DNA bassistof 9.1

• biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

DNA

bouw en functie van DNA  In vogelvlucht

leerdoelen: je kunt van een prokaryoot en van een eukaryoot 

• het verschil in genoom aangeven 
• bouw beschrijven van een DNA molecuul 
• beschrijven uit welke onderdelen een chromosoom bestaat 

begrippen: 

genoom - mtDNA-plasmide -nucleïnezuur - nucleotide-stikstofbase-3' en 5'uiteinde - basenparing-complementair-

DNA buiten de celkern: 

• mitochondrie
• chloroplast
• plasmide (bacterie)

BiNaS 71C

De 3 onderdelen van DNA:

suiker-, fosfaatgroep en stikstofbase

BiNaS 71C

De binding fosfaat- en suikergroep met de 4 verschillende stikstofbasen

DNA 

• nucleïnezuur
• opgebouwd uit nucleotiden in een bepaalde sequentie 

--> nucleotide : desoxyribose + N-base+ anorg. fosfaatgroep

--> N-base: Adenine, Cytosine, Thymine, Guanine

--> dubbele helix met basenparing 

• coderend vs. niet-coderend

coderend DNA

• een deel van het DNA dat de DNA-sequentie (=code) bevat waarmee ribosomen één of meer eiwitten kunnen synthetiseren 

niet-coderend DNA

• codeert voor andere moleculen die een regulerende functie hebben bij de synthese van eiwitten
• zijn repetitief DNA
• bestaat uit genen zonder functie 

Histonen en DNA

BiNaS 70A

Spiraliseren van DNA rond de histonen

genoom prokaryoot 

- dubbelstrengs DNA als helix

- los in cytoplasma

- groot circulair molecuul & 

   kleine plasmide(n) 

genoom eukaryoot:

- dubbelstrengs DNA als helix

- in de celkern 

- als lange draden gewonden 

   rond histonen

- histonen en DNA vormen 

   samen de chromosomen

functies van DNA

1) bevat informatie voor de erfelijke eigenschappen van een cel

2) bepaalt de functie van de cel

3) levert de instructies waarmee ribosomen in de cel verschillende soorten eiwitten kunnen synthetiseren 

BiNas 71E

RNA

Bijna altjd enkelstrengs

N-base is Uracil ipv thymine

Suikergroep is

ribose ipv desoxyribose

DNA-replicatie

DNA verdubbelt zich  net voor de celdeling.

Het gaat altijd in dezelfde richting

Dit wordt uitgevoerd door diverse enzymen

BiNas 71D 3'-> 5'

In welke celorganellen van een bladcel van een tomatenplant bevindt zich geen DNA

1. celkern
2. chloroplasten
3. cytoplasma
4. mitochondriën

Wat is het verschil tussen een prokaryoot en een eukaryoot?
Een prokaryoot heeft

1. geen DNA maar wel celorganellen
2. geen celkern maar wel celorganellen
3. geen DNA en geen celorganellen
4. geen celkern en geen celorganellen

Heeft een huidcel van Kay hetzelfde DNA als een spiercel van Kay?

1. ja
2. nee

Waaruit bestaat een nucleotide?

1. Uit DNA
2. Uit een stikstofbase en een desoxyribosemolecuul
3. Uit een stikstofbase, een ribosemolecuul en een aminozuur
4. Uit een stikstofbase, een desoxyribosemolecuul en een fosfaatgroep

Wie weet het nog:
Noem twee verschillen tussen DNA en RNA?