§3 Nederland na 1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

De wereld na 1945

§ 3 Nederland na 1945

§ 3 intro

GEZAMENLIJK LEZEN INTRO
BEHANDELEN:
VRAAG 1 en 2 (blz.100 in je wb)

(blz 120 in je hb)

• Voor de

• toegangsdeur

• kunnen niet naar binnen

• relaxt

• De politie maakte met geweld een einde aan de bezetting.

• Ja, een jaar later kregen zij meer inspraak in hun studie.

• Stelling 1, want Fortuyn had kritiek op bestuurders en de politieke besluitvorming.

• Veel Nederlanders waren het met hem eens. Hij kreeg veel stemmen.

• Hier is een politicus vermoord vanwege zijn ideeën. Dat was nog niet voorgekomen in Nederland.

5.3.1 | De Nederlandse economie in de tweede helft van de 20ste eeuw 

De Nederlandse econonomie in de tweede helft van de 20ste eeuw

I - Wederopbouw

 De wederopbouw was niet eenvoudig door:

• Tekort aan voedsel (vlak na WOII)
• Grootste Nederlandse afzetmarkt was in puin --> Duitsland

De Nederlandse econonomie in de tweede helft van de 20ste eeuw

II - Marshallplan

 De wederopbouw was niet eenvoudig door:

• Tekort aan voedsel (vlak na WOII)
• Grootste Nederlandse afzetmarkt was in puin --> Duitsland

Vanaf 1947: Marshallplan ( economisch herstelplan waarbij Nederland en andere West-Europese landen geld, goederen, grondstoffen en levensmiddelen kregen van de Amerikanen)

3.1 De Nederlandse econonomie in de tweede helft van de 20ste eeuw.

III - Verzorgingsstaat

 Jaren ‘50 waren toonbeeld van zuinigheid en vlijt

• Opkomst van de verzorgingsstaat
• Veel werken, weinig vakantie
• Ook het rollenpatroon was nog duidelijk aanwezig
• --> Tweede helft jaren ‘50 stijgende welvaart.

3.1 De Nederlandse econonomie in de tweede helft van de 20ste eeuw.

IV - consumptie maatschappij

Nederland is een verzorgingsstaat --> Gebaseerd op solidariteit

• Mensen die werken, moeten met belasting en premies het geld opbrengen voor hen die niet kunnen werken.
• Werkgevers en vakbonden minder conflicten door de sociale zekerheid

Jaren 50/60 economische groei -> consumptie maatschappij

• Uit opbrengst van belastingen en sociale premies werd de dure verzorgingsstaat betaald.
  

Jaren '70 slechte economie

• Groeiende werkeloosheid

--> Hierdoor ontstond het Poldermodel

Deze spotprent over de problemen in de verzorgingsstaat is in 1981 gemaakt door de tekenaar Jos Collignon.

Er zijn teveel mensen die van der verzorgingsstaat gebruik maken, waardoor het evenwicht weg is. Hiermee wordt het evenwicht tussen mensen die betalen voor de verzorgingsstaat en mensen die gebruik maken van de verzorgingsstaat bedoeld.

Beeldelement: de donkere wolk geven aan dat er storm op komst is. Er komen nog moeilijkere tijden aan (bijvoorbeeld: de vergrijzing), terwijl het schip nu al schade heeft en dreigt om te slaan.

Beeldelement: het schip, de verzorgingsstaat, dreigt om te slaan.

Beeldelement: het roer ligt in het water waardoor het schip onbestuurbaar is geworden. Met andere woorden: er moet iets gebeuren, maar het lijkt erop dat het al te laat is.

3.1 De Nederlandse econonomie in de tweede helft van de 20ste eeuw

Afspraken poldermodel:

• Lonen zouden niet te veel stijgen --> NL kan concurreren met buitenland
• Overheid verhoogt belastingen en premies niet
• bezuiniging op verzorgingsstaat: regels voor uitkering werden strenger.

