3.6 Politiek Parlementaire Democratie

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Politiek 3.6

Parlementaire Democratie

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

-kunnen de leerlingen de trias politica uitleggen en zien ze in waarom dit zo belangrijk is voor een goed functionerende rechtstaat.

-kennen leerlingen de verschillen tussen een recht en een plicht.

Leg uit: stemrecht, recht van amendement en recht van initiatief.

In deze les

De belangrijkste kenmerken van onze democratie:

• De grondwet.
  
• Verdeling van de politieke macht 
• De hoogste macht bij het     parlement.
  

De Grondwet

In de grondwet staan

grondrechten / mensenrechten.

Hierin staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers én de overheid.

00:00

Kijkopdracht:
noem vier grondrechten
die in dit videofragment
aan bod komen.

De Grondwet

Voorbeelden van grondrechten / mensenrechten:

• De politie mag je niet zomaar oppakken.
  
• Iedereen heeft recht op een vrije meningsuiting.
  
• Iedereen heeft kiesrecht.
  
• Iedereen heeft recht op gelijke behandeling.
  

De Grondwet

Naast rechten ook plichten:

 

• belasting betalen
• leerplicht

Belasting betalen (als je ouder dan 18 jaar oud bent)

1. Recht
2. Plicht
3. Geen van beide
4. Allebei

Mogen stemmen

1. Recht
2. Plicht
3. Geen van beide
4. Allebei

Naar school gaan (als je jonger dan 18 jaar oud bent)

1. Recht
2. Plicht
3. Geen van beide
4. Allebei

Je wordt opgeroepen voor het leger

1. Recht
2. Plicht
3. Geen van beide
4. Allebei

Van welk recht maak je gebruik als je gaat stemmen?

Scheiding van de macht

Om te voorkomen dat een groep te veel macht krijgt, is de macht gescheiden in drie onderdelen:

• Het parlement beslist over wetsvoorstellen.
  
• De ministers voeren de wetten uit.
  
• De rechters beoordelen of overheid en burgers zich aan de wet houden.
  

TRIAS POLITICA

De scheiding van de macht noemen we Trias Politica:

• Wetgevende macht: het parlement.
  
• Uitvoerende macht: de ministers.
  
• Rechtelijke macht: de rechters.
  

Parlement hoogste macht

• Het parlement (de mensen op wie wij stemmen) moet elk wetsvoorstel goedkeuren.
• Het parlement heeft daardoor meer macht dan de ministers.
  
• Daarom noemen we onze democratie een parlementaire democratie.
  

Wie moet er na(ast) het parlement ook een wet goedkeuren?

Parlementaire democratie en rechtsstaat

De combinatie van een parlementaire democratie, grondwet en trias politica maakt Nederland een rechtsstaat.

Rechtsstaat

Een land waarin de rechten en plichten van burgers én van de overheid in de grondwet zijn vastgelegd en ook worden nageleefd.

De combinatie van welke drie dingen maakt een land een rechtsstaat?

Invloed burgers

Politici moeten rekening houden met de mening van de burgers:

  

• Politici moeten ervoor zorgen dat ze de wensen van de burgers kennen om gekozen te worden.
  
• Ze spreken met burgers die hun zorgen uiten.
  

Welke drie zaken komen naar voren om een rechtstaat te creëren?

Pressiegroepen

Er zijn pressiegroepen  die invloed kunnen uitoefenen door te lobbyen.

Een pressiegroep is een organisatie die invloed probeert uit te oefenen op politieke besluitvorming.

LAKS

Belangengroepen en Actiegroepen

• Een belangengroep bestaat uit een groep mensen die voor hetzelfde belang opkomen (ANWB)
• Actiegroepen willen vaak resultaat bereiken op een korte termijn (Greenpeace)

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

-kunnen de leerlingen de trias politica uitleggen en zien ze in waarom dit zo belangrijk is voor een goed functionerende rechtstaat.

-kennen leerlingen de verschillen tussen een recht en een plicht.