Taalkunde V5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Taalkunde

Diagnostische quiz

Benoem de 6 subdisciplines van de taalkunde.

De ... onderzoekt de klanken die in een taal voorkomen.

1. fonetiek
2. morfologie
3. fonologie
4. semantiek

De ... bestudeert de opbouw van woorden.

1. fonetiek
2. pragmatiek
3. syntaxis
4. morfologie

Behoort de volgende uitspraak tot de prescriptieve of de descriptieve grammatica?

'In de hij- en zij-vorm voeg je bij werkwoorden een 't' toe'

1. descriptieve grammatica
2. prescriptieve grammatica

Het trillen van de stembanden bij het maken van klanken noemen we...

1. initiatie
2. fonatie
3. articulatie

'Articuleren' betekent...

Welke term past bij de volgende omschrijving?

'Bestudeert de opbouw van woorden'

1. Fonologie
2. Morfologie
3. Semantiek
4. Fonetiek

Spraakklanken die betekenisonderscheidend zijn, noemen we ...

Geef een voorbeeld van twee woorden met daarin een betekenisonderscheidende klank.

Geef de betekenis van het begrip 'assimilatie'.

Welke klank assimileert in het woord 'asbak'? In welke klank verandert deze klank dan?

Onderstaande woorden bestaan allemaal uit...:

renner - onterecht - gezeik - verliefdheid

1. Gebonden morfeem - vrij morfeem
2. Vrij morfeem - gebonden morfeem
3. Vrij morfeem - vrij morfeem
4. Gebonden morfeem - gebonden morfeem

De volgende woorden voorbeelden van...:
stoelpoot - liefste - sliep

1. derivatie - flexie - samenstelling
2. flexie - derivatie - samenstelling
3. samenstelling - flexie- derivatie
4. samenstelling - derivatie - flexie

Bedenk een voorbeeld voor een woord dat op de volgende manier is samengesteld:

bijvoeglijk naamwoord + zelfstandig naamwoord

Van welke combinatie is er sprake in onderstaand woord?

Bewonderaar

1. Zelfstandig naamwoord + gebonden morfeem
2. Werkwoord + gebonden morfeem
3. Bijvoeglijk naamwoord + gebonden morfeem

'Ik heb Naomi's fiets niet gestolen.'

Afhankelijk van waar de klemtoon ligt, kan bovenstaande zin zes verschillende betekenissen hebben. Noem er twee.

Van welk soort ambiguïteit is er sprake in onderstaande zin?

'Het meisje dat Gino gezoend heeft, laat niks meer van zich horen.'

1. Syntactische
2. Semantische

Woordgroepen die bestaan uit woorden die syntactisch gezien bij elkaar horen, noemen we...

Benoem de VP (verb phrase) van onderstaande zin:

De erg oud geworden man loopt niet meer zo hard.

Zinsvolgorde

De basisstructuur van zinnen kunnen we duidelijk maken aan de hand van drie elementen die in zinnen vaak voorkomen:

subject - verbum - object

Welke basisvolgorde kent het Nederlands?

1. SOV
2. SVO
3. VSO
4. OSV

SOV, want...

• in zinnen met hulpwerkwoorden staat het belangrijkste werkwoord achteraan ('Ik  ga een appel eten')
• kinderen plaatsen werkwoorden achteraan (boekje lezen)
• als een werkwoord als zelfstandig naamwoord wordt gebruikt (nominalisatie), wordt het object voor het verbum geplaats ('Dat alsmaar naar de wokchinees gaan van klas V5 moet stoppen)

De semantiek houdt zich bezig met...

Woorden gevormd door klanknabootsing noemen we...

Wat is het hyperoniem van 'eik'?

1. den
2. beuk
3. boom

Noem een hyponiem voor 'dier'

'Antoniemen' zijn woorden die...

'Ik heb dit weekend Gorter gelezen.'

In bovenstaande zin is sprake van een...

1. metafoor
2. metoniem

'Gisteren was het mooi weer'

Waarom is er in bovenstaande zin sprake van deixis?

De discipline van de taalkunde die zich bezighoudt met de vraag hoe mensen taal gebruiken, noemen we...

'Ik ben blij dat je eindelijk weer terug bent!'

Hier is sprake van een...

1. assertieve taalhandeling
2. expressieve taalhandeling
3. directieve taalhandeling
4. commissieve taalhandeling

'Je bent ontslagen!'

Hier is sprake van een...

1. commissieve taalhandeling
2. declaratieve taalhandeling
3. assertieve taalhandeling
4. directieve taalhandeling

Het fenomeen dat mensen in communicatie altijd zo goed mogelijk met elkaar samen proberen te werken om de communicatie te doen slagen, noemen we...

A: 'Weet jij waar mijn tandenborstel is?'
B: 'Ik eet liever geen spinazie vanavond.'

B schendt in dit gesprek voornamelijk het maxime van...

1. relevantie
2. kwaliteit
3. kwantiteit
4. helderheid