Formuleren ON

• Nederlands
• Middelbare school

Theorie: Formuleren

De volgende formuleerfouten moet je kennen:

verkeerd woord

contaminatie

barbarisme, vreemd woord

storende woordherhaling

foutieve tautologie

foutief pleonasme
dubbele ontkenning
onjuiste herhaling

Woorden op de verkeerde plaats; telegramstijl; woorden te weinig

congruentiefout
Foutieve inversie

geen symmetrie

losstaand zinsgedeelte

Verkeerd woord (blz. 424-425)

- Je kent een woord of uitdrukking niet goed genoeg en gebruikt daarom het verkeerde woord

- woorden lijken op elkaar, maar de betekenis verschilt:  Je kunt per ongeluk het verkeerde woord gebruiken. Vb. fuseren en fusilleren

Hij ging erg vroeg naar huis.
..... had hij het niet erg naar zijn zin

1. Blijkbaar
2. Schijnbaar

Als Franca en Eric nog langer willen blijven moeten... dat zelf weten, maar ik ga nu toch echt naar huis.

1. hun
2. zij

Onze auto is echt niet kleiner..... de wagen van de buurman.

1. als
2. dan

Blijf nou maar in bed, je bent volgens mij een beetje koortsachtig

1. koortsachtig: goed
2. koortsachtig: fout > je hebt een beetje koorts

Alhoewel de politici positief waren, bleek de conference in Berlijn achteraf een mislukking te zijn.

1. conference: goed
2. conference: fout > conferentie

In vergelijking tot Amsterdam is Haarlem slechts een onbeduidende voorstad maar voor de directe regio vervult Haarlem een uitermate belangrijke functie. (klopt het voorzetsel?)

1. goed
2. fout

Contaminatie (blz. 425)

- Twee woorden of uitdrukkingen worden door elkaar gebruikt. Je noemt dit ook wel foutieve woordvervlechting.

Voorbeel: nachecken--> nakijken en checken

Verbeter de zin:
Ik zit met te irriteren aan die vent, omdat hij discrimineert.

Verbeter de zin: Dit concern behoort tot een van de grootste in de Verenigde Staten.

Vreemd woord, barbarisme (blz. 426)

- Je gebruikt een woord uit een andere taal, maar dat is in eerste instantie fout Nederlands. 

Gallicisme: uit het Frans  -->  voorbeeld:  ik ben akkoord--> je suis d'accord

Germanisme: uit het Duits -->  nagelnieuw--> nagelneu

  Anglicisme: uit het Engels --> vroeger of later --> sooner or later

 Belgicisme: uit het Vlaams --> chemieker --> chemicus in het Nederlands

                                                          --> gekende --> bekende in het Nederlands

De dertiger jaren van de vorige eeuw worden gekenmerkt door een economische crisis.

1. gallicisme
2. germanisme
3. anglicisme
4. belgicisme

Storende woordherhaling (blz. 427)

- Je gebruikt steeds hetzelfde woord, dat leidt tot irritatie

Voorbeeld: Als je dat vindt, moet je dat zelf maar weten, want dat is je eigen verantwoordelijkheid.

Foutieve tautologie, foutief pleonasme (blz. 427)

Tautologie: synoniemen

Voorbeeld: Jarik zal vast en zeker niet naar die bijeenkomst gaan, want hij moet dan werken.

Pleonasme: de betekenis van een woord nog eens herhaald door een andere woordsoort: Dat cadeautje krijg je gratis bij een abonnement.

Dubbele ontkenning (blz. 427)

Een tweede ontkenning toevoegen in zinnen waarin al een ontkennend woord staat.

Allissa ontkent dat zij geen spiekbriefje heeft.

Woorden op de verkeerde plaats (blz. 430)

- De bedoeling of de betekenis kan verkeerd overkomen, soms is zelfs de zinsconstructie fout.

Morgen verwacht de weerman dat het weer omslaat.

De weerman verwacht dat het weer morgen omslaat.

telegramstijl; woorden te weinig (blz. 430)

- Je maakt onvolledige zinnen.

- Les  gaat door: functioneel

Als antwoord op een examenvraag in een examen Nederlands: welke  twee verklaringen blijken hieruit? 

- Te veel keurmerken  te gemakkelijk: gemakzucht

- nauwelijks controle op keurmerken: gemakzucht

Congruentiefout 1 (blz. 431)

Als het onderwerp meervoudig is, maar de persoonsvorm enkelvoudig en andersom

Voorbeeld:  Deze president vindt dat de media heel vaak leugens over hem verspreidt.

De jeugd in de grote steden als Amsterdam en Rotterdam hebben een schrijnend gebrek aan speelplaatsen.

Congruentiefout 2 (blz. 431)

Als de persoonsvorm en het onderwerp te ver uit elkaar staan

- Eneco verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende jaren alleen maar verder zullen toenemen.

Congruentiefout 3 (blz. 431)

Als een meewerkend voorwerp ten onrechte voor onderwerp wordt gezien. 

- Mensen die belangstelling hebben voor de functie (mv) worden vriendelijk verzocht hun sollicitaties te richten aan het dagelijks bestuur 

Foutieve inversie (blz. 435)

Het ten onrechte gebruik van omdraaiing onderwerp persoonsvorm.

Wij kochten een kaas op de markt, maar volgende week wij kopen eieren.

Wij kochten een kaas op de markt, maar kopen wij volgende week eieren.

Losstaand zinsgedeelte 1 (blz. 434)

Een bijzin staat los van de hoofdzin, dat mag niet.

Zet een komma of herformuleer de zin.

Voorbeeld: 

Ik ga naar buiten. Omdat de zon schijnt.

Ik ga naar buiten, omdat de zon schijnt.

Omdat de zon schijnt, ga ik naar buiten.

Losstaand zinsgedeelte 2 (blz. 434)

Hoofdzinnen samenvoegen zonder voegwoord

 Veel studenten zijn niet blij met de verengelsing van de opleiding, ze zijn denken dat de kwaliteit van de colleges eronder lijdt, volgens hen beheersen de docenten het Engels onvoldoende, daardoor vinden die het niet prettig om in het Engels te leren.

Geen symmetrie (blz. 435)

bij lange opsommingen moeten deze van gelijke opbouw zijn. Foutieve symmetrie door:

Getal: in plaats van de mannen gaat het vrouwelijke deel van de klas naar de bijeenkomst.

Voornaamwoordelijke aanduiding: Ik vraag u vriendelijk of je hier je naam en adres wilt noteren.

Grammaticale constructie: De politie moest komen opdraven vanwege de bezetting van demonstranten van het Vondelpark en omdat zij overlast bezorgden door vuurtjes te stoken.