§5.1 Boeren en stedelingen - Opkomst van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

§5.1 Boeren en stedelingen

Opkomst van steden

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Hoe de landbouw rond 1000 verbeterde
• Waarom handel toenam
• Waarom mensen ambachtslieden werden
• Waarom gebieden verstedelijkten

Middeleeuwse stad

Je gaat zo een middeleeuwse stad zien

Zoek 2 dingen waaraan je herkent dat deze stad middeleeuws is

Welke middeleeuwse dingen heb je gevonden?

Weinig landbouwopbrengst

Aan het begin van de middeleeuwen was er minder landbouw

Mensen waren zelfvoorzienend, dus maakten alleen voedsel voor zichzelf en hun heer

Ze konden ook niet meer maken door te weinig grond en slechte technieken

Meer landbouwopbrengsten

Rond 1000 ging het beter met de landbouw

Horigheid verdween en boeren werden vrijer

Ze zorgden voor 2 dingen:

Meer landbouwgrond

Betere technieken

Meer landbouwgrond

Rond 1000 waren er in Nederland veel moerassen

Boeren besloten deze droog te maken: inpolderen

Ook werden er bossen gekapt

Zo was er meer ruimte voor landbouw

Filmpje

Inpolderen in de 20ste eeuw

Betere technieken

Er werden ook betere technieken bedacht voor landbouw:

Drieslagstelsel

De grond werd verdeeld in 3 delen. Ieder jaar had een stuk een ander doel. Het ene jaar graan dat in zomer groeit, het andere jaar graan voor de winter en daarna even niets (braak). Zo kon de grond herstellen.

Haam

Door de Haam konden paarden en ossen makkelijker een ploeg trekken, zonder pijn. Eerst ging dit gewoon met een touw om de nek.

Hoefijzer

Hoefijzers beschermden de hoeven van paarden en ossen tegen beschadiging en infecties. Hierdoor konden ze beter en harder werken.

Naar de markt

De verbetering in de landbouw zorgde voor meer voedsel

Meer mensen konden gevoed worden (bevolkingsgroei)

Boeren hielden zelfs voedsel over

Het voedsel dat over was werd verkocht op de markt

Vanaf 1000 groeit de Europese bevoking snel

Ambachtslieden

Mensen die voedsel kochten hoefden zelf geen boer te zijn

Zij konden ander werk doen

Deze mensen werden ambachtslieden of handelaren (§2.1)

De boeren konden juist hun spullen kopen

Wat is een ambacht en noem twee voorbeelden?

Waarom kunnen ambachtslieden ontstaan?

Welke kenmerken van de middeleeuwse stad zie je?

Verstedelijking

Zoals je zag gingen mensen bij de markt wonen

Drukke markten groeiden uit tot steden

Er ontstond zo weer een landbouwstedelijke samenleving

De meeste steden ontstonden bij rivieren

Waar gaat deze afbeelding over?

1. Verstedelijking
2. Bevolkingsgroei
3. Betere landbouwopbrengsten
4. Leven in de stad.

Welke verklaring kan je vinden in de afbeelding over de ligging van de steden?

Wat is een voorbeeld van een ambacht?

1. boekhouder
2. inspecteur
3. schipper
4. scheepsbouwer

Als je wilt weten wat de oorzaken waren van de opkomst van de steden in de late middeleeuwen, welke vraag stel je dan?

1. Hoe zijn de eerste steden in de late middeleeuwen ontstaan?
2. Wie heeft de steden in de late middeleeuwen gesticht?
3. Waarom zijn de eerste steden ontstaan in de late middeleeuwen?
4. Hoe zien middeleeuwse steden uit?

Wie profiteert niet van de opkomst van de steden?

1. burgers
2. hoge adel
3. lage adel
4. handelaren

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben
Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Maakwerk

WB H5.1:

2, 3, 4, 7, 8, 9