Welvaart hoofdstuk 2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Ben je klaar voor de les?

Lesdoelen

• Klassieke economie
• Adam Smith

Intro

Milton Friedman (Free to choose, PBS)

'Lesson of the pencil'

• Welke claim maakt Friedman over het potlood?
• Welk mechanisme zorgt ervoor dat het potlood gemaakt werd?
• Welke conclusie zou je zelf trekken uit deze les van Friedman?

Intro

Milton Friedman (Free to choose, PBS)

'Lesson of the pencil'

• Welke claim maakt Friedman over het potlood?
• Welk mechanisme zorgt ervoor dat het potlood gemaakt werd?
• Welke conclusie zou je zelf trekken uit deze les van Friedman?

en.wikipedia.org

Klassieke economen

• Adam Smith
• On the wealth of nations (1776)
• Invisible hand
• Prijs

Adam Smith (onzichtbare hand, eigen belang)

John Nash (handelen in eigen belang EN de groep)

Klassieke economen: Adam Smith

Vraag en aanbod komen in evenwicht door de 'onzichtbare hand' van de vrije markteconomie. Is er minder vraag, dan 

dalen de lonen en de prijzen en dan stijgt de verkoop. 

Wet van Say

elk aanbod, creëert zijn eigen vraag. Oftewel: alles wat je maakt, wordt verkocht. 

Vrije markt

De rijkdom in een samenleving ontstaat als iedereen ernaar streeft voor zichzelf meer te verdienen.

Door eigenbelang na te streven ontstaat een onzichtbare hand.

Marktevenwicht

De exogene prijs wordt bepaald op de markt. 

De markt bestaat uit vraag en aanbod.

We spreken van marktevenwicht wanneer 

de prijs ervoor zorgt dat vraag gelijk is aan 

aanbod, dus waar qa = qv. 

Dit gebeurt d.m.v. het marktmechanisme, of de onzichtbare hand.

Marktevenwicht

Hoe ontstaat het marktevenwicht?

• De 'onzichtbare hand' of 'vrije prijsvorming':
• Als prijs hoger is dan het evenwicht => meer aanbieders dan vragers => aanbodoverschot => daalt de prijs.
• Als prijs lager is dan het evenwicht => meer vragers dan aanbieders => vraagoverschot => stijgt de prijs.

Wat is klassieke economie? (1)

• Marktevenwicht

• Marktmechanisme

• Vrije markt  

Wat is klassieke economie? (2)

• 18/19e eeuw

• vrije markt
• Aanbodeconomen

• Zelfregulerend
• Structurele kant van economie

Klassieke economen

• Adam Smith
• John Stuart Mill 

• David Ricardo
• Thomas Malthus

Klassieke economen

• John Stuart Mill
• Principles (1848)
• Utility
• Nut

Klassieke economen

• David Ricardo 
• On the principles of Political Economy and Taxation (1817)
• Comparative advantage

Klassieke economen

• Thomas Malthus
• An essay on the principle of population (1798)
• Malthusion trap

Lesdoelen

• Klassieke economie
• Adam Smith

Aan de slag!

• Maken 2.1 t/m 2.5

Welkom!

Ben je klaar voor de les?

Lesdoelen

• Potentiele productie
• Totale factorproductiviteit
• Productiefunctie

Intro

• Land X & land Y
• 5 miljoen arbeiders
• kapitaalgoederenvoorraad twv 100 miljard
• Land X => BBP van 200 miljard
• Land Y => BBP van 400 miljard

Waar kan dat aan liggen?

Potentiële productie

• Hoeveelheid arbeid
• Hoeveelheid kapitaal
• Totale factorproductiviteit

Potentiële productie = het houdbare niveau van productie

Totale factorproductiviteit

1. Economisch kapitaal

Innovaties en verbetering infrastructuur

2. Menselijk kapitaal

Scholing van de beroepsbevolking

Totale factorproductiviteit

3. Natuurlijk kapitaal

De geografische ligging en beschikbaarheid van natuur, klimaat en bodemschatten

4. Maatschappelijke factoren

Politieke stabiliteit en kwalitatief goede instituties

De productiefunctie

De macro-economische productiefunctie geeft het BBP als functie van de productiefactoren: 

kapitaal, arbeid:

  

Y*= A(K,L) waarbij A, K en L positieve getallen zijn

Productiefunctie

Hoeveel inzet van de productiefactoren nodig is voor een bepaalde productie (van goederen en diensten).

Uitleg Productiefunctie

Productiefunctie: 

hoeveel inzet 

voor een bepaalde 

productie.

a = aantal uren arbeid

q = aantal muren

Productiefunctie:

Eerst neemt de 

hoeveelheid producten 

steeds verder toe bij 

toevoeging van een 

extra werknemer, 

daarna neemt 

de stijging af.

Toe- en afnemende meeropbrengsten 

kun je ook zien in de productiefunctie:

Eerst neemt de 

hoeveelheid producten 

steeds verder toe bij 

toevoeging van een 

extra werknemer, 

daarna neemt 

de stijging af.

Lesdoelen

• Potentiele productie
• Totale factorproductiviteit
• Productiefunctie

Aan de slag!

• Maken 2.1 t/m 2.5
• Maken 2.6 t/m 2.12

Welkom!

Ben je klaar voor de les?

Lesdoelen

• Herhaling productiefunctie
• Structuurbeleid

Productiefunctie

Hoeveel inzet van de productiefactoren nodig is voor een bepaalde productie (van goederen en diensten).

De productiefunctie

De macro-economische productiefunctie geeft het BBP als functie van de productiefactoren: 

kapitaal, arbeid:

  

Y*= A(K,L) waarbij A, K en L positieve getallen zijn

Potentiële productie

• Hoeveelheid arbeid
• Hoeveelheid kapitaal
• Totale factorproductiviteit

Structuurbeleid =

Wat kan de overheid doen om deze aspecten te verbeteren en zo de potentiele productie te laten groeien

Structuurbeleid arbeid

Beleidsmogelijkheden overheid om hoeveelheid en/of kwaliteit arbeid toe te laten nemen

• Arbeidsmarktparticipatie vrouwen, minderheden, arbeidsgehandicapten
• Pensioenleeftijd verhogen
• Arbeidsmigratie vereenvoudigen
• Scholing beroepsbevolking bevorderen (factorproductiviteit)

Structuurbeleid kapitaal

Beleidsmogelijkheden overheid om hoeveelheid en/of kwaliteit kapitaal toe te laten nemen

• Uitbreidingsinvesteringen bestaande industrie (breedte/diepteinvesteringen)
• Investeringen nieuwe industrie

Structuurbeleid factorproductiviteit

Beleidsmogelijkheden overheid om totale productiviteit arbeid en kapitaal toe te laten nemen

• Onderwijs (arbeid)
• Innovatie en R&D (kapitaal)
• Infrastructuur (bijvoorbeeld Schiphol, Panamakanaal)
• Politieke stabiliteit (dictatuur => democratie)

Lesdoelen

• Herhaling productiefunctie
• Structuurbeleid

Aan de slag!

• Maken 2.1 t/m 2.5
• Maken 2.6 t/m 2.12
• Maken 2.13 & 2.14