10.2 Dekolonisatie en multiculturele samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Tijd van Televisie en Computers

10.2 Dekolonisatie en multiculturele samenleving 

Leerdoelen

1. Je kunt de oorzaken van het dekolonisatieproces noemen.

2. Je kunt beschrijven hoe de dekolonisatie van Brits-Indië verliep en wat de rol van Gandhi was.

3. Je kunt met voorbeelden beschrijven hoe het dekolonisatieproces in Afrika verliep. 

Theorie

In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog werden bijna alle Aziatische en Afrikaanse koloniën onafhankelijk. De wereldkaart telde opeens 70 nieuwe landen. 

Dit noemen we dekolonisatie = Omvorming van gekoloniseerde gebieden tot zelfstandige, soevereine staten. 

Theorie

De verschillende oorzaken van dekolonisatie: 

• Sommige (rijke) mensen van de inheemse bevolking gingen studeren waardoor er een intellectuele inheemse elite ontstond die veel wisten over vrijheid, gelijkheid en democratie.  
• WOII had laten zien dat blanken (Engelsen, Fransen en Nederlanders) wel degelijk te verslaan waren. Daarnaast benadrukte Japan dat Europeanen niks in Azië te zoeken hadden.
• Na 1945 kregen de VS en SU veel macht. Beide keurden kolonialisme af. Iemand een idee waarom..? 

Theorie

Brits-Indië was de belangrijkste kolonie van Groot-Brittannië. In 1947 werd de kolonie onafhankelijk. Dit kwam mede door het verzet van Mahatma Gandhi, de leider van de Nationale Congrespartij. 

Gandhi protesteerde al vanaf 1920 tegen de Britse overheersing. Hij deed dat met geweldloos verzet en met burgerlijke ongehoorzaamheid door Britse wetten niet stipt na te leven. Hij verwierf veel aanhangers onder de bevolking. 

Theorie

Mahatma Gandhi

• Nationale Congrespartij
• Studeerde rechten in GB
• Geweldloos verzet en burgerlijke ongehoorzaamheid.
• Veel aanhangers. 

Theorie

Toen GB zich bereid toonde Brits-Indië onafhankelijkheid te verlenen, braken er echter bloedige gevechten tussen hindoes en moslims. 

Besloten werd daarom om de kolonie te splitsen in twee onafhankelijke staten. Iemand enig idee welke landen dit zijn geworden .. ? 

India (hindoes) en Pakistan (moslims). 

In 1948 (een jaar na de onafhankelijkheid) werd Gandhi vermoord door een fanatieke hindoe die vond dat Gandhi te toegevend was geweest tegenover moslims. 

India kreeg wel gelijk te maken met problemen: overbevolking, grote welvaartsverschillen, etnische en religieuze tegenstellingen en spanningen met China.  

Theorie

Tot 1960 wapperde de Britse vlag nog in ongeveer twintig koloniën in Afrika. In 1960 dekoloniseerden zowel GB als Frankrijk een groot deel van Afrikaanse koloniën. 

Ze hoopten dat deze daad van 'goedheid' er voor zou zorgen dat de onafhankelijke landen zich zouden verbinden met het westen en niet met het communistische SU of China. 

Theorie

Toch braken er in Afrika ook vele gewapende conflicten uit. Het zou er nog jarenlang onrustig blijven. Uiteindelijk kozen Afrikaanse landen niet voor het West- of Oostblok. Ze wilden een eigen Afrikaans blok vormen. 

Theorie

De volgende les gaan we het hebben over het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië. Om dit alvast te introduceren.. 

Beeldmateriaal

Theorie

We weten dat Nederland niet een al te beste geschiedenis heeft met Nederlands-Indië. 

Uitgebuit door de VOC en de Nederlandse staat werd de slavernij eindelijk (en pas) afgeschaft halverwege de 19e eeuw. 

Toch was er weinig 'onafhankelijk'  aan Nederlands-Indië. Dit veranderde door de komst van de Japanners. 

Theorie

Nederlands-Indië was tot 15 augustus 1945 bezet door Japan. Toen Japan capituleerde (..?) (en waarom ook alweer..?) ontstond er een machtsvacuüm: Japan had zich overgegeven, maar Nederland was niet in staat de macht direct over te nemen (waarom niet ..?).

Theorie

Twee nationalistische leiders, Soekarno en Hatta, riepen de Republik Indonesia uit. 

Theorie

Een periode van hevig geweld volgde. Bendes jongeren mishandelden en vermoordden tienduizenden Nederlanders, indo's (mensen met gemengd bloed) en Chinezen. 

