3hv Fictie 3. Onderwerp en thema

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom bij Nederlands!

Bij Nederlands

Lekker Lezen!

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Dagopening

Tekst

lees de tekst 

"De Fabel van de Kraai en de Vos":

Een kraai had een stukje kaas gevonden en zat op een boomtak te genieten. Een slimme vos zag de kaas en dacht: "Als ik die kaas kan krijgen, is hij voor mij."

Hij zei tegen de kraai: “Wat zie jij er prachtig uit, kraai! Ik heb gehoord dat jouw zang ongeëvenaard is. Zou je niet een lied voor mij willen zingen?”

De kraai, trots op het compliment, opende zijn bek en begon te zingen. Maar terwijl hij zong, viel de kaas uit zijn bek, en de vos greep hem snel.

“Bedankt voor de maaltijd,” zei de vos, “en denk eraan, vleierij is niet altijd een goede manier om te winnen

Tekst

startopdracht

Welk verhaalmotief herken je in het fragment (bijvoorbeeld: strijd, liefde, verraad, avontuur).

A.

Inleiding: Heb je ooit stilgestaan bij hoeveel plastic je dagelijks gebruikt? Van je waterfles tot de verpakking van je lunch, het is overal. Maar wist je dat dit plastic vaak in de natuur belandt en daar grote schade aanricht?

B.

Inleiding: De opwarming van de aarde is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Jaar na jaar zien we de gevolgen: smeltende ijskappen, extreme weersomstandigheden en stijgende zeespiegels. Maar wat kunnen we doen om deze trend te keren?

waarom denk je dit motief te zien?

En hoe beïnvloedt het de betekenis van het verhaal? Leg uit. 

Motieven en thema's 

M = terugkerende elementen die het verhaal aandrijven  

T = zijn de onderliggende boodschappen of ideeën van het verhaal. 

Motief: Bedrog/vleierij (de vos gebruikt overmatige lof om de kraai te misleiden).

Thema: Trots of overmoed (de kraai is zo trots op zijn zang dat hij het compliment van de vos gelooft en zijn kaas verliest).

Vandaag

• Lekker lezen in je leesboek 
• Dagopening
• Startopdracht 
• Uitleg onderwerp en thema
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

3hv

Fictie

§ 3 Onderwerp en thema

Leerdoelen

• Je kent de termen thema en onderwerp;
• Je kunt een thema en onderwerp uit een tekst halen.

startopdracht = terugblik naar symbolen en motieven

Uitleg: thema en onderwerp

Samenwerken: 

Zelfstandig leren

Afsluiting

geeft kort, in één woord of in enkele woorden aan waar de tekst over gaat.

Voorbeelden van onderwerpen zijn liefde, realiteit, verdriet, heldendom en familie.

Onderwerp

de centrale gedachte in een verhaal, kort samengevat in één zin/vraag. Dit wordt duidelijk door het geheel van personages, ruimten en situatie. Waarover wil de auteur je laten nadenken/welke boodschap is er?

thema

Als je nauwkeuriger wilt vertellen waar een verhaal over gaat en dus het thema van het boek wilt beschrijven, heb je meer woorden nodig. Hiervoor gebruik je één zin. Ook is dit vaak jouw beleving van het boek en die kan dus afwijken van het thema zoals dat door iemand anders geformuleerd wordt. 

In plaats van bijvoorbeeld te zeggen: dit boek ging over een vrouw die alles achter liet en een wereldreis ging maken, kun je zeggen: dit boek gaat over jezelf vinden en breken met het bekende, het gaat over moed om te doen wat je zelf wilt.

Een thema gaat dieper dan een onderwerp.

thema

De liefde van een moeder is onvoorwaardelijk.

Als mensen in je geloven, kun je boven jezelf uitstijgen.

Om de ware liefde te vinden, moet je risico's durven nemen. 

Met grote geheimen valt niet te leven.

Het goede overwint altijd. 

Voorbeelden van een thema

We gaan naar een fragment kijken

Na het fragment kun je antwoord geven op:  

"Waar gaat dit fragment concreet over?
Wat gebeurt er met Simba?" (Onderwerp)

"Wat is de diepere boodschap van dit moment?
Wat leert Simba over zichzelf?" (Thema)

Wat is volgens 

jou het onderwerp?

Wat is volgens 

jou het thema?

Het onderwerp is Simba's worsteling met schuldgevoelens na de dood van zijn vader Mufasa en zijn ontmoeting met Rafiki, die hem helpt te begrijpen dat hij zijn verleden moet loslaten. 

Het thema is zelfacceptatie en verantwoordelijkheid. Simba leert dat hij niet verantwoordelijk is voor de dood van zijn vader en dat hij zijn fouten moet accepteren om verder te groeien. Het thema draait om het nemen van verantwoordelijkheid voor je acties en het vinden van kracht in jezelf om een leider te worden.

Onderwerp: Simba’s schuldgevoel en zijn reis naar zelfacceptatie.

Thema: Zelfacceptatie en het nemen van verantwoordelijkheid.

Reflectie

Kies een vraag en bedenk een antwoord.

Begripsvraag:

Kun je uitleggen waarom een thema vaak abstracter is dan het onderwerp?

Toepassingsvraag:

Denk aan een boek, film of serie die je recent hebt gelezen of gezien. Wat was het onderwerp en wat zou je als thema kunnen benoemen?

Persoonlijke reflectie

Vind je het belangrijk dat een verhaal een diepere boodschap of thema heeft, of lees je liever puur voor het verhaal zelf? Leg uit waarom.

Kritische vraag

Denk je dat een schrijver altijd bewust een thema kiest, of kan een thema ook onbedoeld in een verhaal ontstaan?

Huiswerk volgende week: 

Maak opdracht 

2, 3 en 4

(p. 76-79)