§5.1 Boeren en stedelingen - Opkomst van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

§5.1 Boeren en stedelingen

Opkomst van steden

Herinnering

Pak je schrift

Wat hebben we vorige les besproken?

Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Hoe de landbouw rond 1000 verbeterde
• Waarom handel toenam
• Waarom mensen ambachtslieden werden
• Waarom gebieden verstedelijkten

Voordat je begint

Lees eerst §5.1 t/m 'Van marktplaats tot stad'

Middeleeuwse stad

Je gaat zo een middeleeuwse stad zien

Zoek 2 dingen waaraan je herkent dat deze stad middeleeuws is

Welke middeleeuwse dingen heb je gevonden?

Weinig landbouwopbrengst

Aan het begin van de middeleeuwen was er minder landbouw

Mensen waren zelfvoorzienend, dus maakten alleen voedsel voor zichzelf en hun heer

Ze konden ook niet meer maken door te weinig grond en slechte technieken

Meer landbouwopbrengsten

Rond 1000 ging het beter met de landbouw

Horigheid verdween en boeren werden vrijer

Ze zorgden voor 2 dingen:

Meer landbouwgrond

Betere technieken

Meer landbouwgrond

Rond 1000 waren er in Nederland veel moerassen

Boeren besloten deze droog te maken: inpolderen

Ook werden er bossen gekapt

Zo was er meer ruimte voor landbouw

Filmpje

Inpolderen in de 20ste eeuw

Betere technieken

Er werden ook betere technieken bedacht voor landbouw:

Drieslagstelsel

De grond werd verdeeld in 3 delen. Ieder jaar had een stuk een ander doel. Het ene jaar graan dat in zomer groeit, het andere jaar graan voor de winter en daarna even niets (braak). Zo kon de grond herstellen.

Haam

Door de Haam konden paarden en ossen makkelijker een ploeg trekken, zonder pijn. Eerst ging dit gewoon met een touw om de nek.

Hoefijzer

Hoefijzers beschermden de hoeven van paarden en ossen tegen beschadiging en infecties. Hierdoor konden ze beter en harder werken.

Naar de markt

De verbetering in de landbouw zorgde voor meer voedsel

Meer mensen konden gevoed worden (bevolkingsgroei)

Boeren hielden zelfs voedsel over

Het voedsel dat over was werd verkocht op de markt

Vanaf 1000 groeit de Europese bevoking snel

Ambachtslieden

Mensen die voedsel kochten hoefden zelf geen boer te zijn

Zij konden ander werk doen

Deze mensen werden ambachtslieden of handelaren (§2.1)

De boeren konden juist hun spullen kopen

Wat is een ambacht?

Noem 3 voorbeelden van een ambacht

Filmpje

Naar de markt en ambachtslieden

Verstedelijking

Zoals je zag gingen mensen bij de markt wonen

Drukke markten groeiden uit tot steden

Er ontstond zo weer een landbouwstedelijke samenleving

De meeste steden ontstonden bij rivieren

Waarom ontstonden steden bij rivieren?

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Huiswerk

Schrijf op in je agenda

Opdracht 1 t/m 3