Plundering was hierbij vaak een belangijker motief dan de onafhankelijkheid. 

Om de chaos te beëindigen stuurde Nederland een grote troepenmacht naar Nederlands-Indië. 

Theorie

In de periode 1946-1949 is er sprake van een dekolonisatieoorlog in Nederlands-Indië. Nederland wil met twee 'politionele acties' de rust doen terugkeren maar dit mislukt - bloedige oorlog! 

Nederland wordt internationaal met de nek aangekeken. De Amerikanen kozen partij voor de nationalisten (Soekarno had Communistische opstand neergeslagen) en dreigde met stopzetting van Marshallhulp. Indonesië wordt een onafhankelijke staat in 1949.

Theorie

Mensen in Nederland waren bang voor een economische crisis met het verliezen van Nederlands-Indië. Maar gebeurde dit ook .. ? 

Theorie

Dat bleek niet zo te zijn. De economie groeide in de jaren 50 en 60 enorm. De oorlogsschade werd hersteld en de welvaart nam snel toe. 

Aan werkgelegenheid was geen gebrek - wie wilde en kon werken vond snel een baan. 

Soms was er zelfs een tekort aan arbeidskrachten waardoor gastarbeiders naar Nederland kwamen. 

Theorie

Dankzij de economische voorspoed kwamen er veel wetten tot stand, zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW) en de Algemene Bijstandswet. Hierdoor ontwikkelde Nederland zich tot een verzorgingsstaat = samenleving waarin de overheid alle burgers een bestaansminimum garandeert.

Nadeel: Werkloosheid nam echter toe in de jaren 70 - meer mensen hebben een uitkering nodig - stijgende kosten verzorgingsstaat zorgt voor meer kritiek. 

Theorie

In de periode waarin Nederlands-Indië dekoloniseerde, kwam een grote groep Nederlanders en indo's naar Nederland. Zij werden repatrianten - mensen die terugkeren naar hun land. 

In 1951 en 1957 kwamen twee groepen Zuid-Molukkers naar Nederland. Zij hadden op de Zuid-Molukse eilanden de onafhankelijkheid uitgeroepen maar Soekarno had hier met veel geweld een einde aan gemaakt. 

Zij stelden Nederland verantwoordelijk voor hun veiligheid en de rechter gaf hen gelijk. Hierop scheepten ze zich in naar Nederland voor wat zou worden een tijdelijk verblijf. Echter, een terugkeer bleek niet mogelijk en hierdoor raakten Zuid-Molukkers steeds gefrustreerder over het feit dat ze geen eigen staat konden krijgen.. 

Theorie

Radicale jongeren gingen zelfs zo ver tot terroristische acties en gijzelden treinpassagiers en leerlingen van een basisschool. 

Theorie

Na 1970 nam het aantal mensen dat naar Nederland verhuisde snel toe: 

• Eerst een groot aantal mensen uit Indonesie.
• Gezinshereniging werd toegestaan voor gastarbeiders.
• Suriname werd onafhankelijk maar veel Surinamers kwamen juist hierom naar Nederland toe.
• Oorlogsvluchtelingen 
• Na de Koude Oorlog veel arbeidsmigranten uit voormalig Oostblok (Polen, Roemenië en Bulgarije).

Theorie

Nederland aan begin van de 21e eeuw een multiculturele samenleving = samenleving waarin verschillende bevolkingsgroepen, ieder met een duidelijk verschillende cultuur, naast elkaar bestaan. 

Toch veel onenigheid = veel mensen integreerden niet of niet goed. Mensen zagen een 'islamisering van de samenleving'. Dit vonden ze met de aanslagen in New York (2001) niet een positieve ontwikkeling. 

(altijd je eigen mening houden!)

Theorie

De komst van grote groepen migranten was niet de enige reden voor sociaal-culturele veranderingen in Nederland. Wat speelde in de jaren zestig en zeventig nog meer in Nederland .. ? 

Theorie

Redenen voor sociaal-culturele veranderingen in Nederland: 

• Komst van groepen migranten
• Ontzuiling = wegvallen van de verdeling van de bevolking in groepen (zuilen)
• Ontkerkelijking = proces waarbij Kerk invloed op samenleving verliest
• Individualisering = ontwikkeling waarbij individuele belang voorrang heeft boven het groepsbelang.
• Resultaat: Nederland is veranderd in een pluriforme samenleving = samenleving waarin grote verschillen tussen verschillende personen bestaan op het gebied van normen, waarden, religie, politiek, niveau en vrijetijdsbesteding. 

Beeldmateriaal