vwo literatuur

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Mondeling Literatuur

SE-3, maart 2021

10 februari

- Titel boek 11 inleveren op Its

-Deze lessen: voorbereiden mondeling

-Opgeven oefenmondeling op di 16 maart in de les?

Voorbereiden mondeling

1. Korte uitleg mondeling

2 Leerdoelen bespreken

3. Welke bronnen kun je raadplegen?

4. Literaire begrippen

Aan de slag:

4. Klaar? Werken aan fictiedossier/gedichten

5. Schematisch overzicht maken van je boeken

1. korte uitleg mondeling 

• Weging = 3x
• Duur = 40/45 minuten 
• Aantal = vier leerlingen; docenten Kaz en Bouc; 
• Onderwerp = gelezen werken van je literatuurlijst (11 boeken + 2 gedichten)

2. Leerdoelen mondeling

• De kandidaat kan beargumenteerd verslag uitbrengen van zijn leeservaringen met een aantal door hem geselecteerde literaire werken.
  De werken zijn oorspronkelijk geschreven in de Nederlandse taal. 
• De kandidaat kan literaire tekstsoorten herkennen en onderscheiden, en literaire begrippen hanteren in de interpretatie van literaire teksten. 
  
• De kandidaat kan een overzicht geven van de hoofdlijnen van de
  literatuurgeschiedenis, en de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch
  perspectief. 

Zeg niet tijdens het mondeling:

'Het is al zo lang geleden dat ik dit boekje heb gelezen.'

Daarom heb je analyses gemaakt!

3. Bronnen ter voorbereiding op je mondeling

- Informatie over schrijver
* www.dbnl.org

* website van de schrijver zelf

- Literatuurgeschiedenis/plaatsen in de tijd: https://www.literatuurgeschiedenis.org/

- Recensies en interviews: 

LiteRom 

3. Bronnen ter voorbereiding op je mondeling

- www.uittrekselbank.nl

- www.laaglandlezer.nl

- lezenvoordelijst.nl

- Laagland theorie en praktijk

- PP op its Learning

-  jouw boekanalyses

Welke literaire begrippen zijn belangrijk op je mondeling?

4. De literaire begrippen

Zie PP op Its voor de volledige lijst

Welk perspectief is het meest objectief?

1. Ik-perspectief
2. Hij/zij-perspectief
3. Wisselend hij/zij-perspectief
4. Auctoriaal perspectief

Een subjectief perspectief is ook altijd een onbetrouwbaar perspectief

1. Waar
2. Onwaar

Wat houdt een 'alwetend/ auctoriaal perspectief' in ?

1. Dat de personages alles weten
2. Dat er een verteller is die alles weet

Een personaal perspectief is hetzelfde als

1. Een ik-vertelwijze
2. Een hij/zij-vertelwijze

Een hoofdpersoon wordt ook wel een ....... genoemd

1. Karakter
2. Type
3. Karikatuur

Personages

- hoe zien ze eruit?

- wat doen ze of wat doen ze juist niet? 

- wat weet je over hun karakter?

- welke relaties heeft het personage met de andere personen?

twee soorten personages:

- round (je weet alles: het personage maakt een ontwikkeling door)

- flat (je weet slechts een klein gedeelte, dit personage speelt een bijrol 

Vervolg personages

- welk probleem heeft de hoofdpersoon?

- hoe gaat hij met dit probleem om?

- kijk naar je gelezen boeken

- zijn er personages die overeenkomsten vertonen? (misschien worstelen ze wel met dezelfde problemen)

- gaan ze op dezelfde manier met de problemen om?

- wat valt nog meer op?

Wat betekent het literaire begrip 'motto'?

1. Een kort stukje aan het begin van het boek
2. Een kort stukje aan het eind van het boek
3. De reden waarom het boek geschreven is
4. Aan wie het boek is opgedragen

Ruimte (en handeling)

Onder de ruimte verstaan we niet alleen de plaats van handeling, maar ook het weer, seizoen, verleden en toekomst. 

De ruimte zorgt voor sfeer en spanning. Past de ruimte bij de handeling dan spreek je van overeenkomst tussen ruimte en handeling. Omgekeerd spreek je van contrast tussen ruimte en handeling.

Beschrijf hoe de ruimte het verhaal beïnvloedt. Vraag je eens af wat er zou veranderen als je het verhaal in een ander land of in een andere tijd zou plaatsen.

VERHAALOPBOUW 

1 Wanneer een verhaal netjes aan het begin begint, wordt dit ab ovo genoemd.

Als lezer krijg je in zo’n geval een inleiding op het verhaal, je maakt kennis met de personages en hun omstandigheden en ook met de toestand (fysiek en psychologisch) waarin deze personages zich bevinden.

