Les 13 ZK2A 26/03/24

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Wel op tafel:

Map

Pen

Feniksboeken

Welkom bij de Geschiedenisles ZK2A!

Niet op tafel:

Telefoon of Zakkie

Laptop

Tas

Programma deze les:

1. Verder met Russische Revolutie, communisme en Stalin (paragraaf 4.5)
2. Daarna: Quiz
3. Nu eerst: herhalen!

 

Herhaling

• Tsaar
• Lenin
• Communisme

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

... Kun je met vertrouwen toewerken naar de toets. 

...kun je uitleggen wat de Russische Revolutie van 1917 was. (R)

...kan je uitleggen hoe Stalin de leider van de Sovjet-Unie werd. (T1)

Van oorlog naar oorlog

Het communisme 

Stalin: leider van de Sovjet-Unie

Geschiedenis - Kader 2 

Maak opdracht 2 (werkboek blz. 101) 

IN STILTE!

Het communisme

Karl Marx zag de ongelijkheid tussen mensen en wilde dat aanpakken. Hij bedacht het communisme. Hij zei dat bedrijven van de staat moesten zijn en dat alle rijkdom en bezit gelijk verdeeld moest worden. Dit mocht desnoods met geweld bereikt worden.

communisme

Politiek streven om alle rijkdom en bezit gelijk te verdelen. Zodat iedereen gelijk is.

De Russische Revolutie

Rusland werd voor 1917 bestuurd door de tsaar Nicolaas II. Hij had alle macht en was dus een absolute koning. Iedereen die het niet eens was met hem werd door de geheime politie opgepakt. 

In 1917 ging het erg slecht met Rusland:

• veel mensen hadden honger
• veel mensen leefden in armoede
• de Eerste Wereldoorlog had véél levens geëist

tsaar

Russisch woord voor keizer/koning.

absolutisme

Dat een koning alle macht heeft.

De Russische Revolutie

De Russen kwamen daarom in opstand. Ze wilden gelijkheid voor iedereen. 

In 1917 kwam de leider van de revolutionairen, Vladimir Iljitsj Oeljanov ofwel Lenin, terug uit zijn ballingschap om de opstand te leiden. 

De tsaar werd afgezet en vermoord. De communisten grepen de macht. In 1922 werd Rusland omgedoopt tot de Sovjet-Unie en bestuurd door één partij: de communistische partij. 

communisme

Politiek streven om alle rijkdom en bezit gelijk te verdelen. Zodat iedereen gelijk is.

Wat is het communisme?

1. Het streven om alle rijkdom bij de fabrieksbazen te houden.
2. Het streven om alle rijkdom gelijk te verdelen.
3. Het streven naar gelijkheid.
4. Het streven om ongelijk te zijn. Ik heb meer dan jij.

In welk jaar kwamen de Russen in opstand tegen de tsaar?

1. In 1914, meteen met de Eerste Wereldoorlog.
2. In 1917, toen er al veel doden waren gevallen en mensen ontevreden waren.
3. In 1924, toen mensen doorkregen dat de oorlog niet zou eindigen.
4. In 1939, toen Hitler de macht in Polen greep.

Wat is geen oorzaak voor de Russische Revolutie?

1. Mensen hadden veel honger.
2. Mensen waren arm.
3. Er waren veel slachtoffers gevallen in de Eerste Wereldoorlog.
4. De communisten kwamen aan de macht.

Stalin

Toen Lenin in 1924 overleed werd Jozef Stalin de nieuwe leider van de communistische partij. 

Stalin wilde met niemand samenwerken en werd vanaf 1928 dictator. 

• bedacht de vijfjarenplannen: elke vijf jaar werd vooraf besloten wat en hoeveel de fabrieken gingen maken
• wilde de Sovjet-Unie snel groot en sterk maken

dictator

Alleenheerser die vaak regeert met steun van het leger en de (geheime) politie.

vijfjarenplan

Van te voren besloten plan hoeveel en wat fabrieken in de komende vijf jaar gaan maken. Er werd niet meer, maar ook niet minder gemaakt.

Wie kwamen er in 1917 aan de macht?

1. De tsaar bleef zijn macht houden.
2. De communisten.
3. De nazi's.
4. De fabrikanten.

Wat werd in 1922 de naam van Rusland?

1. De Sovjet-Unie
2. Tsarenland
3. Rusland
4. Siberië

Wat is een dictator?

1. Iemand die de macht deelt met anderen.
2. Iemand die zelf alle macht had.
3. Iemand die alleen heerst én de steun heeft van het leger en de (geheime) politie.
4. Iemand die de macht deelt met anderen en het volk laat beslissen.

