hoofdstuk 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

hoofdstuk 2: de Grieken

H2.1 het leven in een Griekse stadsstaat

• Je kunt enkele eigenschappen noemen van Griekse stadstaten.
• Je kunt uitleggen dat niet alle mensen die in Griekenland woonden, burgerrechten hadden.
• Je kunt uitleggen hoe het leven in een Griekse stadstaat eruitzag.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Tijdvak 2: de tijd van Grieken en Romeinen (oudheid)

Jaartallen: 800 V.Chr. tot 500 N.Chr.

Stadsstaat = polis 

• Het volk woonde niet in één staat, maar was verdeeld over zo’n 700 verschillende stadstaten. 
• Een stad met het land
  eromheen noemen we een stadsstaat of polis (MV: poleis)
• Elke stadsstaat had andere regels
• 700 verschillende stadsstaten in het oude Griekenland
• Bekendste: Athene, Sparta
  
• Grieken voelden zich in de eerste plaats inwoner van hun eigen polis en pas in de tweede plaats Griek.

Stadstaat/polis: de stad en het gebied rondom de stad

Rond 450 v.C.

700 stadstaten / Poleis 

Kenmerken

• Vaak klein --> 1000 inwoners 
• Eigen wetten maken


• Vereren allemaal dezelfde goden (polytheisme)
• Zelfde soort tempels
• Leven van handel en landbouw
• Spraken allemaal Grieks

even een bekende stadstaat: Sparta

• Een koning is de baas (monarchie)

• Oorlog en het leger zijn belangrijk

• Kinderen krijgen een zware, Spartaanse opvoeding

• Er zijn slaven

waarom is het belangrijk om een goed leger te hebben?

werken aan de weektaak

 maak 2.1 

les 2: wat gaan we doen?

- herhaling: 

- wat is een stadsstaat/ welke kenmerken heeft het?

sleepvraag

uitleg  de griekse burger en het leven in griekse stadstaat.

aan het werk

Sleep de onderdelen van de polis naar de juiste plek

Acropolis

Agora

Platteland

Haven

Stadsmuur

Stad

Tempel

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat enkele eigenschappen van Griekse stadstaten zijn

- Dat niet alle mensen in het oude Griekenland burgerrechten hebben

- Hoe het leven in een Griekse stadstaat eruit ziet

mensen met burgerrecht

- mannen

- vrije mannen die uit de polis kwamen.

- eerst konden rijken alleen meebesturen (konden eigenwapens/ harnas betalen) later ook anderen die nodig waren voor de oorlog.

voordeel: konden meebeslissen met bestuur

mensen zonder burgerrecht

- vrouwen

- vreemdelingen

- slaven

nadeel: hadden niets in te brengen in het bestuur.

Slavernij

• Slaven waren erg belangrijk voor de Grieken; ze deden een groot deel van het werk in de stadstaten
  
  
• 1/3 van de Griekse bevolking was slaaf
  
  
• Slaven waren meestal krijgsgevangen uit oorlogen of waren geboren als slaaf, als hun ouders ook slaaf waren
  

Leven in een stadstaat

- leven van landbouw en handel (met koloniën)

- mannen waren de baas en mochten naar school

- vrouwen hadden geen rechten en geen onderwijs

nu even kijken wat jullie nog weten

kom in de lesson up

De bergen zorgden ervoor dat mensen niet makkelijk contact met elkaar hadden.  

Egypte

stadstaten

polis

Daardoor ontstond er niet één groot rijk zoals

In plaats daarvan waren er allemaal verschillende 

Zo’n stadstaat noemden de Grieken een

Waar of niet waar?

De verschillende stadstaten en Griekenland hadden allemaal dezelfde wetten en bestuur.

Niet waar

Waar

Wat is een stadstaat?

1. Een stad met omliggend terrein en een eigen bestuur.
2. Een stad die onderdeel is van een grotere staat.
3. Een staat die bestaat uit een aantal kleinere steden.
4. Een staat met een aantal steden en kolonies.

Zet op de juiste plek in de piramide van Athene

Mannen uit de stadstaat

Vrouwen

Slaven

Mannen van buiten de stadstaat

aan het werk met de weektaak

voor volgende les af:

alle opdrachten 2.1

les 3: paragraaf 2.2 

politiek in athene

Leerdoelen

• Je kunt een beschrijving geven van vier verschillende manieren waarop een Griekse stadstaat kon worden bestuurd.

• Je kunt uitleggen hoe de Atheense democratie ongeveer werkte en waardoor die anders was dan de democratie in Nederland.
  

• Je kunt beschrijven hoe de democratie in Athene en andere Griekse stadstaten verdween.

Opdracht B: een bestuursvorm kiezen!

De verschillende staatsvormen.

1. Monarchie

2. Aristocratie

3. Tirannie

4. Democratie

1. Monarchie

• Koning als leider

• Vaak door erfopvolging.

• ondersteund door de raad van ouderen. 

2. Aristocratie 

• Vernoemd naar de Griekse adel: Aristoi
• 'De besten' moeten heersen

• De rijkste, sterkste en meeste wijze, krijgen de macht 

3. Tirannie

• Één iemand heeft de macht.

• Beslist alles.

• Onderdrukt het volk.

Niet altijd was een Tiran slecht!

Pisistratus 

4. (Griekse) democratie 

De gewone burger moet helpen met oorlog, dus...

Wil ook inspraak! 

Democratie

(Demos = volk)

(Kratein = heersen) 

Volksheerschappij 

Atheense democratie

• Griekenland bestond uit poleis (stadstaten). Een polis was een stad met omringend land (met een eigen bestuur, leger, wetten, munten etc.) Grootste polis was Athene (300.000)
• De meeste poleis ontwikkelden zich van monarchie (koning) naar aristocratie (adel) naar tirannie (macht aan 1 persoon).
  
• In Athene echter kreeg de volksvergadering in 507 v.C. de hoogste macht en werd daarmee de eerste democratie !(o.l.v. Cleisthenes).
  

+/- 6000 mannen. 

NL: Indirecte democratie

Atheense democratie

Verschillen Atheense democratie met huidige democratie:

- Athene was een directe democratie, alle burgers mogen meebeslissen. In Nederland stemmen we 1 keer per 4 jaar op volksvertegenwoordigers.

- Alleen burgers met burgerschap mochten stemmen en hadden burgerrecht (vrouwen, slaven en immigranten niet)

-  in Griekenland iedere maand andere regering in Nederland 1 keer per 4 jaar

aan het werk

werken aan de weektaak

maak opdrachten van 2.2