Leesvaardigheid_Les1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Trede 4 en Trede 5

• Spreken en luisteren
• Leesvaardigheid
• Grammatica

Planning

Vrijdag 12 maart	Inleveren filmpje
Week van 12 april	Bloktoets Leesvaardigheid en grammatica

Theorie bij opdracht filmpje

- Zie Portal 

- Zie mail

Uit welke drie onderdelen
bestaat elke tekst?

Les 1 Leesvaardigheid

Doel 1: Ik weet hoe een tekst is ingedeeld.

Doel 2: Ik kan de inleiding, het middenstuk en het slot herkennen.

Doel 3: Ik kan aangeven wat voor soort tekst de tekst is.

Doel 4: Ik kan aangeven wat het doel van de schrijver is.

Tekst

• Inleiding
• Middenstuk
• Slot

Wat staat er zoal in
de inleiding?

Wat staat er zoal in
het middenstuk?

Wat staat er zoal in
het slot?

Inleiding

Is het begin van de tekst: de eerste alinea('s).

Noemt meestal het onderwerp en het doel van de tekst.

Bevat soms een vraag.

Bestaat vaak uit één alinea.

Staat vaak apart van de rest van de tekst.

Is soms anders gedrukt, bijvoorbeeld vet, cursief of in een ander lettertype.

Middenstuk

Werkt het doel van de tekst uit.

Bestaat uit meerdere alinea’s.

Geeft informatie over de verschillende kanten (deelonderwerpen) van het onderwerp van de tekst.

Slot

Sluit de tekst af.

Bestaat meestal uit één alinea.

Herhaalt het doel van de schrijver.

Geeft meestal een conclusie of een samenvatting die je vaak kunt herkennen aan deze woorden: 'dus', 'kortom' of 'al met al'.

Les 2 Leesvaardigheid

Doel 1: Ik weet hoe een tekst is ingedeeld.

Doel 2: Ik kan de inleiding, het middenstuk en het slot herkennen.

Doel 3: Ik kan aangeven wat voor soort tekst de tekst is.

Doel 4: Ik kan aangeven wat het doel van de schrijver is.

Teksten bekijken

https://www.kidsweek.nl/nieuws-raar/dief-steelt-auto-brengt-kind-terug

Waar kijk je naar vóórdat je
de tekst helemaal gaat lezen?

Wat is dit voor soort tekst?

Hoe herken je de
inleiding van deze tekst?

Staan er tussenkopjes
in de tekst?

Waar gaat de tekst
over?

Begrijp je de reactie van
de dief? Leg uit!

Welk doel heeft de schrijfster
met haar tekst?

Teksten bekijken

https://www.kidsweek.nl/nieuws-games/strijd-om-gamen-ik-bepaal-zelf-wel-hoe-lang-ik-game

Wat voor soort tekst is dit?

Welke mening heeft Deirdre Enthoven?

Wat is volgens Deirdre positief aan gamen?

Wat moet je volgens Deirdre wel ook doen naast gamen?

Begrijp jij dat ouders zich
zorgen maken? Leg uit!

Hoe herken je de
inleiding?

Hoe herken je het
middenstuk?

Herken je een slot?

Waarom geen slot
in een nieuwsbericht?

Tekstsoorten

Er zijn verschillende soorten teksten, zoals een interview, een instructie, een nieuwsbericht, een (nieuws)artikel, een stripverhaal, een gedicht, een betoog etc.

Tekstdoelen

De schrijver wil met zijn tekst een bepaald doel bereiken:

1. informeren

2. amuseren/ vermaken

3. instrueren

4. overtuigen

5. overhalen/ activeren

Je weet nu:

Doel 1: Ik weet hoe een tekst is ingedeeld.

Doel 2: Ik kan de inleiding, het middenstuk en het slot herkennen.

Doel 3: Ik kan aangeven wat voor soort tekst de tekst is.

