VWO 4 - Literatuur MA VLI

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Franse Literatuur Middeleeuwen

Le Moyen Age

onder te verdelen in 3 perioden:

Vroege ME (ong. 500 - 1000)

Hoge ME (1000-1300)

Late ME (1300-1500)

De ME kunnen gezien worden als de overgang tussen de Klassieke oudheid en de Renaissance

Tijdsbeeld

Feodaliteit / standenmaatschappij

Wie ?

wat?

gevolgen voor literatuur?

Les très riches heures du Duc de Berry

Zoek informatie op het internet over dit boek en maak notities over:

- vorm

- inhoud

-stijl

-makers

-doel(groep)

-bijzondere weetjes

Les très riches heures
du Duc de Berry:

1411-1416

206 blz, 66 grote- en 65 kleine afbeeldingen ('miniatures')

Manuscript

gebeden en getijdenboek

Jean 1er de Berry 

(zéér) rijke Adellijke gaf de opdracht aan o.a. les frères de Limbourg.

Vandaag de dag nog te zien in Musée Condé in Chantilly (FR).

Doel: informeren + imponeren

Een getijdenboek is een boek, in dit geval een handschrift, dat leken in de middeleeuwen gebruikten voor hun privédevotie. 

De gebeden werden op vaste tijden van de dag uitgesproken en werden daarom getijden (horae, uren) genoemd.

Inhoud: o.a.

- jaarkalender (maanden)

- sterrenbeelden / astronomie

-psalmen / gezangen

- bijbelse scènes

- gebeden

- heliligenlevens

- plattegrond Rome, etc

gotische schilderkunst

Voor de miniaturen, de margeversiering, de initialen, de lijnvullers, maar ook voor het schrijven van de tekst werd beroep gedaan op talloze kunstenaars.

Les Très Riches Heures is een van de belangrijkste verluchte manuscripten uit die tijd en het wordt soms, "le roi des manuscrits enluminés" ("de koning van de verluchte manuscripten") genoemd.  

(boekverluchting = de kunst of het ambacht die zich bezighield met de illustratie en de versiering van middeleeuwse handschriften en andere documenten).

Eerste officiële tekst

Les Serments de Strasbourg (842)

- oudste Franse tekst (+Duits)

- ruzie tussen 3 broers

- verdeling van het rijk van (grootvader) Karel de Grote

- 2 talige eed van trouw aan elkaar

Louis le Pieux (Lodewijk de Vrome) sterft in 840

wil zijn rijk niet opsplitsen

zonen:

1. Lothaire (oudste)

wordt Keizer / opperkoning benoemd

ten nadele van zijn broers, die hem moeten gehoorzamen

2. Louis le Germanique (Lodewijk de Duitser)

3 Pepin d'Aquitaine (sterft)

4. Charles le Chauve (Karel de Kale)

Dat wordt dus oorlog

Serment de Strasbourg (de eed van Straatsburg)

Lodewijk en Charles trekken samen ten strijde tegen hun broer Lothaire en stellen een eed op in 842 in 2 talen*

waarin zij ten overstaan van hun legers beloven

- elkaar te helpen                - hun broer Lothaire te bevechten 

waarna in 843 het rijk in 3 delen wordt verdeeld.                                                         

* waarom in 2 talen?                        (= oudste Franse tekst)

(geel= afhankelijke gebieden)

Vroege Middeleeuwen:

Heiligenlevens:

A. La Séquence de Sainte Eulalie  (881)

sequentie= gezongen tekst tijdens kerkdienst

500-1000

B. La vie de Saint Alexis

(11e eeuw)

Sainte Eulalie

- meerdere bronnen: Romeinse maagd en/of Gelovige Eulalia van Mérida  (Spanje)

- 29 verzen van 10 lettergrepen (Gregoriaans)

- Feest op 10 december

Saint Alexis

Heilige in Rome  (11e eeuw), begraven in Odessa (Oekraine)

Thema: (gekozen) armoede /Navolging Jezus

wonder: Maria spreekt tot hem

17: (som van 4 )priemgetal(len), brengt glorie, roem em rijkdom in 2e helft van het leven, veel betekenissen in numerologie

Feestdag 17 juli.

Late/ Hoge Middeleeuwen

1000-1300  

Chanson de Roland  / Chanson de geste (1075)

( = gaat om belangrijk historische gebeurtenis) , gezongen aan allerlei hoven                                                                

Epische literatuur= Ridders zijn helden                                                   Roman courtois = Hovelingen staan  centraal                                    

het katholieke geloof overwint      

Eerste NIET puur religieuze werk in het (oud) Frans                                                                

Het verhaal

- 778 Slag bij Roncevaux (Pyreneeën, Spanje)                         

- Roland is ridder van Karel de Grote                                          

- Karel de Grote (christen) tegen de Basken,                                   

veranderd in Saracenen (Moslims)                                                 

- te weinig manschappen,                                                                          

veranderd in in de val gelokt / ingesloten                                       

geromantiseerd verhaal met historische kern

RONCEVALLES

Thema's : waar?

1 Heldenmoed

2 (Katholieke) geloof

3 Vriendschap

4 Wraak

5 Verraad

6 deugd

7 Trouw vorst/land

noteer dit!

      vormkenmerken: waar?

1 mondeling

2 chronologisch

3 strofen wisselend

en parallel

4 herhaling

5 klinkerrijm

             6 eigennamen met toevoeging

noteer dit!

groepsopdracht

- Maak  5 (ongeveer) even grote groepen

- elke groep krijgt een nummer (dat is een bladzijde  van het pakket)

 - je mag een laptop of telefoon gebruiken om dingen op te zoeken.

+``

Zoek in je fragment(en)  naar bewijzen voor de thema's

en noteer deze

doe dat ook voor de vormkenmerken

vertel hierover de volgende les !

Tristan et Iseut (1307 )

Vragen: zoek op (bundel/internet en / of) en noteer zelf:

GENRE:

INHOUD:

OVERIGE INFO:

overeenkomsten chanson de Roland?

INSPIRATIE BRON

le Roman de Renart

genre: (allegorische vertelling=)

metafoor =

wanneer (+ periode)?

verhaallijn?

doel? wijze les?

licht concreet toe ahv fragment  (Renart en de Palingen )

overige info?     (fragment in classroom)

François Villon 1431-1463

- werken?

leven?

thema(s)?

toon?

vorm?

hoezo modern?

......

op de drempel van de nieuwe tijd

Lais (1456) + le grand testament (1461)

(waarbij past)  la ballade des pendus (1462)

gedichten in traditionele versvorm

spot en ironie

vroom en schuldbewust (envoi)

beeldend