15. Betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we vandaag doen?

1. Gedicht + krant lezen (15 minuten)
2. Uitleg betrekkelijk voornaamwoord (10 minuten)
3. Samen oefenen (10 minuten)
4. Zelf aan de slag (15 minuten)
   

Krant lezen

• Je krijgt een bladzijde uit de krant en daarvan lees je één artikel (met krantenkop, dus geen weerbericht, strip of reclame).
• Je krijgt vijf minuten de tijd om het artikel te lezen, daarna vertellen drie leerlingen wat ze hebben gelezen.
• Kom je moeilijke woorden tegen? Schrijf ze op, dan bespreken we die ook na het lezen. 

3D - Wie vertelt over het artikel?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

• Weet je wat een betrekkelijk voornaamwoord is.
• Kun je betrekkelijke voornaamwoorden in een zin herkennen.
• Kun je de juiste betrekkelijke voornaamwoorden in een zin kiezen.
• Kun je zelf zinnen maken met betrekkelijke voornaamwoorden.

Betrekkelijk voornaamwoord

• Een betrekkelijk voornaamwoord verbindt een hoofdzin en betrekkelijke bijzin met elkaar.

Bijvoorbeeld:

• Het boek dat ik lees is geschikt voor ieder die graag leest.

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord / groep woorden / zin ervoor. Waarnaar het betrekkelijk voornaamwoord verwijst = antecedent.

• Waar is de hond die hij geweldig vond?

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord/woordgroepje dat er vlak voor staat. 

Zo'n woord/woordgroepje noem je het antecedent.

Betrekkelijk voornaamwoord

• De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn: die e(bij de-woorden) en dat (bij het-woorden).

• Andere betrekkelijke voornaamwoorden zijn: (degene) wie en (datgene) wat.

Betrekkelijk voornaamwoord

Let op! De woorden die en dat kunnen zowel betrekkelijk voornaamwoord als aanwijzend voornaamwoord zijn.

Als het die en dat kunt vervangen door deze en die is het geen betrekkelijk voornaamwoord, maar een aanwijzend voornaamwoord. 

Schrijf het antecedent en de betrekkelijke voornaamwoorden op

1: De kat die daar loopt, heeft een gebroken poot.

2: De beer die in het hok zit, is erg ongelukkig.

3: Het vrolijke konijn dat daar rent, is van mijn buurmeisje.

4: De stekelige egel die daar op de weg wandelt, loopt het risico dat ze over hem heen rijden.

5: Het witte paard dat op het dak loopt, is het paard van Sinterklaas.

6: De gevaarlijke krokodil die in jouw bil beet, had gewoon erg honger.

7: De aap die daar boven in de boom zit, heeft een klein banaantje gekregen van de oppasser.

8: De grote, gevaarlijke en stinkende hond die los mocht lopen, heeft op het gras gepoept.

9: De tijger die verliefd was op de leeuw, werd uitgelachen door de andere tijgers.

10: De wilde zalm die net nog op mijn bord lag, was echt heel erg lekker

Schrijf van iedere zin het antecedent en het betrekkelijk voornaamwoord op.

1. De mensen met wie wij op vakantie zijn geweest, zijn vrienden van mijn vrienden.
   
2. De bloemen die de twee prijswinnaars kregen aangeboven, vonden ze erg mooi.
   
3. Dit is al de zoveelste schuine mop die de barvrouw vertelt. 
   
4. Alles wat ik vandaag leer ben ik morgen weer vergeten.
   

Denken - delen - uitwisselen

1. Bedenk zelf 5 zinnen waarin je zowel een bijvoegelijke bijzin als, twee betrekkelijke voornaamwoorden gebruikt.
   Schrijf de zinnen op een blad in je schrift.
2. Deel jouw zinnen met degene naast jou, verbeter elkaars zinnen en bespreek samen welke zin jullie het mooiste vinden. 
3. Uitwisselen: een van jullie deelt jullie zin via LessonUp met de rest van de klas.

Welke zin vinden jullie het mooiste/beste?

Zelf aan de slag, succes!

Maak: online alle opdrachten bij hoofdstuk 1 - betrekkelijk voornaamwoord.

Tijd: tot het einde van de les. 

Hulp: steek je vinger op en dan kom ik je helpen.

Klaar: denk aan het onderdeel spelling dat eind deze week af moet zijn.