Grote terreur

Omdat Stalin niemand vertrouwde zag hij iedereen als tegenstander. Hij liet iedereen oppakken die het oneens was met hem en stuurde deze mensen naar werkkampen in Siberië.

Rechtszaken waren maar schijn. Overal waren spionnen en verklikkers. Niemand durfde meer iets tegen hem te ondernemen.

terreur

Macht uitoefenen door geweld te gebruiken of daarmee te dreigen.

Stalin: onze Grote Leider

Stalin maakte veel gebruik van propaganda. Daardoor werd hij door alle inwoners 'vadertje Stalin' genoemd.

Pas na de dood van Stalin (in 1953) kwamen er berichten naar buiten van de grote terreur die hij had aangericht. Meer dan 20 miljoen mensen waren gestorven.

terreur

Macht uitoefenen door geweld te gebruiken of daarmee te dreigen.

propaganda

Politieke reclame.

Wat is propaganda?

1. Politieke reclame
2. Politieke steun
3. Politieke tegenstand
4. Politieke opstand

Waarom maakte Stalin graag gebruik van propaganda?

1. Om te laten zien hoe slecht hij kon regeren.
2. Om te laten zien hoe geweldig andere mensen waren.
3. Om te laten zien hoe geweldig hij was.
4. Om te laten zien hoe geweldig andere landen waren.

Waar werden mensen naartoe gestuurd als ze het niet eens waren met Stalin?

1. Naar een hotel om even af te koelen.
2. Naar het buitenland, dan waren ze van die persoon af.
3. Naar school om te leren hoe het wel moet.
4. Naar werkkampen in Siberië, om keihard te werken.

Herhaling periode 3

Paragraaf 4.1

- Oorzaak en gevolg

- Aanleiding

- Moord of Franz Ferdinand (1914)

- Militarisme, 

- nationalisme, 

- modern imperialisme,

- bondgenootschappen, 

- ontstaan Duitsland,

- wapenwedloop

Herhaling periode 3

Paragraaf 4.1

Paragraaf 4.2

- Oorzaak en gevolg

- Aanleiding

- Moord of Franz Ferdinand (1914)

- Militarisme, 

- nationalisme, 

- modern imperialisme,

- bondgenootschappen, 

- ontstaan Duitsland,

- wapenwedloop

- Von Schlieffenplan

- België, Nederland en Luxemburg neutraal

- Vastgelopen in de modder in België

- Loopgraven 

- Zigzag

- Loopgraafvoeten en Shellshock

- 1918: Amerika raakt betrokken bij de oorlog --> Duitsland geeft zich over

Herhaling periode 3

Paragraaf 4.1

Paragraaf 4.2

Paragraaf 4.3

- Oorzaak en gevolg

- Aanleiding

- Moord of Franz Ferdinand (1914)

- Militarisme, 

- nationalisme, 

- modern imperialisme,

- bondgenootschappen, 

- ontstaan Duitsland,

- wapenwedloop

- Von Schlieffenplan

- België, Nederland en Luxemburg neutraal

- Vastgelopen in de modder in België

- Loopgraven 

- Zigzag

- Loopgraafvoeten en Shellshock

- 1918: Amerika raakt betrokken bij de oorlog --> Duitsland geeft zich over

- 1919: Verdrag van Versailles

- Duitsland krijgt de schuld:

- Herstelbetalingen

- Leger moet krimpen

- Land teruggeven

---> Duitsland voelt zich vernederd

- Weimarrepubliek

- Volkenbond

- 1929: economische crisis

- Dawesplan

Herhaling periode 3

Paragraaf 4.4

- Communisme

- Fascisme:

    - Sterke leider

    - Niet denken maar doen

    - Verheerlijking van geweld

    - Nationalisme

----------> Rassenleer / hiërarchie

----------> Zondebok: antisemitisme

- Nationaal-socialisme

- Opkomst Adolf Hitler

- Nazi-partij NSDAP in 1933 aan de macht

Herhaling periode 3

Paragraaf 4.4

Paragraaf 4.5

- Communisme

- Fascisme:

    - Sterke leider

    - Niet denken maar doen

    - Verheerlijking van geweld

    - Nationalisme

----------> Rassenleer / hiërarchie

----------> Zondebok: antisemitisme

- Nationaal-socialisme

- Opkomst Adolf Hitler

- Nazi-partij NSDAP in 1933 aan de macht

- Tsaar

- Volk ontevreden, want:

    - Ongelijkheid

    - Hongersnood

    - Veel soldaten gesneuveld

- 1917: Russische revolutie

- Communisme

- Lenin 1917-1924

- Stalin 1924-1953

- Geheime dienst

- Propaganda

- Terreur

- Vijfjarenplannen 

Maak opdracht 3 (werkboek blz. 101) 

IN STILTE!