De Nederlandse economie in de tweede helft van de 20ste eeuw

Na WOII

Wederopbouw

-> d.m.v. Marshallhulp (economische hulp van de VS)

jaren '50

Verzorgingsstaat

= Mensen die werken, moeten met belasting en premies het geld opbrengen voor hen die niet kunnen werken.

jaren '60

Consumptie maatschappij

jaren '70

Economische terugslag

-> ontstaan Poldermodel

Belastingen en premies blijven gelijk

Bezuinigingen op de verzorgingsstaat

Lonen blijven gelijk

Aan de slag

Lees 3.1 De Nederlandse economie in de tweede helft van de 20ste eeuw
Maak  opdracht 3 en 4

Klaar?

Lees 3.2 Veranderingen in de jaren 60

• Begin wederopbouw

• Marshallplan

• Opbouw verzorgingsstaat

• Consumptiemaatschappij

• Economische crisis

• Poldermodel

• □
   ■
   ■
   □

• In de jaren 60 en de jaren 90.

5.3.2 | Veranderingen in de jaren 60 

3.2 Verandering in de jaren 60

 Amerikanisering: Nederlandse
cultuur lijkt steeds meer op Amerika, oa door opkomende Amerikaanse films in Nederland

3.2 Verandering in de jaren 60

 Amerikanisering: Nederlandse
cultuur lijkt steeds meer op Amerika, oa door opkomende Amerikaanse films in Nederland

Jongerencultuur:

Verschillende groepen met eigen cultuur 

 Eind jaren ‘50 nozems 

 Halverwege jaren ‘60 provo’s

 Eind jaren ‘60 hippies

Werk in tweetallen deze groepen uit.

Nozems

• Eind jaren '50
• werkende jongeren in steden
• brommers, vetkuiven, petticoats
• Elvis Presley, Rock and Roll

Provo

• Midden jaren '60
• Hoger opgeleid
• Veel witte kleding
• Provoceren = uitdagen van ouders, kerk , politie en school
• Milieu bewust (witte fietsen plan)
• Politiek bewust (willen dat jongeren meer inspraak krijgen)

Hippies

• Uit Amerika (eind jaren '60)
• Love and Peace
• Tegen de consumptiemaatschappij
• Voor vrije sex en drugs
• Bloemen, lang haar en 2e handskleding

Tweede Feministische golf

• 1900 Eerste Feministische golf (kiesrecht)
• 1960 Tweede Feministische golf:
  
  

1. Gelijke kansen in opleiding en werk
2. Verandering van het vaste rollenpatroon
3. Gelijke beloning bij gelijk werk
   

Veranderingen in de jaren 60

* Amerikansering

Overname van de Amerikaanse cultuur

* Jongerenculturen

1. Nozems

2. Provo's

3. Hippies

* Tweede feministische golf

(gelijke kansen en rechten op het werk)

* Ontkerkelijking

* Ontzuiling

--> Individualisering

Aan de slag

Lees 3.2 Veranderingen in de jaren 60
Maak  opdracht 5, 6 en 7

Klaar?

Lees 3.3 Nederland wordt een multiculturele
samenleving

• A
   B
   C
   D

• 
  ■
    ■
    □
    □

•  1. Nozems, reden op brommers en luisterden muziek.
• 2. Provo's, daagden de politie uit.
• 3. Hippies, hadden kritiek op de consumptiemaatschappij.
  
  

• A
   B
   C
   D

• Dezelfde kansen als jongens en gelijk loon voor gelijk werk.

• Bijvoorbeeld: door de nieuwe onderwijswet kregen meisjes dezelfde onderwijskansen als jongens.

• A1, B3, C4, D2

5.3.3 | Nederland wordt een multiculturele samenleving 

Multiculturele samenleving

• Vanaf 1950 kwamen voor het eerste grote groepen mensen van buiten Europa naar Nederland.
• Zo werd Nederland een multiculturele samenleving: een samenleving waarin mensen met verschillende culturen  en geloven samenwonen

Nederland wordt een multiculturele samenleving

• jaren 50: mensen uit de voormalige kolonie Nederlans-Indië
• jaren 60: gastarbeiders uit bv Spanje, Turkije, Marokko en Italië
• vanaf 1975: Surinamers, toen Suriname onafhankelijk werd
• vanaf de jaren 90: vluchtelingen uit voormalig oorlogsgebieden zoals voormalig Joegoslavië en Syrië
• arbeiders uit Oost-Europese landen
  

Gastarbeiders

Door de stijgende welvaart is er in Nederland zoveel werk dat mensen uit andere landen worden gehaald om hier te werken. Deze gastarbeiders (uit Marokko, Turkije, Spanje en Italië) doen hier ongeschoold werk. Kennis van de Nederlandse taal of cultuur was niet nodig om het werk te kunnen doen: 

de mensen waren te gast en zouden weer teruggaan.