Doel 4: Ik kan aangeven wat het doel van de schrijver is.

Les 3 leesvaardigheid

1. Ik kan hoofd- en bijzaken onderscheiden in een tekst.

2. Ik kan kernzinnen benoemen in de tekst.

Onderwerp en hoofdgedachte?

Onderwerp

Onderwerp

Een tekst gaat ergens over; het heeft een onderwerp. Je kunt in één of enkele woorden zeggen wat het onderwerp is. Bijv.: tekenfilms voor volwassenen. 

Hoe vind je het onderwerp?

Lees de tekst oriënterend: bekijk de titel, de plaatjes, de bron en lees de eerste alinea.

Deelonderwerpen

In het middenstuk van de tekst worden meestal verschillende aspecten van het onderwerp besproken. Dit noemen we deelonderwerpen. 

Bij het onderwerp 'populaire sporten' horen  bijvoorbeeld de deelonderwerpen 'voetbal', 'tennis' en 'zwemmen'.

Hoe vind je deelonderwerpen?

Lees de tekst globaal: lees vooral de eerste en laatste zinnen van de alinea's 

Hoofdgedachte

Hoofdgedachte

Elke tekst heeft ook een hoofdgedachte. Dat is wat de schrijver jou wil vertellen met de tekst.

De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin, die samenvat wat er in de tekst over het onderwerp wordt gezegd. 

Bij het onderwerp 'tekenfilms' kan de hoofdgedachte zijn: 'Tekenfilms zijn leuk én je kunt er vaak ook wat van leren.'

Hoofdgedachte

Elke tekst heeft ook een hoofdgedachte. Dat is wat de schrijver jou wil vertellen met de tekst.

De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin, die samenvat wat er in de tekst over het onderwerp wordt gezegd. 

Bij het onderwerp 'tekenfilms' kan de hoofdgedachte zijn: 'Tekenfilms zijn leuk én je kunt er vaak ook wat van leren.'

Hoofdgedachte

De hoofdgedachte geeft antwoord op de vraag: wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd?

Hoe vind je de hoofdgedachte?

Lees de tekst intensief/ precies. Dit betekent dat je de tekst goed van de eerste tot de laatste zin leest. Vaak vind je de hoofdgedachte in de inleiding of het slot. 

 

Hoofdzaken en bijzaken

Alle belangrijke informatie die de schrijver geeft over het onderwerp en de hoofdgedachte, is een hoofdzaak. Minder belangrijke zaken noem je bijzaken.

 

Hoofdzaken zijn bijvoorbeeld feiten, jaartallen of eigenschappen van het onderwerp. Bijzaken zijn bijvoorbeeld voorbeelden en extra uitleg.

Hoofdzaken vinden

1. In de inleiding.

Het onderwerp en de hoofdgedachte staan vaak in de inleiding al genoemd. Behalve als er in de inleiding een anekdote of een voorbeeld wordt genoemd; dat zijn bijzaken.

Hoofdzaken vinden

2. In het slot.

Als er in het slot een samenvatting of een conclusie wordt gegeven, dan vind je hier ook het onderwerp en de hoofdgedachte.

Hoofdzaken vinden

3. In de kernzin van elke alinea: de belangrijkste zin.

Elke alinea behandelt één deelonderwerp. De kernzin met de belangrijkste informatie is de eerste of de laatste zin, maar kan ook de tweede zin van de alinea zijn. De overige zinnen in de alinea kunnen een toelichting op de kernzin geven of nog een voorbeeld. In deze zinnen staan dus bijzaken.

Belangrijk!

Het is belangrijk om te begrijpen wat de hoofdzaken en wat de bijzaken zijn. Zo kun je bijvoorbeeld veel makkelijker een tekst leren, of een samenvatting van de tekst maken. Ook kun je op die manier een tekst makkelijker scannend lezen en dus eerder bepalen of jij de tekst wilt lezen of niet.

Opdracht vorige les

Bespreken opdracht.