11.2 Alkanen en alkenen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

11.2 Alkanen en Alkenen

Doelen van deze les

Je kunt de verschillen tussen alkanen en alkenen beschrijven.

Je kunt de algemene formules van alkanen en alkenen gebruiken om de molecuulformule te noteren.

Je kunt de structuurformules van enkele alkanen en alkenen tekenen.

Je kunt het kraakproces beschrijven en weergeven in een reactievergelijking.

Je kunt temperaturen in graden Celsius en kelvin omrekenen.

Koolstof

We hebben het over koolstofchemie. Dat betekent dat we het dus ook over koolstof hebben. 

Een koolstofatoom heeft als eigenschap dat het 4 bindingen aan kan gaan. Bij koolwaterstoffen gaan koolstof dus bindingen aan met koolstof of waterstof. 

Alkanen

Alle alkanen zijn koolwaterstoffen, maar niet alle koolwaterstoffen zijn alkanen. 

Een alkaan is een verzadigde verbinding. Dat betekent dat alle bindingen vol zitten. Er kan geen atoom meer bij. 

Alkanen

Alkanen

1e deel filmpje

Bekijk het stukje wat ik uit het volgende filmpje heb geknipt. Hier worden de alkanen nog een keer genoemd. 

Reeksen

Alkanen hebben nog iets bijzonders. Je kunt de reeks namelijk voorspellen. Alkanen hebben een formule die je kunt volgen.

CnH2n+2 

Lijkt even moeilijk, maar volg mij even. 

CnH2n+2

De C staat voor Koolstof, de n erachter staat voor een bepaald aantal. n=dus aantal.

De H staat voor waterstof, en de 2n staat voor 2x het aantal wat bij de C staat. 

+2 betekent gewoon 2 erbij tellen.  

Nu een voorbeeld, nog niet uitzonen ;-)

CnH2n+2

C4H10 is Butaan. Gaan we kijken hoe die formule past.

De 4 bij C4 is dus het aantal van de "n". Als je dan die 4x2 doet voor de H krijg je 8. Als je er dan 2 bij optelt, kom je op 10. 

Wat krijg je dan voor formule als je 6 koolstofatomen hebt? 

Schrijf op en laat zien!

2e deel filmpje

In het tweede deel van het filmpje wordt deze reeks nog een keer uitgelegd. Bekijk en beantwoord daarna de 2 vragen. 

0

Ethaan heeft 2 koolstofatomen, wat is de molecuulformule? Gebruik: CnH2n+2.

Nonaan heeft 9 koolstofatomen, wat is de molecuulformule? Gebruik: CnH2n+2.

Kraken en polymerisatie

Zulke lange ketens koolwaterstoffen hebben we vaak niet veel aan. Dat betekent dat we deze ketens breken en er kleinere koolwaterstoffen van maken. Dit noemen we kraken. 

Soms houd je juist te kleine ketens over, deze kun je weer aan elkaar schakelen. Dit noem je polymerisatie. 

Kraken

Kraken kun je op 2 manieren doen:

Thermisch kraken, mbv warmte. 

Katalytisch kraken, mbv een katalysator. 

Een katalysator is in de scheikunde een stof die de snelheid van een specifieke chemische reactie beïnvloedt zonder zelf verbruikt te worden.

Alkenen

Dan zijn er ook nog de alkenen. Bij deze koolwaterstoffen zijn niet alle bindingen vol. 

Er is nog een plekje, maar die is niet opgevuld. Daarom is er een dubbele binding ontstaan. 

0

Celsius & Kelvin

0 K is het absolute nulpunt

wat is 25 graden Celsius in kelvin?

1. 25 K
2. 298,15 K
3. 298 K
4. -248 K

Hoeveel Kelvin is 100 graden Celsius

1. 373
2. 173
3. 73
4. -273

Hoeveel graden Celsius is 578 Kelvin?

1. 851 graden Celsius
2. 505 graden Celsius
3. 305 graden Celsius
4. 205 graden Celsius