7.1 Nederland: land in een delta

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Welke wateren ken je allemaal uit Nederland?

Wat is een delta?

7.1 Land in een delta

 Water

Wat moet je kennen?

✅ verschil hoog-laag NL

✅ ontstaan en kenmerken laag-NL

✅ rivierengebied: kenmerken landschap

✅ herkennen en benoemen landschap op afbeelding

Begrippen

✅ delta

✅ NAP

✅  sedimentatie

✅ oeverwal

✅ riviermonding

✅ winterdijk

✅ zomerdijk

✅ uiterwaard

✅ oeverwal 

✅ komgrond

Ontstaan Laag-Nederland + kenmerken

De kaart van Nederland zonder polders/landaanwinning is een gatenkaas...

Op 3 manieren is er land aangewonnen: 

1- door de zee

2- door rivieren

3- door de mens

Nederland vroeger

Nederland nu 

Land door de zee

▪️ Duinen onstaan —> achter de duinen ondiep water —> sedimentatie van zand en klei (= slib)

▪️ Planten groeien achter de duinen —> moeras —> hierop onstond nieuwe bodemlaag —> veen (dode plqntenresten)

Land door rivieren

▪️ Nl = deltagebied van grote rivieren

     - Rijn

     - Maas

     - Waal

     - IJssel

    onderdelen rivierenlandschap

Binnendijkse land

Het gebied dat achter de dijken ligt, hier ben je beschermd tegen de rivier.

Om te zorgen dat de rivieren niet meer zo snel overstromen, probeert Rijkswaterstaat de rivier meer ruimte te geven --> hiervoor gebruikt de overheid de drietrapsstrategie, om de rivier meer ruimte te geven en ervoor te zorgen dat overstromingen niet meer voorkomen.

soorten dijken

• winterdijk —> ligt op de oeverwal, hoog
• zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

• tussen winterdijk en de rivier ligt een gebied dat mag overstromen bij te hoog water: de uiterwaarden. 

<- Kijk naar de afbeelding en zie het verschil!

deltagebied van rivieren

• hoe lager het gebied, hoe langzamer het   water stroomt  —> sedimentatie van zand   bij overstroming rivier.
• zand blijft vlakbij de oever liggen en hoopt   zich op  —> oeverwal 
• verder weg van de rivier stroomt water   langzamer —> sedimentatie van   kleideeltjes —> komgrond   
• komgronden liggen dus lager dan de   oeverwal 

Zandkorrels zijn groter en zwaarder dan kleideeltjes. Bij sedimentatie zakken zandkorrels daarom als eerste naar de bodem. Kijk maar eens hoeveel verschil er zit tussen zand en klei! 

    onderdelen rivierenlandschap

Kenmerken rivierenlandschap

▪️ Oeverwal het eerst bewoond door mensen

▪️ De mens nam meer maatregelen om het water tegen te houden: dijken