2 Wanneer je in het midden van een verhaal begint, weet je nog niets van de personen, wat er vooraf is gegaan, enz. Zo’n begin wordt een media res genoemd.

​3 Je kunt ook beginnen bij het einde en van daaruit terugblikken. Dit wordt post partum genoemd. Een gebeurtenis uit het heden confronteert de hoofdpersoon dan vaak met een onverwerkt stuk verleden waar hij in de loop van het verhaal steeds verder induikt.

vervolg opbouw

-  heeft je boek hoofdstukken?

-  zijn er hoofdstuktitels of nummers?

-  hebben de titels betekenis?

-  heeft je boek en open eind of gesloten eind (sprookje)

tijd heeft ook met opbouw te maken:

- is het chronologisch opgebouwd?

- zijn er tijdssprongen? (flashbacks of flashforward)

- etc.

Als iemand een boek over zijn eigen leven heeft geschreven, dan is het een...

1. biografie
2. autobiografie

Wat betekent het literaire begrip 'thema'?

1. Het onderwerp waar het boek over gaat
2. Het genre waar het boek bij hoort
3. Het idee of de bedoeling achter een boek/verhaal

Wat is waar?

1. Het thema versterkt de motieven
2. De motieven versterken het thema

Wat betekent het literaire begrip 'motief'?

1. Dat iemand iets gedaan heeft in het verhaal met een reden
2. Iets wat vaak terugkomt in het verhaal
3. Een structuur die het verhaal aanhoudt
4. Een reden waarom het boek is geschreven

Wanneer is literatuur literatuur?

Kenmerken literatuur

1. Zet aan het denken

2. Is taboedoorbrekend

3. Literaire kunstgrepen

4. (Artistieke) erkenning

5. Vernieuwend

Karelepiek

Dierverhaal

Komedie

Kinderliteratuur

Romantische humor

Classisistische komedie

Imaginair reisverhaal

Kolonialistische roman

Karel ende Elegast

Van den vos Reynaerde

G.A. Bredero - Spaanschen Brabander

Hieronymus van Alphen - Proeve van Kleine Gedigten voor Kinderen

Multatuli - Max Havelaar

Pieter Langendijk - Het wederzijds huwelijksbedrog

J.A. Schasz - Reize door het Aapenland

Piet Paaltjens - Snikken en grimlachjes

Wat betekent intertekstualiteit?

Waarom worden de Tachtigers 'De Tachtigers' genoemd?

1. De groep bestond in de jaren tachtig.
2. Ze wilden de Nederlandse literatuur veranderen.
3. Ze brachten de Nederlandse literatuur in de moderne tijd.
4. De Tachtigers bestonden uit 80 schrijvers.

Van links naar rechts:

1. Reve, Hermans, Mulisch
2. Mulisch, Hermans, Reve
3. Hermans, Mulisch, Reve
4. Reve, Mulisch, Hermans

A. Noniem

Edward Douwes Dekker

F. Bordewijk

Hella Haasse

Jan Wolkers

Karel ende Elegast

Max Havelaar

Karakter

Oeroeg

Turks fruit

Geëngageerde literatuur is literatuur waarin men stelling nam tegen sociale en politieke mistanden.

1. Juist
2. Onjuist

1. Over welke Karel gaat Karel ende Elegast?

2. Hoe vaak moet de engel zijn vraag stellen voordat Karel hem geloofde?

3. Hoe noem je een zoektocht die een ridder moet volbrengen om zichzelf te volmaken?

4. Tot welke literatuur behoort Mariken van Nieumeghen?

Karel IV

Karel de Grote

Karel V

1

2

3

4

queeste

avontuur

clerus

geestelijk

dierenverhalen

ridderroman

Aan de slag!

Maak per boek een kolom 

1. Maak dan rijen met de volgende begrippen:

Titel                                                thema/hoofdgedachte                            

auteur                                            motieven         

genre                                             plaats                                 

opbouw                                        ruimte

open plekken                             tijd 

personages                                motto (indien aanwezig)  

perspectief                                 

   

2. Vul dan per kolom de rijen in                        

3. vergelijk je boeken met elkaar:

• 
  Wat zijn de thema’s, hoe zijn ze uitgewerkt, is er overeenkomst, zijn er tegenstellingen? 
• 
  Kijk ook naar de andere literaire begrippen (perspectief, tijd, ruimte, personages, stijl, opbouw enzovoorts). Zijn er overeenkomsten of juist grote verschillen te ontdekken tussen de boeken? 

Op dit moment vragen?