6.3 samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

6.3 samenleven

Leerdoelen

- Je kunt de verschillende rollen van organismen binnen een voedselweb uitleggen 

- Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

Voedselrelaties

• Producent - Produceert glucose door fotosynthese, altijd eerste schakel
• Consument - afhankelijk van andere organismen voor voedsel
• Afvaleters - bodemdieren die dood materiaal afbreken
• Reducenten - schimmels en bacteriën breken materiaal veder af, organisch materiaal komt terug in de bodem 

Voedselrelaties

Hoeveel consumenten van de 2e orde zijn er in dit voedselweb?

Hoeveel consumenten van de 2e orde zijn er in dit voedselweb?

Van welke orders is de buizerd consument? 

Van welke orders is de buizerd consument? 

Rood = 2e orde

Blauw = 4e orde

Geel = 6e orde

Biologisch evenwicht

Biologisch evenwicht

Binnen een ecosysteem schommelt de populatie grootte rond een evenwichtswaarde

Biologisch evenwicht

Welke factoren hebben invloed op de populatie grootte?

Populatiegrootte= aantal organismen in een populatie

Biologisch evenwicht 

Jaar 1 > Weinig voedsel voor konijnen >  een deel sterft > 

weinig voedsel voor vos > minder jongen > minder vossen 

•  Jaar 2 > minder vossen > konijnen worden minder gegeten > 

meer konijnen > populatie wordt groter 

• Jaar 3 > meer konijnen > meer voedsel voor vos > 

meer jonge vossen > meer konijnen gegeten 

Plagen

Soms zijn de omstandigheden zo goed dat een soort heel snel in aantal toeneemt > er kan een plaag ontstaan. 

Oorzaken: 

- overvloed aan voedsel

- weinig / geen vijanden

- exoten 

Aan de slag

Wat	BS 6.3 opdracht 1, 2, (3) (4) 6, 7, (8), 9 (11) Eerst opdrachten zonder haakjes!
HW	Maandag 11/03
Hoe	Zelfstandig, zachtjes overleggen mag Heb je een vraag? Steek je hand op of vraag je buur.
Tijd	Tot einde van de les.
Klaar?	Maak samenvatting van BS 1 en 2 Voorbereiden op proefwerk 20 maart

Wat gebeurt er als er veel muizen sterven door ziekte?

=

1.  minder voedsel voor arend, slang en vos
2.  afname aantal arenden en slagen
3. vos eet vooral konijnen
4. afnamen konijnen populatie

Wat gebeurt er als er veel konijnen sterven door een ziekte? 

= 

1.  minder voedsel voor vos
2. meer concurrentie tussen vos, arend en slag
3. afname muizen populatie

Samenleven

Samenleven

Elk individu heeft relaties met soortgenoten of andere soorten

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht voor de rest van de groep

- Samenwerken:

  Jagen, verdedigen, kolonie

Bijen werken samen in kolonie voor hun koningin

Mannetjes herten vechten om de vrouwtjes

Leeuw en hyena strijden om prooi

- Concurrentie:

   Partner, territorium & voedsel 

Elk individu heeft relaties met soortgenoten of individuen van andere soorten

Samenleven

Samenleven

Elk individu heeft relaties met soortgenoten of andere soorten

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht voor de rest van de groep

- Samenwerken:

  Jagen, verdedigen, kolonie

Bijen werken samen in kolonie voor hun koningin

Mannetjes herten vechten om de vrouwtjes

Leeuw en hyena strijden om prooi

- Concurrentie:

   Partner, territorium & voedsel 

Elk individu heeft relaties met soortgenoten of individuen van andere soorten

Samenleven

Relaties binnen populatie

Territorium: 

Rangorde:

Paarvorming:

• Gebied dat wordt verdedigd tegen soortgenoten
  

• Eén dier is dan de baas, andere individuen kennen hun plek
  

• Samenwerking tussen een mannetje en een vrouwtje om zich voort te planten
  

Symbiose

Langdurig samenleving tussen individuen 

van verschillende soorten

Relaties tussen soorten

Mutualisme: beide individuen voordeel van relatie               +/+

Commensalisme: 1 individu voordeel, ander neutraal          +/=

Parasitisme: 1 individu voordeel, ander nadeel.                       +/-

(parasiet = een individu leeft op/in andere soort, de gastheer)

Mutualisme - commensalisme - parasitisme

Mutualisme - commensalisme - parasitisme

Mutualisme - commensalisme - parasitisme

Mutualisme - commensalisme - parasitisme

Mutualisme - commensalisme - parasitisme

Duim omhoog

Duim omlaag

Duim neutraal

Mutualisme - commensalisme - parasitisme

Duim omhoog

Duim omlaag

Duim neutraal

Aan de slag

Wat	Werkblad symbiose Daarna: BS 6.3 opdracht 1 t/m 4 en 6 t/m 9 + 11
HW	Maandag 11/03
Hoe	Zelfstandig, zachtjes overleggen mag Heb je een vraag? Steek je hand op of vraag je buur.
Tijd	Tot einde van de les.
Klaar?	Maak samenvatting van BS 1 en 2 Voorbereiden op proefwerk 20 maart