20.1 Veredelen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

20.1 Veredelen

20.1 Veredelen

Leerdoelen:

• Je leert het verschil tussen klassieke veredeling en moderne veredeling.
• Je begrijpt het principe van genetische modificatie en het ontstaan van cisgene en transgene organismen.
• Je leert de functie van plasmiden bij bacteriën.
• Je leert de levenscyclus van planten en het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting.
• Je kunt de levenscyclus van schimmels beschrijven.

Klassieke veredeling is een langdurig proces

selecteren

kruisen

Hoe zat het

ook alweer

bij planten???

Bestuiving door insecten

Bestuiving door de wind

meeldraad =

helmdraad + helmknop

stamper = 

stempel + stijl + vruchtbeginsel

Geslachtelijke voortplanting bij planten

Hoe heet het wanneer een veredelaar stuifmeel van de ene plant op de stempels van andere planten aanbrengt met een penseeltje?

1. Geen bestuiving
2. Zelfbestuiving
3. Kruisbestuiving
4. Kruisen

Ongeslachtelijke voortplanting komt ook voor in de rozenkweek. Welke vorm van voortplanting horen bij de termen:
1- bestuiving
2- enten
3- gameten
4- zaadvorming

1. 1-geslachtelijk 2-ongeslachtelijk 3-geslachtelijk 4-geslachtelijk
2. 1-ongeslachtelijk 2-ongeslachtelijk 3-geslachtelijk 4-geslachtelijk
3. 1-geslachtelijk 2-geslachtelijk 3-ongeslachtelijk 4-ongeslachtelijk
4. 1-geslachtelijk 2-ongeslachtelijk 3-geslachtelijk 4-ongeslachtelijk

Genen beïnvloeden

Klassieke veredeling:

Planten/ dieren die een gunstige combinatie van allelen hebben selecteren en met elkaar kruisen (bij dieren heet dat fokken)

Genetische modificatie:

Een stukje DNA van een ander organisme inbrengen in het DNA van een organisme: transgene organismen.

Als er genen worden ingebouwd van dezelfde soort: cisgene organismen.

Genetische modificatie

Begrijpvraag: Waarvoor gebruik je eenzelfde enzym bij openknippen plasmide en het knippen van een gen uit DNA donororganisme?

Waarvoor gebruik je eenzelfde enzym bij het open knippen van de plasmide en het knippen van een gen uit
DNA van een donororganisme?

Polyploïdie

• vergroot opbrengst gewassen

Gebruik colchicine: spoelfiguur wordt afgebroken, chromatiden splitsen wel, maar worden niet naar een pool getrokken.

= Non-disjunctie

Hierdoor polyploïdie: veelvoud van het aantal chromosomen

Polyploïdie kan kunstmatig door colchicine worden opgewekt. Welk effect heeft colchicine?

1. wel meiose , geen celdeling
2. wel mitose, wel meiose, daarna celdeling
3. wel mitose, geen celdeling
4. geen van de antwoorden

Non-disjunctie bij mitose

Non-disjunctie bij meiose I

Polyploïdie

Een bulldog en een terriër werden gekruist. De fokkers kozen uit de nakomelingen honden met bepaalde eigenschappen om mee verder te fokken.
Hoe noemen we het als dieren met een bepaalde eigenschap worden doorgefokt?

1. Ongeslachtelijke voortplanting
2. Kunstmatige selectie
3. Veredeling

Welk voorbeeld van
biotechnologie zie je
hiernaast?

1. Weefselkweek
2. Klonen
3. Polyploïdie
4. Recombinant-DNA-techniek

Een schimmels is een bedreigende ziekte voor planten. Hoe verloopt de levenscyclus van schimmels. (pag. 132)

Zet de onderstaande zinnen in de juiste volgorde:

1- sporendragers ontstaan

2- spore kiemt

3- mycelium ontstaat

4- nieuwe sporen komen vrij

5- spore groeit de plant in

6- spore komt op een blad

Zet hieronder de juiste volgorde van de levencyclus van schimmels. Schrijf de nummers alleen gescheiden door een - zonder spatie

Een schimmels is een bedreigende ziekte voor planten. Hoe verloopt de levenscyclus van schimmels. (pag. 132)

Zet de onderstaande zinnen in de juiste volgorde:

6- spore komt op een blad

2- spore kiemt

5- spore groeit de plant in

3- mycelium ontstaat

1- sporendragers ontstaan

4- nieuwe sporen komen vrij

HUISWERK

Bestudeer 20.1 en maak

opdracht 4 t/m 8