leer je vooral hoe dit in Nederland is ontstaan;
  
• Bij maatschappijleer leer je vooral hoe dit in Nederland werkt
  

Willem II

Willem II volgde in 1840 zijn vader op.

Hij regeerde net zo als zijn vader.

Willem II was de baas en de ministers zijn assistenten.

Willem II zette de grondwet en het parlement buitenspel.

Intussen in Europa:

uitbrekende revoluties, vorstenhuizen in problemen.

Revolutiejaar 1848

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...

...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

De Internationale Aardappelcrisis

Thorbecke

• Willem II gaf Thorbecke de opdracht om voor Nederland een nieuwe grondwet te schrijven
  
• De macht lag nu niet meer bij de koning maar bij het parlement (1e en 2de kamer)
• Thorbecke was een liberaal: vinden vrijheid en weinig overheidbemoeienis belangrijk

LIBERALEN

• BLIJ MET GRONDWET 1848
• ZO WEINIG MOGELIJK BEMOEIENIS VAN DE OVERHEID
• OVERHEID MOET ALLEEN ZORGEN VOOR ORDE, VREDE EN VEILIHEID
• NIET INGRIJPEN IN DE ECONOMIE

• IEDEREEN KAN VOOR ZICH ZELF ZORGEN ALS HIJ MAAR ZIJN BEST DOET
  

Gevolgen (1)

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning)
  

Gevolgen (2)

• Parlementaire democratie (=parlement heeft het laatste woord)

• Constitutionele monarchie (=koning moet zich aan de grondwet houden)

Censuskiesrecht

De grondwet van 1848 gaf het volk inspraak in het parlement d.m.v. verkiezingen.

Maar....

Je mocht alleen stemmen als je boven de 25 jaar was en voldoende belasting betaalde (censuskiesrecht)

Grondrechten

Iedereen in Nederland heeft dezelfde grondrechten, voorbeelden van grondrechten zijn:

• Vrijheid van meningsuiting
  
• Persvrijheid
  
• Vrijheid van vergadering en vereniging
• Vrijheid van onderwijs

Hoe vrij ben je in Nederland? 

3 politieke stromingen

Politieke stromingen

Stroming	Politieke partij	Wie hoort erbij?
Liberalisme	Liberale Unie	Thorbecke
Confessionalisme	ARP RKS	Abraham Kuyper Herman Schaepman
Socialisme	SDAP Sociaal Democratische Arbeiders Partij	Pieter Jelles Troelstra

Hoe zag het bestuur van Nederland er uit 

tussen 1815-1848?

Hoe zag het bestuur 

van Nederland er 

vanaf 1848* uit?

*de meeste onderdelen zijn vandaag nog steeds geldig