Tekststructuren en functiewoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 Lezen

H1 en 2: Tekststructuren

H5 en 6: Functiewoorden

Tekststructuren

1. Argumentatie: standpunt met argumenten. Tegenargument met weerlegging. 
2. Aspecten: onderwerp van verschillende kanten belicht, soms samenvatting aan het einde. 
3. Verklaring: kenmerken / voorbeelden / verklaringen voor een verschijnsel geven. 
4. Voor en nadelen: vraag of standpunt met voor- en nadelen. 
5. Probleem en oplossing: probleemstelling met oorzaak, gevolgen en mogelijke oplossingen. 
6. Verleden, heden en toekomst: situatie van vroeger, nu en voorspelling van de toekomst bij een onderwerp. 
7. Vraag en antwoord: vraag met antwoord(en)

Functies inleiding en slot

Inleiding en/of slot moeten het standpunt bevatten. De onderbouwing staat in de kern. Dit kunnen argumenten zijn, oorzaken, oplossingen, verklaringen, enz.

Lees nu alinea 1 t/m 3 van een artikel over pandemieën -->

https:

Welke structuur verwacht je na het lezen van deze inleiding?

1. verleden- heden
2. verschijnsel - verklaring
3. verleden-heden-toekomst
4. probleem - oplossing

lastig in te schatten ...

• de schrijver keek inderdaad naar het verleden
  
• het is te verwachten dat we naar de toekomst kijken bij dit onderwerp
  
• en het is een probleem waarvoor we nu een oplossing lijken te hebben middels een vaccin
  

maar toch verklaart de schrijver hier een verschijnsel aan de hand van vroegere epidemieën ... lees maar mee -->

Functiewoorden

Een tekstgedeelte heeft een bepaalde functie binnen de tekst. Dit duid je aan met een functiewoord.

In hoofdstuk 5: aanbeveling, probleemstelling, tegenwerping, uitwerking, verklaring en weerlegging

In hoofdstuk 6: aanleiding, afweging, anekdote, constatering, nuancering en vraagstelling

Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

1. argument
2. constatering
3. conclusie
4. anekdote

Een goede raad

1. argument
2. afweging
3. aanbeveling
4. verklaring

De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is.

1. argument
2. verklaring
3. conclusie
4. voorwaarde

Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

1. anekdote
2. tegenwerping
3. conclusie
4. aanleiding

Vaststelling van een feit of verschijnsel

1. voorwaarde
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Waar komt een afweging vaak voor?

1. aan het begin van een tekst
2. in de bron van een tekst
3. in het middenstuk van een tekst
4. aan het eind van een tekst

Nuancering

1. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren
4. Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

Tegenwerping

1. Laten zien dat een argument niet juist is.
2. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
3. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Weerlegging

1. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is.
2. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp
3. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
4. Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen

Uitwerking

1. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is
4. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp

Oefening tekststructuren en functiewoorden

Lees de teksten en vul de tabel in per tekst

Tweetallen

10 minuten