4.3: Keizerlijke Karel

tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers + tijdvak 6: Regenten & Vorsten
1500 - 1600
4.3: Keizerlijke Karel
1 / 19
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

Cette leçon contient 19 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 2 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers + tijdvak 6: Regenten & Vorsten
1500 - 1600
4.3: Keizerlijke Karel

Slide 1 - Diapositive

Slide 2 - Diapositive

Wat weet je nog van
vorige week?

Slide 3 - Carte mentale

Leerdoelen
1: Je kunt drie verschillende Collaterale Raden noemen.

2: Je kunt verschillen en overeenkomsten noemen tussen lutheranen en calvinisten.

3: Je kunt de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen.

Slide 4 - Diapositive


Karel V
1500-1558



  • Karel van Habsburg erft het bestuur over de Nederlandse gewesten (1506), Spanje (1516) en het Rooms-Duitse Rijk (1519)
  • Door huwelijken, veroveringen en erfenissen is zijn rijk enorm geworden
  • Hoewel hij koning van Spanje en Keizer van het Rooms-Duitse Rijk is, wordt hij geen koning, maar 'Heer van de Nederlanden'
De aanspreektitel van Karel?

Karel, bij de gratie Gods, Heilig Rooms keizer, Semper Augustus, Koning van Duitsland, Koning van Italië, Koning van heel Spanje, Castilië, Aragón, León, Navarra, Granada, Toledo, Valencia, Galicië, Mallorca, Secillia, Córdoba, Murcia, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltar, de Canarische eilanden, Koning van de Beide Siciliën, Sardinië, Corsica, Koning van Jerusalem, Koning van de Westelijke en Oostelijke Indiën, Heer van de Eilanden en de Grote Oceaan, Aartshertog van Oostenrijk, Hertog van Bourgondië, Brabant, Lotharingen, Stiermarken, Karinthië, Krain, Limburg, Luxemburg, Gelderland, Neopatrië, Württemberg, Landgraaf van de Elzas, Prins van Zwaben, Graaf van Vlaanderen, Habsburg, Tirol, Gorizia, Barcelona, Artesië, Franche Comté, Henegouwen, Holland, Zeeland, Ferrette, Kyburg, Namen, Roussillon, Cerdagne, Drenthe, Zutphen, Markgraaf van het Heilig Roomse Rijk, Burgau, Oristano en Gociano, Heer van Friesland, het Wendland, Pordenone, Biskaye, Molin, Salins, Tripoli en Mechelen.

Slide 5 - Diapositive

Vrienden van Karel V
Gebieden in Zuid-Amerika die zijn veroverd sinds de ontdekking van Amerika door Columbus.
Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506
Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506
Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.
De uitbreiding van het Ottomaanse Rijk bleef een voortdurende bedreiging voor het rijk van Karel V. Daarnaast was in de Middeleeuwen het christendom de belangrijkste godsdienst in Europa, en de Islam was een grote bedreiging. Karel voelt zich, als koning van Jeruzalem, verplicht om een kruistocht tegen de islam te voeren.
Vrienden van Karel V
Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.
Door de Spaanse veroveringen in Zuid-Amerika wordt hij heerser over een rijk waar de zon nooit ondergaat.
Hoewel Karel officieel keizer van het Rooms-Duitse Rijk was (zwart omlijnd op de kaart), waren veel van de vorsten in dit rijk niet gehoorzaam aan Karel.
Karel had zeer regelmatig oorlog met Frankrijk, tussen: 1521-1526, 1526-1529, 1535-1538, 1542-1544 en 1552-1559. Dit had vooral te maken met de ligging van beide landen, maar ook met macht en invloed in andere landen.

Slide 6 - Diapositive

Wat was Karel V niet?
A
Keizer van Duitsland
B
Landsheer van de Nederlanden
C
Koning Frankrijk
D
Koning van Spanje

Slide 7 - Quiz


Heer van de Nederlanden



  • De Nederlanden bestonden uit 17 gewesten.
  • In al deze gewesten was Karel de baas (graaf of hertog), maar hij kon natuurlijk niet overal tegelijk zijn.
  • Daarom had hij in elk gewest een plaatsvervanger
  • Karel was heel vaak in de Nederlanden: hij vond het hier prettig

Slide 8 - Diapositive

Het rijk is dus te groot voor Karel V. Oplossingen --> 

  • Margaretha van Oostenrijk wordt landvoogdes. 
 
Verder veranderde Karel V het bestuur van de Nederlanden (centraliseren)

1531: Karel V richt drie raden op, die je samen de Colleterale Raden noemt. Deze bestaan uit: 
  • De Geheime Raad, adviseert over binnenlandse wetgeving
  • De Raad van State, adviseert over buitenlandse zaken en oorlogen
  • De Raad van Financiën, adviseert over het geld



Slide 9 - Diapositive

Centralisatie
Particularisme
Besturen vanuit het hof in Brussel
Bestuur bij gewesten zelf
Karel V
Eigen wetten en regels in gewest
Collaterale Raden
Eigen munten

Slide 10 - Question de remorquage

Wat weet je nog van
de reformatie? (par. 3.5)

Slide 11 - Carte mentale

→Sleep de onderdelen naar de juiste plek
Protestant
Katholiek
Maarten Luther
De Paus
Aflaten
Bijbel in volkstaal
Latijnse kerkdienst
Sober
Beeldenverering
Reliekenverering
'Kale' kerk
Beelden in de kerk
'Magische' handelingen
Sobere handelingen

Slide 12 - Question de remorquage

Maarten Luther (1483-1546)
Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 
Veel aanhangers in Duitsland. (Lutheranen) 
Johannes Calvijn (1509-1564)
Franse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 
Veel aanhangers in Nederland (Calvinisten) 

Slide 13 - Diapositive

Bij deze vraag haal je informatie uit een bron. Welke hervormer zou jij hebben gevolgd, als je in hun tijd had geleefd?
Luther
Calvijn

Slide 14 - Sondage

Slide 15 - Vidéo

Karel V wilde dat iedereen katholiek was. Het calvinisme vond hij maar niets. 

1550: Invoering bloedplakkaten. Protestanten moesten worden vervolgd door de inquisitie. 

Straf: De brandstapel! Dit gebeurde in het openbaar...

1555: Karel V stopt er mee. 2 redenen: 
  • Centralisatie was niet gelukt
  • Katholieke geloof was niet het grootste

Slide 16 - Diapositive


Filips II volgt zijn vader op




  • Karel heeft veel bereikt, maar moet toezien dat de protestantse kerk in zijn gebied veel aanhangers heeft gekregen.
  • Als oude man treedt hij af en zijn zoon Filips II volgt hem op in Spanje (1556), Zuid-Amerika (1556) en de Nederlanden (1555), niet in het Rooms-Duitse Rijk.
  • Filips zal dingen heel anders doen dan zijn vader...

Slide 17 - Diapositive

Slide 18 - Vidéo

Zet de cijfers 1 t/m 3 onder elkaar en geef antwoord op de leerdoelen.

1: Je kunt drie verschillende Collaterale Raden noemen.
2: Je kunt verschillen en overeenkomsten noemen tussen lutheranen en calvinisten.
3: Je kunt de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen.

Slide 19 - Question ouverte