Multiculturele samenleving?

Verschillende groepen leven eerder náást elkaar dan mét elkaar. Tegenwoordig wordt daarom liever gesproken van: pluriforme sameleving.

Tot aan het eind van 20e eeuw stond het kritisch zijn op de multiculturele samenleving gelijk aan racisme. Hoewel sommige groepen allochtonen zorgden voor problemen, deed de overheid daar weinig aan. De meeste politici ontkenden deze problemen zelfs en wie er wél iets van zei, werd beschuldigd van discriminatie.

Na de aanslagen in New York komt er meer negative aandacht voor de multiculturele samenleving

De politicus Pim Fortuyn wist in een korte tijd veel aandacht te krijgen door zijn kritiek op het paarse kabinet en de multiculturele samenleving

Nederlandse identiteit?

• Wie is 'ons'? En wat bedoelen 'onze cultuur' en 'onze geschiedenis'? Het blijft een lastige discussie. 
• De wereld kleiner is geworden: we zijn voortdurend in contact met andere delen van de wereld, bijvoorbeeld via internet. 
• Ook lijken sommige van onze gebruiken op die van mensen in andere delen van de wereld. Dit heet: globalisering

Pim Fortuyn

Pim Fortuyn wordt in 2001 leider van de nieuwe partij Leefbaar Nederland. Fortuyn beweert ‘te zeggen wat hij denkt en te doen wat hij zegt’. 

Vooral over de islam is hij erg negatief. Hij zei dat hij het opneemt voor de gewone mensen die door de politiek in de steek zijn gelaten. Fortuyn wordt snel erg populair. In 2002, vlak voor de verkiezingen, wordt hij vermoord.

Theo van Gogh

Theo van Gogh, een Nederlandse filmmaker, werd in 2004 door een fanatieke moslim vermoord. In dat jaar maakte hij samen met VVD-politica Ayaan Hirsi Ali een film over de onderdrukking van de vrouw door de islam. Film heette "Submission" 

Nederland wordt een multiculturele samenleving

Multiculturele samenleving

een samenleving waarin mensen met verschillende culturen en geloven samenwonen.

jaren 50

Voormalige kolonies

jaren 60

Gastarbeiders

jaren 90

Politieke vluchtelingen

Afnemende tolerantie

- Moord op Pim Fortuyn

- Moord op Theo van Gogh

- Anti-islamitische gevoelens

Aan de slag

Lees 3.3 Nederland wordt een multiculturele 

samenleving
Maak  opdracht 5 tot en met 11

• A
   B
   C
   D

• 
  ■
    ■
    □
    □

•  1. Nozems, reden op brommers en luisterden muziek.
• 2. Provo's, daagden de politie uit.
• 3. Hippies, hadden kritiek op de consumptiemaatschappij.
  
  

• A
   B
   C
   D

• Dezelfde kansen als jongens en gelijk loon voor gelijk werk.

• Bijvoorbeeld: door de nieuwe onderwijswet kregen meisjes dezelfde onderwijskansen als jongens.

• A1, B3, C4, D2

• Indonesiërs en Surinamers.

• Spanje, Italië, 

• Turkije en Marokko 

• Voormalig Joegoslavië

• □
   □
   ■
   ■
    

• Dat de Nederlandse cultuur en identiteit zouden verdwijnen.

• Eigen antwoord, bijvoorbeeld: dat is een beetje overdreven, want er zijn veel meer christenen dan moslims in Nederland.

• Amerikanisering

• Verzorgingsstaat

• Consumptie-maatschappij

• Buitenlanders in Nederland

• Jongeren-culturen

• Tweede feministische golf

• Multiculturele samenleving