Koning en parlement les 1, 2, 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Grondwet 1815 > koning veel macht

• Ministers waren dienaren van de koning: hij kon ze benoemen & ontslaan.

• Koning keurde voorstellen goed of af: parlement had weinig te zeggen.​

• Eerste Kamer werd benoemd door de koning (vrienden)​.

• Tweede Kamer werd benoemd door bestuurders van de provincie (Provinciale Staten).

Het parlement

• De Staten-Generaal is het Parlement van Nederland

• Sinds de grondwet van 1815 bestaat het Parlement uit de Eerste en de Tweede Kamer.

• Het Parlement is de volksvertegenwoordiging maar is in 1815 dus nog niet gekozen door het volk

Waaruit blijkt dat koning Willem I erg veel macht had?
Willem I...

1. benoemde & ontsloeg de ministers
2. benoemde de leden van de Eerste Kamer
3. was de baas van het leger en ging over de geldzaken
4. alle antwoorden zijn juist

Onder Willem I was Nederland een...

1. absolute monarchie
2. een constitutionele monarchie
3. een republiek
4. een democratie

In welk jaar werd België zelfstandig?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1839

Grondwet 1848

• Dezelfde grondrechten voor iedereen.​

• Koning was onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk.​

                 Parlement kon de ministers/regering ter verantwoording roepen
                 ( = ministeriele verantwoordelijkheid)​​. De ministers moeten dus          kunnen uileggen waarom ze bepaalde wetten maken. 

De koning hoeft dat niet!

BV vrijheid van meningsuiting of vrijheid van godsdienst.

Grondwet 1848

• Elke 4 jaar rechtstreekse verkiezingen (censuskiesrecht) voor de Tweede Kamer.​ 

• De Eerste Kamer werd indirect gekozen door Provinciale Staten.​
  

                                        

                                De koning verloor bijna al zijn macht...

Censuskiesrecht: Alleen mannen die een bepaald bedrag aan belasting betaalde (rijke mannen dus) hadden het recht om te stemmen.

Districtenstelsel

Naast Censuskiesrecht was er ook een 'districtenstelsel'.

Elk district kiest zijn eigen vertegenwoordiger voor het parlement. 

KIJKVRAAG: Welke politieke stroming is

in Nederland waarschijnlijk het grootst

geweest als gevolg van het censuskiesrecht en het districtenstelsel?

Filmpje!

Onder Willem II kwam de volgende grondwet tot stand:

1. 1917
2. 1848
3. 1813
4. 1887

Waarom liet Willem II een nieuwe grondwet maken?

Door de grondwet van 1848 wordt Nederland nog geen volwaardige democratie omdat

1. alleen mensen met voldoende bezit mogen stemmen
2. alleen mensen die liberaal zijn mogen stemmen
3. alleen de koning bepaalde wie mocht stemmen
4. alleen mensen die in het parlement zaten mochten stemmen

Wat stond dus NIET in de grondwet van 1848?

1. Ministeriële verantwoordelijkheid
2. Koninklijke onschendbaarheid
3. Vrijheid van meningsuiting
4. Algemeen kiesrecht

Wat is een vernieuwing uit de grondwet van 1848?

1. Ministeriële verantwoordelijkheid
2. Grondrechten
3. Parlement krijgt meer macht
4. Alle antwoorden zijn juist.

In 1848 kwam er censuskiesrecht in Nederland. Wat hield dit in?

1. Iedereen mocht stemmen
2. Alleen mannen mochten stemmen
3. Alleen rijke mannen mochten stemmen
4. Alleen mannen die konden lezen & schrijven mochten stemmen.

Het parlement wordt echt de baas in Nederland​

• Door de grondwet van 1848 werd Nederland een parlementaire democratie: burgers kiezen het parlement.
• 1 keer per 4 jaar verkiezingen
• De regering wordt gecontroleerd door het parlement.​
• De regering bestaat uit de koning en de ministers.

Koning Willem III

• In 1849 wordt Willem III koning.
• Willem III accepteerde de macht van het parlement niet tot...

De Luxemburgse kwestie

• Willem III wilde, zonder toestemming van ​het parlement, Luxemburg verkopen.​
• Koning is onschendbaar en kon dus niet de schuld krijgen.
• Het parlement spreekt de ministers aan.​
  
• De kamerleden eisen dat de ministers op zouden stappen maar de ministers weigerden 
• Ze werden gesteund door Willem III: Willem III stuurde het parlement naar huis.​

De Luxemburgse kwestie

• Er werden nieuwe verkiezingen gehouden.
• Het nieuw gekozen parlement was echter ook tegen de verkoopplannen.
  
• Koning kon niet nog een keer het parlement ontbinden....
• Ministers stapten op
• Willem III moest accepteren dat het parlement echt de baas was in Nederland.

Door welke gebeurtenis werd duidelijk dat het parlement de macht had?

Wat weet jij nog over de Luxemburgse kwestie?

Wat is de juiste volgorde?

1. A
2. B
3. C
4. D

De politieke stroming waartoe Thorbecke behoort is …

De opvatting over de rol van de overheid bij deze politieke stroming is