10,2 ruimtelijk bouw van moleculen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ruimtelijk bouw moleculen

Wat gaan we doen vandaag?

- Even kort herhalen oefenen blad --> is iedereen er uit gekomen? 

Even kijken naar alle functionele groepen + voorvoegsels of uitgangen

- zuurgroep 

- ruimtelijke bouw moleculen 

- cis trans isomerie 

- Tijdens de uitleg bouwen we ook de moleculen

- toetsen bespreken 

Aan het einde van de les kun je

 Ik kan met een gegeven molecuulformule één en, indien mogelijk, meerdere structuurformules tekenen

 Ik kan herkennen of twee, of meer, structuurformules isomeren van elkaar zijn

 Ik kan de systematische naam geven van structuurformules die isomeren van elkaar zijn

 Ik kan uitleggen wat structuurisomeren zijn en wat cis/trans-isomerie is.

Samengevat 

Eerst kijken naar de stam (langste C-keten) 

Samengevat 

Geen dubbele bindingen

Samengevat 

Wel dubbele bindingen + Plek aangeven van dubbele binding

Zelfde voor driedubbele binding: -yn

Samengevat 

Soms kwamen moleculen voor in een ring

= cycloalkenen (cyclo vóór de stam)

Samengevat 

Zijgroepen:

- C-keten als zijgroepen: 

plaats + Stam van aantal C's + yl 

vóór de stam (hoofdketen)

Samengevat 

- halogeen: plaats + halogeen vóór de stam (hoofdketen)

Samengevat

- OH: stam (hoofdketen) eindigt op plaats + ol

Samengevat

- NH₂: Stam (hoofdketen) eindigt op plaats + amine 

Samengevat 

Wat nou als er meerdere 

functionele groepen zijn? 

Alfabetische volgorde!

Samengevat

Wat nou als er meerdere van dezelfde zijgroepen zijn?

TIP

Het aantal waterstoffen op een koolstofketen verschilt dus per molecuul. 

Ga altijd eerst je keten tekenen met de functionele groepen en/of dubbele bindingen eraan. 

Als laatste!! vul je aan met H's 

In BiNaS tabel 66D staan ook alle regels. Deze BiNaS tabel moet je wel op een bepaalde manier aflezen

Je hebt voor en achtervoegsels 

bijvoorbeeld bij de halogenen zie je dat je de halogeen naam voor de stam moet zetten en bij een zuurgroep, zuur erachter 

Bovenaan heeft de meeste prioriteit op het achtervoegsel

Dus stel je hebt een alcohol en een zuur groep in 1 molecuul dan staat het zuur boven de alcohol groep dus dan krijgt het molecuul het achtervoegsel zuur en een voorvoegsel hydroxy- 

Zuurgroep (stond niet in blad)

Kennen jullie ook van zuren en basen 

-COOH groep

Bouw met me mee:

Bouw allemaal methaan. Wat valt je op 

hoeken van 109 graden

Tetraëder 

Bouw met me mee:

Bouw nu ethaan, wat valt je op rondom de bindingen

Bouw met me mee:

Bouw nu ethaan, wat valt je op rondom de bindingen?

Enkele bindingen zijn draaibaar

Bouw met me mee

Bouw nu is etheen en ethyn 

Wat valt je op?

Bouw met me mee

Bouw nu is etheen en ethyn 

Wat valt je op?

Dubbele en driedubbele bindingen zijn star (je kunt er niet omheen draaien) 

Cis en trans

Bouw allemaal 1,2-dichlooretheen

(chloor = groen bolletje)

Klaar? Hou hem omhoog

Cis en trans

.

Allebei onder/boven (cis) of 1 onder en 1 boven (trans)

Dit zijn verschillende moleculen met verschillende stofeigenschappen 

cis en trans

cis en trans

.

Dit zijn stereo-isomeren

Ze zijn anders qua ruimtelijke opbouw 

Dit is cis-trans isomerie

Bouw met me mee

Bouw 1,2-dichloorcyclobutaan

cis en trans kan ook in cyclo's

Het kan ook met verschillende groepen, dan zet je er ook cis en trans voor

bijvoorbeeld trans-1-broom-2-chlooretheen 

Tekenen:

1. Cis en trans but-2-een

2. cis en trans 1-broompenteen

Weektaak 

- Bestuderen Hoofdstuk 10, Paragraaf 2 uit het boek (blz 93 t/m 95)

- Maken opdracht 14 t/m 16 en 18 uit het boek (blz 95&96) of in de online omgeving.

- Uitwerken Practicum 1 – Moleculen bouwen (blz 94 en 96)