Middeleeuwen: Tristan et Iseut + François Villon

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Le Moyen-Âge

leçon 1

Theocentrische maatschappij

• Individu speelt geen rol --> literaire werken vaak anoniem
  
• God is het middelpunt van al het denken en handelen
  
• Niet schoonheid maar godsdienstige moraal staat voorop
• Memento Mori (bedenk dat je zult sterven -->God/hemel centraal)
  

Serment de Strasbourg (de eed van Straatsburg)

• Lodewijk en Charles trekken samen ten strijde tegen hun broer Lothaire en stellen een eed op in 842 in 2 talen waarin zij ten overstaan van hun legers beloven elkaar te helpen          hun broer Lothaire te bevechten 
• Waarna in 843 het rijk in 3 delen wordt verdeeld.  
• Heeft geleid tot Verdrag van Verdun (843)                                                                       (= oudste Franse tekst)

Waarom in 2 talen?

842   le premier texte en francais: Les serments de Strasbourg

Louis le Germanique, Charles le chauve <=> frère Lothaire le premier

Le texte prononcé par Louis le Germanique:

« Pro Deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament, d'ist di en avant, in quant Deus savir et podir me dunat, si salvarai eo cist meon fradre Karlo et in aiudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra salvar dift, in o quid il mi altresi fazet, et ab Ludher nul plaid nunquam prindrai, qui meon vol cist meon fradre Karle in damno sit. »

Traduction: Serments de Strasbourg

« Pour l'amour de Dieu et pour le peuple chrétien et notre salut commun, à partir d'aujourd'hui, autant que Dieu me donnera savoir et pouvoir, je secourrai ce mien frère Charles par mon aide et en toute chose, comme on doit secourir son frère, selon l'équité, à condition qu'il fasse de même pour moi, et je ne tiendrai jamais avec Lothaire aucun plaid qui, de ma volonté, puisse être dommageable à mon frère Charles. »

Un peu d'histoire: La féodalité

www.radiofrance.fr

Sainte Eulalie

- voorbeeld van een 'Heiligenleven'

- ontstaan aan het einde van de 9e eeuw

- meerdere bronnen: Romeinse maagd en/of Gelovige Eulalia van Mérida  (Spanje)

- Feest op 10 december

Heiligenleven

Levensverhaal van een heilige met als doel een voorbeeld te geven aan 'gewone' gelovige

Ridderroman -Chanson de geste

• ontstaat in de 11e eeuw
• zal 3 eeuwen lang een belangrijke plaats innemen in de Franse literatuur
• toont het ridderideaal:

1. dapperheid in de strijd

2. trouw aan de leenheer

3. een onwankelbaar geloof in God

De vrouw speelt geen rol van betekenis in deze 'mannenwereld'

• Bekend voorbeeld: La chanson de Roland 

La Chanson de Roland

• Vertelt, drie eeuwen na dato, over de terugtocht van Karel de Grote uit Spanje, waar hij gevochten heeft tegen de Saracenen (Noord-Arabisch volk).  
• Verhaal is aangepast aan eigen tijd, auteur neemt het niet al te nauw met historische werkelijkheid. 
• Verhaal is ingedeeld in 21 laisses (strofen) waarin vaak dezelfde informatie wordt herhaald om spanning op te voeren en scènes te benadrukken. Het dilemma waar Roland voor staat is namelijk een kwestie van leven of dood. 

La littérature courtoise (hoofse literatuur)

• Vanaf de 12de eeuw 
• invloed van de kruistochten --> de positie van de vrouw aan het hof wordt belangrijker
• Arabische wereld /Arabische literatuur : een andere rol van de vrouw. 
• Vrouw wordt de hoofdpersoon en eist een verfijnde liefde
• De held moet alles doen wat zij wil en vaak de grootste gevaren doorstaan om de liefde van ‘la belle dame sans merci’ te ontvangen.
• nog steeds heldendaden maar de vrouw en de liefde staan centraal

kruistochten

Militaire expedities die als doel hadden om het Heilig Land met Jeruzalem te bevrijden uit de handen van de moslims.

