VWO 4 Thema 6 Mens en milieu B4 Duurzame ontwikkeling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 6 Mens en Milieu

B4

Duurzame Ontwikkeling

Leerdoelen B4

6.4.1 Je kunt de voornaamste oorzaken en gevolgen van milieuproblemen toelichten.

6.4.2 Je kunt uitleggen wat duurzame ontwikkeling is.

Oorzaken van milieuproblemen

• Bevolkingdruk

• Veranderde wijze van leven: industriele productie, chemische en technische ontwikkeling, grootschalige landbouw, veranderde infrastructuur en welvaartsgroei

• Milieuvervuiling door afvalstoffen: lucht (fijnstof (o.a. stikstofoxiden)), bodem (bv. persistente toxische stoffen) en water (bv. met microplastics)
• Aantasting landschap en ontbossing
• Klimaatverandering
• Gevolgen voor biodiversiteit

01:26

Voor welk doel hebben mensen 75% van het aardoppervlak gebruikt?

02:29

Wat zijn de twee hoofdredenen voor de biodiversiteit afname?

Biodiversiteit

Soortenrijkdom binnen een ecosysteem

Dankzij biodiversiteit hebben we:

- Voedsel

- Medicijnen

- Kleding

- Brandstof

- Vruchtbare grond

O.a. menselijke druk, zoals bevolkingsgroei, vernietiging habitats, versnippering, handel in wilde dieren, vervuiling en klimaatverandering hebben voor een enorme afname gezorgd...

Waar verwacht je meer biodiversiteit?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Hoe kun je biodiversiteit vergroten?

1. overal een climax ecosysteem laten ontstaan
2. variatie in het landschap aanbrengen
3. het land versnipperen
4. veel kleine natuurgebieden maken

Werelddoelen

Verenigde Naties

• Periode 2015-2030 
• Doel 15 is bijvoorbeeld 'het beschermen van ecosystemen, bossen en biodiversiteit
• Duurzame ontwikkeling: als kan worden voorzien in de behoeften van de huidige generatie mensen zonder de behoeften van de toekomstige generatie in gevaar te brengen
• Hergebruik en recyclen

Maak opdracht 43 t/m 45

Duurzame energie

Energietransitie: de overgang van het gebruik van fossiele brandstoffen voor de energieproductie naar het gebruik van hernieuwbare en duurzame energiebronnen

Oplossingen

Alternatieve duurzame energiebronnen (geen effect op milieu) zijn overal op aarde aanwezig, raken niet op en zorgen niet voor die extra CO₂ in de atmosfeer. 

Voorbeelden: zon, wind, waterkracht, aardwarmte, biobrandstof (organisch restafval). Deze laatste maakt deel uit van de korte koolstofkringloop.

Duurzame voedselproductie

om met maatregelen de ecologische footprint van voedingsmiddelen te verkleinen...

Verkleinen veestapel, lokale voedselproductie, beperking gebruik chemische bestrijdingsmiddelen en mest, precisielandbouw, verticale landbouw, gebruik ledlampen

Andere oplossingen

• Uitstoot methaangassen in de landbouw en veeteelt verminderen
• Genetisch gemanipuleerde rijstplant met een verminderde uitstoot van methaangas
• Aanpassing voeding koeien en verbetering opslag en verwerking mest
• Uit mest biogas maken m.b.v. vergisting door micro-organismen
• Energie uit algen (zeewier) halen

Veranderingen in landbouw en landschap

Bevolkingstoename, veranderende levenswijze en opkomst grootschalige en niet-grondgebonden landbouw hebben invloed gehad op de hoeveelheid natuurlijk terrein en bos en de daar levende planten en dieren...

schooltv.nl

Natuurbehoud

• Maatregelen om natuur te behouden of te handhaven

Bijvoorbeeld nadenken over hoe steden groeien of het opkopen van natuurgebieden

Natuurbeheer

• Menselijk ingrijpen ten behoeve van optimale leefomstandigheden voor planten en dieren

Bijvoorbeeld successie voorkomen door grazers in een gebied te laten (zoals in de Oostvaardersplassen) of maaien en afvoeren van hooiweiden om ze te verschralen of aanplanten oeverbegroeiing

Enkele voorbeelden van natuurbeheer

Nieuwsbericht:

https://nos.nl/artikel/2166030-1440-damherten-afgeschoten-in-jaar-tijd-in-waterleidingduinen.html

Voorbeeld van Agentschap Natuur en Bos in België:

Van dit agentschap zijn 

meer video's te vinden

Natuurontwikkeling

• Natuur beïnvloeden door eerst menselijk ingrepen te doen en daarna de natuur haar gang laten gaan.

Bijvoorbeeld een bepaald ecosysteem te laten ontstaan, ruimte voor de rivier om buiten oevers te treden

Filmtip: De Nieuwe Wildernis over de Oostvaardersplassen

Natuur in Nederland??

• Bijna geen natuurlijke ecosystemen in Nederland
• Nederland is versnipperd door wegen

Versnippering natuur

Verbinden natuur

Wettelijke basis voor natuurbescherming

- Natuurbeschermingswet

- Boswet 

- Faunawet

Rode lijst: dieren en plantensoorten die uitgestorven zijn of met uitsterven worden bedreigd in Nederland. 

Maar opname in Flora- en faunawet nodig anders niet beschermd

Maak opdracht 46 t/m 52

Klaar? Oefen de Flitskaarten en maak Test Jezelf

Neem daarna de leefwereldcontext 'Werken aan een CO2-neutrale bouwsector' door en maak opdracht 53 en 54

Lesafsluiter B4

Stelling: Elk huis moet verplicht zonnepanelen op het dak krijgen.

😒🙁😐🙂😃

Stelling: Op school moet meer aandacht besteed worden aan klimaat en milieu

😒🙁😐🙂😃

Stelling: In de Noordzee moeten zogenaamde windmolenparken worden gebouwd. Ook als dit ten koste gaat van de scheepsvaart.

😒🙁😐🙂😃

Stelling: Producten in de kantine/supermarkt die veel plastic bevatten moeten duurder worden om het milieu te beschermen.

😒🙁😐🙂😃

1. Je kunt bio-ethanol (een biobrandstof) winnen uit maisplanten. Op sommige plaatsen worden grote maisvelden gebruikt voor het maken van bio-ethanol.
a. Leg uit dat dit niet duurzaam is.
b. Geef een voorbeeld van een duurzame manier van biobrandstofwinning.

2. Leg uit hoe het verbranden van fossiele brandstoffen bijdraagt aan het versterkt broeikaseffect.
Gebruik in je antwoord de termen: langlopende en kortlopende
koolstofkringloop.

3. Natuurnetwerk Nederland zet zich in voor het natuurbeheer in Nederland.
Geef voorbeelden van hoe ze dat doen.

https:

Hoeveel procent score had je bij deze oefentoets?

Een docu over Extinction Rebellion van de NOS