Criminaliteit 1.1

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

MAATSCHAPPIJKUNDE

Planning

Start                                                                          5 min

Uitleg met quizvragen                                     20 min

Aan de slag                                                            10 min

Filmpje                                                                     5 min

Afsluiting                                                                 5 min

Waar denk jij aan bij criminaliteit

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

1. Uitleggen wat criminaliteit betekent
2. Kan je uitleggen waar onze wetten in staan
3. Kan je voorbeelden geven van plaats- en tijdsgebonden criminaliteit

1.1 Wat is criminaliteit?

Bladzijde 6 en bladzijde 7

(On)geschreven regels

Ongeschreven regels

Regels voor gedrag die nergens op papier staan

(spugen op straat)

Geschreven regels

Regels die in reglementen of wetten staan

(regels op school of bij je sportclub)

Geschreven regels  zijn ook rechtsregels

Deze staan in onze wetten

Criminaliteit heeft te maken met waarden en normen

Iets dat je belangrijk vindt in het leven. Bijvoorbeeld eerlijkheid of respect.

Afspraken over hoe wij ons gedragen.

Waarde

Eerlijkheid 

Respect

Veiligheid

Norm

Ik steel niet

Ik behandel een ander zoals ik zelf behandeld wil worden

Ik heb geen mes op zak

Criminaliteit 

Het geheel van gedragingen dat door de wet strafbaar wordt gesteld

Wet overtreden = strafbaar feit (ook wel delict)

Voorbeelden: iemand mishandelen of een moord plegen

Hierin staan de meeste strafbare feiten omschreven.

1. Wetboek van Strafrecht
2. strafrecht
3. toerekeningsvatbaar
4. ondertoezichtstelling

Rijden onder invloed
Staat in:

1. Wet Economische Delicten
2. Opiumwet
3. Wegenverkeerswet
4. Wetboek van Strafrecht

De politie betrapt je met XTC.
Dit is strafbaar volgens:

1. Het wetboek van strafrecht
2. De opiumwet
3. De wegenverkeerswet

Waar staan die wetten?

• Wetboek van Strafrecht

Voorbeelden: mishandeling, moord, verkrachting, inbraak, openbaar dronkenschap en wildplassen

Andere wetten

Wegenverkeerswet

(joyriden, zonder helm rijden, doorrijden na een ongeval)

Opiumwet

(de wet over drugsgebruik)

Wet op de economische delicten

(frauderen of geld witwassen)

Vroeger was vreemdgaan strafbaar dit is..

1. plaatsgebonden criminaliteit
2. tijdgebonden criminaliteit

Abortus is in Nederland toegestaan. In veel andere landen niet.
Dit is een voorbeeld van:

1. Plaatsgebonden criminaliteit
2. Tijdsgebonden criminaliteit

Van welke soort criminaliteit is hier sprake ?

1. Plaatsgebonden criminaliteit
2. Tijdsgebonden criminaliteit

Criminaliteit is tijdsgebonden

• Overspel was in 1970 nog strafbaar, nu niet meer.
  

• Milieuvervuiling wordt nu zwaarder bestraft.
  

• Nieuwe vormen van criminaliteit: internet fraude, hacken en naaktfoto's rondsturen.
  

Criminaliteit is plaatsgebonden

• In ongeveer 70 landen is een relatie met iemand van hetzelfde geslacht strafbaar

• In de Verenigde Staten is het een grondrecht om een wapen te mogen dragen

Andere voorbeelden...

•  Je telefoon gebruiken op de fiets

• Je moet een mondkapje dragen

• Het homohuwelijk is niet (meer) strafbaar

1.2 Soorten criminaliteit

Bladzijde 8 en bladzijde 9

Overtreding

Lichte schendingen van de wet

Wildplassen, zwartrijden

Misdrijf

Zware schending van de wet

Moord, verkrachting, inbraak

Wetboekvan Strafrecht

Misdrijf -> overtreding

Overtreding

• Maximaal 1 jaar in het Huis van Bewaring

• Hechtenis

• Meestal geen strafblad

Misdrijf

• Gevangenisstraf (vrijheidsstraf)

• Hoe ernstiger, hoe hogere straf

• Strafblad

• Poging tot of medeplichtig aan is strafbaar

Hoe ernstiger, hoe hoger

• Diefstal, maximaal 4 jaar
  

• Moord, maximaal 30 jaar of levenslang
  

Strafblad

• Geregistreerd bij justitie

• Misdrijven = blijft 30 jaar staan

• Overtreding = alleen bij een hoge boete of hechtenis

Zware criminaliteit

Moord, inbraak, gewapende overval, verkrachting 

Georganiseerde misdaad

Drugshandel, mensenhandel, prostitutie

Prostitutie

Mensenhandel

Veelvoorkomende criminaliteit

• Een op de vijf Nederlanders heeft er jaarlijks mee te maken
  

•  Winkeldiefstal, zakkenrollers, fietsendiefstal, voetbalvandalisme, vernieling

• Lichte straf als je wordt gepakt
  

Veelvoorkomende criminaliteit

Hinderlijk

Kost veel geld

Met name jongeren tussen de 16 en 23 jaar oud

Zelfstandig werken

Een begrippenlijst van 1.1 en 1.2 maken

Of

Een samenvatting van 1.1 en 1.2 maken