La littérature courtoise (hoofse literatuur)

• Drie bronnen van invloed:  een Latijnse, een Provençaalse en een Bretonse invloed 
• De Bretonse en de Provençaalse lijken op elkaar & zijn  van Keltische oorsprong. Herkenbaar aan de mystiek.
• In 'Lancelot' van Chrétien de Troyes, de eerste grote Franse romanschrijver, is de ridder de slaaf van de beminde vrouw. 
• Het verhaal van 'Tristan et Iseut' kent in zijn Franse versie  meerdere auteurs: Thomas en Béroul. (blz 3-4-5 boekje)

Mystiek

De legendarische spirituele praktijken en magische tradities van de Kelten, met hun rijke, folkloristische rituelen waarin de natuur centraal staat. Wonderbaarlijke , sprookjesachtige zaken, bijv. reuzen, dwergen, betoverde bossen etc.

Lancelot

Guenièvre, vrouw van Koning Arthur, heeft een verboden relatie met Lancelot, die heldendaden moet verrichten en moet lijden om bij zijn dame in de smaak te vallen.

Wat valt jullie op aan de tekst?

Le Moyen-Âge

leçon 2

Wat was het middeleeuwse systeem waarbij land in ruil voor bescherming aan edelen werd toegewezen?

1. Feodalisme
2. Communisme
3. Kapitalisme
4. Socialisme

Qui ont rédigé les Serments de Strassbourg?

1. les fils de Charlemagne
2. les deux petits-fils de Charlemagne
3. les cousins de Charlemagne
4. Les trois frères

Pourquoi les serments de strasbourg sont-ils si importants?

1. C'est un texte politique
2. C'est en fait la naissance de la langue française
3. C'est un texte de Charlemagne

Aan het einde van welke eeuw ontstonden de eerste literaire teksten die in het Frans geschreven zijn? Wat voor teksten waren dit?

C'est quoi, une chanson de geste?

1. Een gedicht over liefde
2. Een verhaal over ridders

Wat zijn kenmerken van het ridderideaal?

1. dapperheid in de strijd
2. liefde voor de vrouw
3. onwankelbaar geloof in God
4. trouw aan de leenheer

Wat was de invloed van de kruistochten op de literatuur?

Welke 3 bronnen kent de courtoisie? Hoe kan je 2 van deze bronnen linken aan de Keltische cultuur?

Wie was de schrijver van Lancelot?

Noem 2 schrijvers van 'Tristan et Iseut'

Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen deze Tristan en Isolde en de Tristan en Iseut die wij hebben gelezen?

Exercice 1, option A:

La chanson de Roland

Schrijf een verhaal of gedicht over het overlijden van een held op het slagveld met het perspectief van een held in een actiefilm. Je gebruikt minimaal 50 woorden en schrijft de tekst in het Frans.

Exercice 1, option B:

Tristan et Iseut

Schrijf een gedicht over een onmogelijke liefde. Je schrijft in het Frans en gebruikt minimaal 30 woorden.

Un peu d'histoire: Emergence des villes

Vanaf de XIIIe eeuw --> steden in opkomst

rust --> steden ontwikkelen zich --> betere handel/economie --> meer geld en macht voor de burgerij--> burgerliteratuur

bijv. Le Roman de Renart  en de dichtkunst van Villon

Satire - Le roman de Renart 

- Het dierenverhaal (satire) 

- Renart symboliseert het 'gewone' volk

- De spot wordt gedreven met de adel, geestelijkheid etc.

François Villon (1431-?)

pg 6-7-8

Ballade des pendus + Le lais

1. Na welke gebeurtenis heeft Villon de Ballade des pendus geschreven?

2. Wat is een leven aan de 'zelfkant' van de samenleving? Zoek argumenten op blz 6

3. Le Lais heeft Lennaert Nijgh ongetwijfeld geïnspireerd toen hij Testament voor Boudewijn de Groot schreef. Zoek minimaal 5 paralellen voor deze stelling door de twee teksten qua vorm en inhoud te vergelijken.