Les 2 19.3 en 19.4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop pakken en opstarten

Binas pakken

Doelen

• Je kunt met behulp van BINAS 89 achterhalen wat de werking is van verschillende hormonen
• Je weet wat negatieve terugkoppeling is en kunt in specifieke situaties de receptor, norm, regelcentrum en effector benoemen.
• Je kunt met behulp van BINAS 87B en 89 een interactieschema opstellen waaruit duidelijk wordt of er sprake is van negatieve terugkoppeling bij bijvoorbeeld de regulatie van stofwisseling 

Negatieve terugkoppeling

• receptor neemt waar
• regelcentrum vergelijkt waarde met norm, stuurt effector aan
• effector verandert waarde

"iets heeft een remmende werking op zichzelf"

resultaat: evenwicht

Thermostaat

• De sensor (receptor) meet de temperatuur
• thermostaat (regelcentrum) vergelijkt deze met de normwaarde
• Als de temperatuur te laag is dan schakelt de thermostaat de ketel en c.v.-pomp (effectoren)  aan
• de verwarming wordt warm
• Gevolg is dat de temperatuur stijgt.

resultaat: gemiddeld blijft de temperatuur stabiel

lichaamstemperatuur

Regelcentrum: hypothalamus

Norm? zelf bedenken

Effectoren? 87B

Welke type regelmechanismen staan bij de schildklier en de testes? (binas)

Het hypothalamus-hypofyse-systeem

BINAS 89C

De werking van de Hypothalamus

Regelcentrum: contact tussen endocrien systeem ("hormoonstelsel") en zenuwstelsel 

• Regelt hormoonafgifte door de hypofysevoorkwab mbv RF = releasing factor en IF = inhibiting factor (hormonen)
• Productie neurohormonen: afgegeven en opgeslagen in hypofyseachterkwab

89A: Voor welke hormonen uit de hypofyse maakt de hypothalamus releasing factoren?

Welk van onderstaande hormonen wordt in de hypothalamus geproduceerd?

1. Oxytocine
2. Groeihormoon
3. Insuline
4. FSH

Oefenen ADH

Antwoorden

Positieve terugkoppeling

Hormoon oxytocine (ocytocine) heeft een positieve terugkoppeling.

Zoek oxytocine op in Tabel 89A.

Waar wordt het gemaakt en wat doet het?

In je eigen woorden.

Positieve terugkoppeling

Hormoon oxytocine heeft een positieve terugkoppeling.

Oxytocine tijdens de bevalling

Oxytocine tijdens de borstvoeding

Reclame voor borstvoeding

- Passieve immuniteit

- Gratis

- Je valt er als moeder van af

19.4 schildklierhormonen

BINAS 89A

• in de hals, tegen je strottenhoofd aan
  
• o.i.v. TSH uit de hypofyse maakt de schildklier verschillende schildklierhormonen
  
• bevat jodium (krop bij tekort)
  

functie:

stimuleert verbranding (dus stofwisseling en groei)

negatieve terugkoppeling (binas 89C)

BINAS 89C

Jodiumtekort

Door een tekort aan jodium, zal de schildklier opzwellen

Bakkers zijn in Nederland verplicht om jodium toe te voegen aan brood dmv bakkerszout

Huiswerk

Opdrachten 19.2 en 19.4