HFF 4.6 Verzuiling en ontzuiling van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

6. Verzuiling en ontzuiling van Nederland

Leerdoel

Welke zuilen waren er in Nederland?

Wat waren de oorzaken van de ontzuiling?

Hoe is Nederland na de ontzuiling veranderd?

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkeren helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen en/of de van de Franse Revolutie (vooral protestanten)

SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij)

ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

RKSP (Rooms-Katholieke Staatspartij)

Vrijheidsbond

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Johan Rudolf Thorbecke (Liberalen)

Maarten Luther

De protestantse zuil kun je vaak herkennen aan het gebruik van namen van personen die (in de geschiedenis) belangrijk voor de protestantse kerk waren.

Christelijke Werklieden Vereeniging

De protestantse zuil gebruikt vrijwel altijd de termen: Christelijk of Protestants-Christelijk

Stoere arbeider

De arbeider wordt hier 'stoer' afgebeeld: gespierd met opgestroopte mouwen.

Klok

De klok is het symbool van zowel een nieuwe dag, als het oproepen om gehoor te geven aan de oproep van de arbeiders beweging.

Opkomende zon

Dit is het teken van een nieuwe dag: een nieuw en positief begin.

Leerdoel

Welke zuilen waren er in Nederland?

• Liberalen (vrijheid)
• Socialisten (gelijkheid)
• Protestanten (geloof / Bijbel)
• (Rooms-)katholieken (geloof / Paus)

Leerdoel

Wat waren de oorzaken van de ontzuiling?

• Bezetting WO II (verzuilde instanties verboden door de Duitsers)
• Stijgen van de welvaart vanaf
  jaren '50
• Opkomst van jeugdculturen

Leerdoel

Hoe is Nederland na de ontzuiling veranderd?

• Verzuilde organisaties verdwenen / gingen samenwerken
• Kranten schrijven niet meer uitsluitend voor hun eigen zuil
• Normaal om bv. op een christelijke school te gaan als je ongelovig bent of bv. bij een R.K. voetbalclub te gaan spelen.

Begrippen uit deze les

• verzuiling
• socialisme 
• sociaal-democratie
• confessionelen
• Rerum Novarum
• 'de kleine luyden'
• algemeen kiesrecht
• bijzonder onderwijs

Personen uit deze les

• Johan Rudolf Thorbecke
• Pieter Jelles Troelstra
• Ferdinand Domela Nieuwenhuis
• Abraham Kuyper
• Herman Schaepman