H14.3 Katrollen en Takels

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H14

14.3

Lesuur 1: 

Herhalingsopdracht par 1/2

Uitleg + aantekeningen 14.3

Practica hefbomen

Rouleren tussen

Proef 1, 2 en 3 uit het boek

Lesuur 2: 

Verder met practica hefbomen

Rouleren tussen
Proef 1, 2 en 3 uit het boek

Opdrachten maken uit het boek

Bespreking opdr 5 (14.2)

van Fz tot draaipunt

• F1 = Fz = 2,5 kN
• L1 = 1,1 m

Van Fs tot draaipunt

• F2 = Fs = ?
• L2 = 1,8 + 1,1 = 2,9 m

 

Bespreking opdr 5 (14.2)

Er is evenwicht, dus geldt:

M1 = M2

• F1 ∙L1 = F2 ∙ L2
• 2,5 × 1,1 = Fs × 2,9
  
• F2 =2,75/2,9 = 0,95 kN

Herhalingsopdracht

Leerdoelen 14.3

14.3.1 Je kunt uitleggen wat wordt bedoeld met een vaste katrol en met een losse katrol.

14.3.2 Je kunt met een tekening uitleggen hoe een takel in elkaar zit.

14.3.3 Je kunt uit het aantal katrollen van een takel afleiden hoeveel keer de hijskracht wordt vergroot en hoeveel keer de hijsafstand wordt verkleind.

14.3.4 Je kunt berekeningen uitvoeren met de rekenregel voor takels.

Vaste katrol

Een vaste katrol draait de richting van de kracht om. Je herkent een vaste katrol aan het feit dat hij VAST zit.

Kracht en lengte touw blijven gelijk

Losse katrol

• Een losse katrol maakt ons sterker. Halveert de kracht
• De last wordt verdeeld over het aantal touwen waaraan de katrol hangt.
• Kijk goed naar de last van 100 N. Hoeveel touwen hangt de last?
  
• 
  

Katrollen en Takels

Samenvatting

Een takel is een combinatie van minstens 1 vaste en 1 losse katrol.  

• Een vaste katrol is zo vastgemaakt dat hij niet meer op en neer kan bewegen. 
• Een losse katrol beweegt op en neer, samen met het voorwerp dat wordt opgehesen. 
  

Katrollen en Takels

De massa van de last 

is 120 kg.

De lastkracht is 1200 N.

De werkkracht = lastkracht : N

N= aantal katrollen of het aantal touwen. 

Katrollen en Takels

De werkkracht meent af met het aantal katrollen/touwen.

De hijslengte van het touw neemt juist toe.

Hijslengte = optilhoogte last x N (aantal katrollen/touwen) 

Een combinatie van vaste en één of meerdere losse katrollen
noem je een ...

1. Takel
2. hefboom

De kracht bij gebruik van een losse katrol neemt

1. Toe
2. Af
3. Blijft gelijk

Hoeveel katrollen heb je nodig als je 200N aan kracht levert en je wilt 1200N ophijsen?

1. 1
2. 4
3. 6
4. 8

Hiernaast zie je een takel.

Sleep de juiste namen naar de katrollen.

losse katrol

vaste katrol

Vul de juiste woorden in:

Tijdens het ophijsen van een voorwerp verricht je ............................

Een losse katrol ............................ de benodigde kracht maar ............................ de trekafstand.

De richting wordt hier ............................ veranderd.

Een vaste katrol ............................ de benodigde kracht en ............................ de trekafstand. De richting wordt hier ............................ veranderd.

arbeid

halveert

verdubbelt

wel

niet

behoudt

behoudt

Hier zie je een vaste katrol. Wat doet deze vaste katrol?

1. Behoudt de werkkracht, en verandert de richting
2. Halveert de werkkracht. en verandert de richting

Je ziet drie takels.
Stel de lastkracht van het gewicht is 1800 N
Wat is NIET waar?

1. De werkkracht van takel a is 600 N
2. De werkkracht van takel c 200 N
3. De werkkracht van takel b is 400 N

Practicum hefbomen

Rouleren met 3 groepen voor 3 proeven

GROEP 1: 

START MET PROEF 1

GROEP 2: 

START MET PROEF 2

GROEP 3: 

Start met opdrachten

 

.

Daarna proef 3 

Daarna proef 1

-> proef 3

Daarna proef 2

Rouleren

Groep 1 start met proef 1 

Groep 2 en 3 starten met opdrachten

Practicum met roulatie

Groep 1 start met proef  1 -> 3 -> 2

Groep 2 start met proef 2 -> 1 -> 3 

Groep 3 start met proef 3 -> 2 -> 1

Practicum met roulatie

Groep 1 start met proef opdr -> 1 -> 3 -> 2

Groep 2 start met proef 2 -> 3 -> opdr  -> 1 

Groep 3 start met proef 3 -> opdrachten-> 1 -> 2

Proef 1 

Proef 2

Groepen

5 leerlingen per groep!

Groep 1 start met proef 1 -> 3 -> 2

Groep 2 start met proef 2 -> 1 -> 3

Groep 3 start met proef 3 -> 2 -> 1

Groepen

Aan de slag

Maak de opdrachten van 14.3