7.6 - Irrealis

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Coniunctivus Irrealis

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat een irrealis is.
• Je kunt het verschil uitleggen tussen een irreële wens en een irreële situatie. 
• Je kunt het verschil uitleggen tussen een irrealis van het heden en het verleden.
• Je kunt de irrealis herkennen en vertalen in het Latijn.

Hoe herken je een coniunctivus imperfectum?

Hoe herken je een coniunctivus plusquamperfectum?

Twee soorten irrealis

• Onvervulbare wens
• Niet-werkelijke situatie

Onvervulbare wens

• Een wens die niet in vervulling kan gaan.
• Soms versterkt door 'utinam'
• In vertaling 'maar' toevoegen.
• Conjunctivus imperfectum: heden ('bleef ik maar')
• Conjunctivus plusquamperfectum: verleden ('was ik maar gebleven')

Utinam ad matrem domi manerem!

Och, bleef ik maar bij moeder thuis!

Utinam ad matrem domi mansissem!

Och, was ik maar bij moeder thuis gebleven!

Vertaal:
Utinam domi essem!

Niet-werkelijke situatie

• Bewering is (nog) geen werkelijkheid.
• Meestal bij als-bijzinnen.
• Conjunctivus impf/pqpf in zowel hoofd- als bijzin.
• Vertalen met 'zou'.

Si sapiens esset, hoc faceret.

Als hij wijs zou zijn, zou hij dit doen.

Si Brutus sapiens fuisset, non Caesarem necavisset.

Als Brutus wijs zou zijn geweest / was geweest, zou hij Caesar niet vermoord hebben. 

Vertaal:
Si pecuniam haberem, domum emerem.

Vertaal:
Si pecuniam habuissem, domum emissem.
(pecunia = geld; emere = kopen)

Vertaal:
Utinam magistrum meliorem haberemus! Si enim magistrum meliorem haberemus, mandata intellegeremus.
(magister = leraar; melior = beter)

Vertaal:
Nisi Hannibal dubitavisset, urbem Romam facile expugnavisset.

Vertaal:
Idibus Martiis Caesar necatus non esset, si verbis uxoris credidisset; nam ad senatum non adiisset.

Dit is een grafschrift, waarin een moeder haar overleden zoon toespreekt:

Mater, si possem, fili, vice morte subirem.
Nunc iaces hoc tumulo. Sit tibi terra levis.

mater = ego, mater tua, / vice = in jouw plaats / subire (+ abl) = (iets) ondergaan / tumulus = graf /
levis, -e = licht

Vertaal in het Latijn. De tekst is een oude smartlap van Johnny Hoes (1961)

Och was ik maar bij moeder thuis gebleven!
Och was ik maar met jou niet meegegaan!
Och had ik naar jouw ogen niet gekeken,
dan had mijn hart nu niet zo’n pijn gedaan.