1.1 De Nederlandse staatsinrichting nu

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1 gaat over 'staatsinrichting'

Wat is staatsinrichting?

Staatsinrichting is de wijze waarop de staat, zijn regering en zijn bestuur zijn ingericht.

• Bij geschiedenis leer je vooral hoe dit in Nederland is ontstaan;
• Bij maatschappijleer leer je vooral hoe dit in Nederland werkt.

§1.1 De Nederlandse staatsinrichting nu

Monarchie en republiek

Is Nederland een monarchie of een republiek? En waarom?

Ook kent Nederland een parlementaire democratie. Wat is dat?

Democratie: letterlijk betekenis --> heerschappij van het volk.

Parlement: een volksvertegenwoordiging met een 1e en 2e kamer.

Volgende dia filmpje uitleg over een democratie (2:50)

Wat staat in artikel 1 in de grondwet?

1. Recht op gelijke behandeling
2. Vrijheid van meningsuiting
3. De scheiding van de 3 machten
4. Aanwezigheid van vrije en eerlijke verkiezingen

Rechtsstaat

Nederland is een constitutionele monarchie. Wat is dat?

Een koninkrijk met een grondwet, waarin de grondrechten staan

Nederland heeft een machtenscheiding.

Welke 3 machten?

Waaruit blijkt dat Nederland een rechtsstaat is?

1. De rechten van de burgers worden bepaald door het staatshoofd.
2. De rechten van de burgers zijn vastgelegd in wetten.
3. De regering heeft geen invloed op de wetgevende macht.
4. De regering heeft invloed op de uitspraken van de rechten.

Regering en parlement

Tweede Kamer heeft wetgevende bevoegdheden als:

- recht van amandement (wetsvoorstel wijzigen);

- recht van initiatief (wetsvoorstel indienen)

Beide kamers hebben dezelfde controlerende bevoegdheden als;

- recht van budget (uitgaven vd regering verbieden);

- recht van interpellatie (uitleg aan kabinet vragen)

- recht van enquete (uitgebreid onderzoek doen)

Welke uitspraak over de regering en parlement is juist?

1. het recht van amendement is een voorbeeld van een controlerende bevoegdheid.
2. het recht van initiatief heeft alleen de Tweede Kamer
3. het recht van interpellatie heeft alleen de Tweede Kamer
4. het Kabinet is hetzelfde als de Staten-Generaal

Partijen

Hoe kun je als politieke partijen regeren?

Wat betekenen de begrippen coalitie en oppositie?

Zie antwoord in filmpje in volgende dia (0:47)

De oranje gekleurde politieke partijen in het plaatje zijn....

1. Oppositie partijen
2. Coalitie partijen

Klassieke grondrechten

In de grondwet staat 2 soorten grondrechten, namelijk klassieke en sociale grondrechten.

Klassieke grondrechten: beschermen de burgers tegen de overheid, zoals

- recht op gelijke behandeling (art. 1)

- vrijheid van godsdienst;

- vrijheid van meningsuiting;

- vrijheid van drukpers;

- vrijheid van vereniging en vergadering;

- vrijheid van onderwijs.

Sociale grondrechten

Sociale grondrechten: zorgen ervoor dat de overheid verplicht is bepaalde zorg te garanderen, bijvoorbeeld:

- recht op bestaanszekerheid;

- recht op onderwijs;

- recht op gezondheidszorg;

- recht op woongelegenheid;

- recht op bewoonbaarheid;

- recht op werk;

- recht op bijstand.

In volgende dia: uitlegfilmpje klassieke en sociale grondrechten (1:15)

Wat is een voorbeeld van een sociaal grondrecht?

1. vrijheid van onderwijs
2. vrijheid van meningsuiting
3. het recht op gelijke behandeling
4. het recht op rechtsbijstand

In volgende dia een filmpje (2:13) van een samenvatting van de hele paragraaf.

Daarna zijn de laatste 2 punten te verdienen!

In 1848 werd Nederland een ….

1. republiek
2. dictatuur
3. constitutionele monarchie
4. geen van de genoemde antwoorden is juist.

Welke uitspraak is juist?

1. De sociale grondrechten zijn ouder van de klassieke grondrechten
2. De klassieke grondrechten zijn ouder van de sociale grondrechten
3. De sociale en klassieke grondrechten zijn even oud en komen uit 1848
4. De sociale en klassieke grondrechten zijn even oud en komen uit 1983

Benoem 3 dingen die je hebt geleerd in deze les:

Benoem wat je na deze les nog niet begrijpt en graag de volgende keer behandelt wilt hebben: