2 Lodewijk XIV een absoluut heerser

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Verlichting en Revolutie

2. Lodewijk XIV, een absoluut heerser

Lesopzet

Opening

Huiswerk controle

Opdrachten maken

Afsluiting

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe Lodewijk XIV Frankrijk bestuurde en welke gevolgen zijn manier van besturen had voor Frankrijk en haar inwoners.

Deelvragen

1. Hoe bestuurde Lodewijk XIV Frankrijk?

2. Wat waren de gevolgen van zijn manier van besturen voor Frankrijk en haar inwoners?

In 1649 stond Frankrijk er niet goed voor. Lodewijk XIV was op dat moment elf jaar oud maar niettemin al vijf jaar koning! Hij regeerde echter nog niet. 

Omdat Lodewijk XIV zo jong was regeerde zijn moeder Anna (regentes) samen met kardinaal Mazarin. 

 

De Zonnekoning

Lodewijk XIV (1638-1715) werd één van de machtigste koningen van Frankrijk. 

Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door eerste minister Mazarin. Mazarin zorgde ervoor dat iedereen naar Lodewijk zou luisteren en dat hij de absolute macht had.

Pak je smartphone of tablet en klik op de link om het paleis van Versailles van binnen te bekijken!

L'État, c'est Moi

De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 

Lodewijk XIV was een Franse koning met absolute macht. De geestelijken en de adel hebben dus niks meer te vertellen
De macht van de koning is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)
Zo hoeft dus ook niemand aan de koning te twijfelen...

#Hoedan...?

• De koning bepaalde zelf (zonder overleg met de adel) voortaan alle wetten en deze golden voor het hele land
  
• Lodewijk versterkt het leger met soldaten die bij hem zelf in dienst zijn. 
• De adel moest voortaan in het koninklijk paleis Versailles wonen, als ze iets van de koning wilden.
• De koning kon zo de adel goed in de gaten houden 

Versailles

Versailles is een gigantisch paleis vlakbij Parijs.
Alle ministers en de adel verbleven hier! Zo kon Lodewijk XIV ze goed controleren
Versailles is de hoofdzetel van het Absolutisme.
Dagelijks leefden hier 3000 tot 10.000 hovelingen!
Tegenwoordig is het een museum.

De adel onder de duim

• Door de gebeurtenissen uit zijn jeugd vertrouwde Lodewijk de adel niet meer. 
• Hij liet bij Versailles een gigantisch paleis bouwen en verplichtte de adel om hier ook te komen wonen (1200 adellijke gezinnen en 4800 bedienden). 

• 'Lettre de cachet'

• Koning kon iedereen zonder proces laten opsluiten. 

• Hij begon zichzelf de Zonnekoning te laten noemen.

Fouquet

De eerste persoon die door een 'lettre de cachet' werd opgesloten was de rijke minister van financiën Fouquet. Hij had zijn paleis aangeboden aan de koning om te gebruiken als feestzaal. Lodewijk XIV had dit als belediging opgevat en hij zag Fouquet als concurrent.

Zet de zinnen in de juiste volgorde van tijd. Begin met de gebeurtenis die het langst geleden is.

LodewijkXIV laat het paleis in Versailles bouwen

Lodewijk XIV laat het edict van Nantes ongeldig verklaren

Het volk kwam in opstand tegen een belastingverhoging. Lodewijk en Anna moesten uit Parijs vluchten.

Lodewijk XIV werd officiëel gekroond en hij besluit om helemaal alleen te regeren.

Anna van Oostenrijk regeerde als regentes namens haar zoon Lodewijk XIV

Minister van Financien Colbert

• Colbert ging als minister van financiën proberen de staatskas vergroten en Frankrijk machtiger maken.
  
• 2 doelen te bereiken:

1. Fransen moesten meer gaan verdienen, zodat ze meer belasting konden betalen. 
2. Innen belastingen verbeteren voor meer geld in staatskas, belastinginners moesten minder geld in eigen zakken steken.

Pak je smartphone of tablet en klik op de link om het paleis van Versailles van binnen te bekijken!

• Lodewijk's minister van financiële zaken heette
   Jean-Baptiste Colbert.
• Deze verbeterde de economie door te investeren in Franse ondernemingen, wetenschap en infrastructuur en juist belasting te heffen op die uit het buitenland.
• A

• 1e doel Colbert bereikt door:
  

1. Handel bevorderen => staatsbedrijven met ambachtslieden uit Italië (glasblazers), papiermakers uit NL. Nu ging Fra. de producten zelf maken. 
2. Importheffingen op producten uit buitenland. 
3. Hij liet kanalen graven, zodat het transport van goederen verbeterde in Frankrijk.
   

• 2e doel Colbert bereikt door:

1. Betere organisatie belastingstelsel. Colbert verbood de handel in adellijke titels en controleerde wie belastingvrijstelling kreeg. 
2. Hij benoemde opzichters (intendanten), die elk in een deel van Frankrijk streng toezicht hielden op de belastinginning. 
   

• Colbert zorgde voor meer belastinginkomsten, maar door de hoge uitgaven van de koning aan oorlogen, feesten en hofhouding paleis liep de staatskas steeds verder leeg.
  

Wie betaalden de belastingen in Frankrijk?

1. De Eerste Stand
2. De Tweede Stand
3. De Derde Stand
4. De koning

Edict van Nantes (1598)

De Hugenoten kregen recht op het uitoefenen van hun geloof.

Herroeping d.m.v. het Edict van Fontainebleau (1685).

Zo'n 200.000 Hugenoten slaan op de vlucht. 

Lodewijk XIV voerde veel oorlogen.

• Als absoluut vorst besliste Lodewijk alleen of hij oorlog ging voeren.
• Hij wilde meer gebied, macht, aanzien door oorlog te voeren. Deze kosten veel geld. 
• Tegen Spanje, de Republiek en het Heilige Roomse Rijk=> ruzie met leiders heel Europa en hij verloor ook nog grotendeels.
• Hij adviseerde Lodewijk XV, geen oorlogen te voeren, maar minder belasting te heffen aan arme bevolking. 

Gevolgen bestuur Lodewijk XIV voor Frankrijk.

• Positief:

1. Lodewijk had de adel politiek buitenspel gezet.
2. De belasting inning verbeterd en de economie gemoderniseerd. 
3. De Franse kunst en cultuur voorbeeld voor Europese vorsten.

• Nadelig: de hoge kosten van oorlogen, hofhouding en feesten zorgden voor steeds hogere belastingen boeren en burgers. Steeds meer ontevredenheid bij de derde stand.

1e Stand

2e Stand

3e Stand

geestelijken

adel

boeren en burgers

Betaalt belasting 

grootgrondbezitters

woont een groot deel van het jaar op paleis Versailles

"De staat ben ik",
hoort bij:

1. monarchie
2. democratie
3. absolutisme
4. dictatuur

Koning Lodewijk XIV regeerde. Welk woord past het beste bij hem?

1. monarchie
2. democratie
3. absolutisme
4. dictatuur

Hoe heet het paleis waar Lodewijk XIV woonde?

1. Buckingham Palace
2. Marseilles
3. Soestdijk
4. Versailles

Leg in maximaal 10 zinnen uit hoe Lodewijk de 14e regeerde met het absolutisme. Gebruik de volgende woorden en leg uit wat ze met elkaar te maken hebben.
Lodewijk XIV, Mazarin, Opstanden, Protestanten, Lettre de cachet, Absolutisme, Versailles, Colbert.

Geef 2 redenen waarom Lodewijk XIV zoveel belasting vroeg aan het arme volk van Frankrijk?