2.2: De grondwetswijziging van 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welke staatsvorm nam Nederland aan na de bevrijding van de Nederlanden in 1814?

1. Constitutionele monarchie
2. Republiek
3. Theocratie
4. Parlementaire democratie

Wat staat er beschreven in een grondwet?

2.2: De grondwets-wijziging van 1848

Eerst was de koning de baas. Nadat veel mensen in Europa de straat op gaan voor hun rechten, besluit Willem II opdracht te geven voor een grondwetswijziging.

Leerdoelen 2.2

2.2A: Je kunt de begrippen democratie, grondwet en parlement in je eigen woorden uitleggen.

2.2B: Je kunt uitleggen welke bevoegdheden de koning had voor 1848.

2.2C: Je kunt het verschil uitleggen tussen conservatieven en liberalen.

2.2D: Je kunt uitleggen waarom de grondwet in 1848 werd gewijzigd.

2.2E: Je kunt uitleggen welke bevoegdheden het parlement na 1848 kreeg.

2.2F: Je kunt de 4 belangrijkste rechten van het parlement na 1848 herkennen, noemen en beschrijven.

2.2G: Je kunt het begrip censuskiesrecht in je eigen woorden uitleggen en toepassen.

Eerste grondwet

• 1814 Eerste grondwet: rechten en plichten van burgers en overheid
• Belangrijkste wetten!
• Voorbeeld: Gelijke behandeling, discriminatie verboden etc.
• Parlement: Eerste en Tweede Kamer
• Zij kunnen wetten aanpassen

2.2A

Koning is de baas

• In democratie heeft volk zeggenschap over het bestuur
• Koning Willem I had veel macht, ministers benoemen en ontslaan
• Parlement had weinig te zeggen
• Conservatieven: Willen dat alles zo blijft
• Goed dat koning zoveel macht heeft, FR Revolutie = schrikbeeld

2.2B

Alles liever dan revolutie

• Mislukte oogsten in Europa
• 1848: Overal in Europa protest en revolutie, meer inspraak is de eis
• Willem II in één nacht van conservatief naar liberaal (voor invloed burgers, tegen overheidsbemoeienis)
• Thorbecke krijgt opdracht tot schrijven nieuwe grondwet

2.2C,D

Grondwet van 1848

• Minder macht koning
• Verkiezingen voor Tweede Kamer, Provinciale Staten, Gemeenteraad
• Recht van interpellatie voor Parlement
• Recht van initiatief, amendement en enquête voor Tweede Kamer
• Artikel 1: Iedereen gelijk, verbod op discriminatie

2.2E,F

Nog geen democratie

1. Censuskiesrecht: Mannen die veel belasting betaalden mochten stemmen
2. Districtenstelsel: Per regio stemmen en afgevaardigde kiezen
3. Conflict tussen Willem III en de Tweede Kamer. Pas in 1866 gaf hij zich gewonnen.

2.2G

Titel dia

Intro tekst

2.2G

Districtenstelsel

Waarom is het districtenstelsel minder democratisch dan een stelsel van evenredige vertegenwoordiging?

Koning Willem III was niet te spreken over het beleid van zijn vader. Leg uit wat de reden van zijn boosheid geweest zou kunnen zijn.

Na de grondwet van 1848 werd de (katholieke) bisschoppelijke hiërarchie in Nederland hersteld. Leg uit dat dit een gevolg is van de nieuwe grondwet.

Aan de slag!

• Opdrachten paragraaf 2.2
• Zie planner of reader
• Online maken op je laptop

Sluit LessonUp niet af i.v.m. controlevragen op leerdoelen

Welke politieke stroming zette zich in voor het instellen van een parlementaire democratie in Nederland?

1. De socialisten
2. De communisten
3. De conservatieven
4. De liberalen

Wat is de betekenis van het censuskiesrecht?

1. Iedereen mag stemmen ongeacht hun financiële situatie
2. Alleen mensen van een bepaalde etniciteit mogen stemmen
3. Alleen mensen met een bepaalde opleiding mogen stemmen
4. Alleen mensen met een bepaald inkomen mogen stemmen

Een tweede kamerlid wil een bestaande wet aanpassen. Hij of zij maakt hierbij gebruik van het recht van ..

1. Initiatief
2. Interpellatie
3. Amendement
4. Enquête