5V Thema 4 DNA basisstof 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 4 DNA (boek 5B)

Vandaag

Je kunt de bouw en werking van DNA beschrijven

Uitleg PO Spel

Welke woorden associeer je met DNA?

Ontdekking DNA

James Watson en Francis Crick

• opslaan erfelijke eigenschappen
• dubbele helix structuur
• eindeloos veel kopieën
• 1962 Nobelprijs

Genoom - al het DNA in de cel

prokaryoot = cel zonder kern, bijvoorbeeld een bacterie 

Bij een prokaryoot ligt het DNA in het cytoplasma als een cirkel (circulair DNA) Daarnaast bevat een bacterie vaak ook korte stukjes circulair DNA (plasmide) 

Genoom - al het DNA in de cel

eukaryoot - cel met een kern bijvoorbeeld, plant, dier, schimmel

genoom dierlijke cel:

- kernDNA

- mitochondriaal DNA(mtDNA)

genoom plantaardige cel:

- kernDNA 

- mitochondriaalDNA (mtDNA)

- DNA in bladgroenkorrels

aantal histonen + DNA = nucleosoom

DNA - DesoxyriboNucleicAcid - desoxyribonucleïnezuur

DNA is opgebouwd uit 4 verschillende bouwstenen (nucleotide); A,C,T,G

Elk nucleotide is opgebouwd uit 

3 onderdelen:

1. fosfaat

2. desoxyribose (suiker)

3. stikstofbase 

engels                                  nederlands

3' -uiteinde: OH-molecuul

5' -uiteinde: fosfaatgroep

enkelstrengs DNA (ssDNA)

dubbelstrengs DNA (ds DNA) helixstructuur

www.bioplek.org

DNA-stikstofbasen

DNA-sequentie: 

• de volgorde van de stikstofbasen.
  

Gen: 

• deel van DNA bevat code voor ribosomen om eiwit te synthetiseren

Niet-coderend DNA

• 98,5% van genoom mens bestaat uit  niet-coderend DNA
  
• niet coderend DNA : coderen voor regulerende moleculen
• deel is repetitief DNA: herhalende nucleotidesequenties bv. GCAAGCAAGCAA 

Hoe noemen we de combinatie hier rechts?

1. DNA-helix
2. Gen
3. Aminozuur
4. DNA-molecuul

Wat betekent 'complementair'?

Wat is de juiste volgorde van groot naar klein?

1. chromosoom , gen, nucleotide, base
2. chromosoom, gen, base, nucleotide
3. gen, chromosoom, nucleotide, base
4. gen, chromosoom, nucleotide, base

Hoeveel procent van ons DNA bestaat uit genen?

1. 0-5%
2. 10-50%
3. 5-10%
4. 50-80%

Welk kenmerk van ons erfelijk materiaal is niet universeel bij levende organismen?

1. De aaneenschakeling van desoxyribose en fosfaat
2. De aanwezigheid van 4 basen: A, C, T en G
3. De aanwezigheid van twee complementaire strengen
4. De sequentie van de nucleotiden

Wat betekent het begrip 'sequentie'

1. de volgorde van nucleotiden
2. de volgorde van nucleosomen
3. de volgorde van N-basen
4. de volgorde van genen

Huiswerk

Lees basisstof 1 

Maak opdracht 1 t/m 5