Een welvarende samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Een welvarende samenleving

Hoofdvragen

1. Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1948 en 1978?
   
   
2. Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1978-2008? 

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• Uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
• Verklaren hoe de economische groei voor veranderingen in de samenleving zorgde
• De veranderende positie van vrouwen en jongeren bespreken 
• Voorbeelden van immigratie en emigratie noemen.

Na WO 2

• Nederland is een verzuilde samenleving:
• Iedere zuil heeft een eigen partij, school, verenigingen, enz.
• Partij van de Arbeid:  'doorbraakpartij'(1946)
• Eerste verkiezingen na WO2 nog  steeds grotendeels verzuild, maar:
• 1946-1958: Rooms-rode coalitie --> samenwerking PvdA en KVP
• Nederland na WO2 niet meer neutraal: aansluiting NAVO, EGKS & ontvangst Marshallhulp 

Groei

• Vanaf 1948 economische groeiperiode: 
• 1. Geleide loonpolitiek: 
• a. Lonen bevriezen
• b. Weinig luxe (sober leven) -> leven in teken van wederopbouw
• Typisch PvdA (Willem Drees) - > sociaal economische gelijkheid
• 2. Duits economisch herstel (wirtschaftswunder)
• 3. Gasvoorraad Groningen
• 4. Marshallhulp

Na een ongeval kun je niet meer (volledig) werken: je ontvangt een uitkering

1. WAO
2. WW
3. AOW
4. Bijstand

Na een 40 jaar werken mag je eindelijk stoppen. Je ontvang een uitkering

1. WAO
2. WW
3. AOW
4. Bijstand

Je wordt ontslagen. Je ontvangt een uitkering

1. WAO
2. WW
3. AOW
4. Bijstand

Doelen

• Aan het einde van de les kan ik:
• Uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
• Verklaren hoe de economische groei voor veranderingen in de samenleving zorgde
• De veranderende positie van vrouwen en jongeren bespreken 
• Voorbeelden van immigratie en emigratie noemen.

Verzorgingsstaat

• Dankzij economische groei is verzorgingsstaat mogelijk:
• WW (1952), AOW (1957) Algemene Bijstandswet (1963) WAO(1967) 
• De overheid is verantwoordelijk voor een sociaal vangnet
• Mogelijk door overleg werkgevers en werknemers (sociale partners)
• Voorbeeld van het poldermodel (overleg gericht op overeenstemming)
• Voorbeeld maakbare samenleving

Ontzuiling

• Economische groei leidt tot culturele veranderingen
• Ontstaan consumptiemaatschappij: supermarkten, luxe producten, forenzen 
• Gevolg welvaartsstijging: ontzuiling & secularisatie --> Radio Veronica, TROS
• Ontzuiling heeft ook gevolgen voor politiek: 
• Oprichting D'66 (géén zuil) & ontstaan fusiepartij CDA

De verandering die Romme wil doorvoeren in het beleid van de regering zorgt voor een politiek probleem:
Licht dit toe door:
 met bron aan te geven welk beleid Romme wil veranderen en
 zonder bron te verklaren voor welk politiek probleem dit zorgt in de
regering.

Doelen

• Kern van een juist antwoord is:
• • Romme wil de geleide loonpolitiek doorbreken door voor te stellen dat lonen meer mogen stijgen / dat er een nieuw systeem komt voor het vaststellen van lonen 1
• • waardoor de samenwerking van de rooms-rode regering/tussen de katholieken en sociaaldemocraten onder druk komt te staan / de sociaaldemocraten zich mogelijk van de samenwerking met de KVP afkeren (omdat zij de geleide loonpolitiek samen voeren) 1

Doelen

• Aan het einde van de les kan ik:
• Uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
• Verklaren hoe de economische groei voor veranderingen in de samenleving zorgde
• De veranderende positie van vrouwen en jongeren bespreken 
• Voorbeelden van immigratie en emigratie noemen.

Jeugd

• Na WO2: babyboom
• Door welvaart hoeven jongeren niet meer te werken: vrije tijd
• Gevolg: ontstaan jeugdculturen
• Nozems: geïnspireerd door popmuziek uit VS (Elvis)
• Hippies: afzetten tegen consumptie-maatschappij en materialisme (Beatles), pacifistisch
• Provo's: verzet tegen bestaande machtsverhouding met ludieke acties

Onderwerpen

• Ontstaan verzorgingsstaat
• Maatschappelijke veranderingen
• Tweede Feministische Golf
• Ontstaan multiculturele samenleving 

Feminisme

• 1919: vrouwenkiestrecht
• Nauwelijks verdere ontwikkeling onder confessionele regeringen
•  1956: afschaffing handelings-onbekwaamheid vrouwen (Tenderloo)
• Meer meisjes gaan vanaf jaren '60 naar hoger onderwijs
• Gevolg: Tweede Feministische Golf --> Dolle Mina & Man Vrouw Maatschappij
• Grotere vrijheden door 'pil' (1964) en versoepeling echtscheiding

Migratie

• Na-oorlogse regering bevorderd emigratie naar Canada & Australië (teveel mensen in NL, te weinig huizen)
• 1948: Soevereiniteitsoverdracht Indonesië --> Molukse vluchtelingen naar NL
• 1958: Nederlanders en Indo's niet meer welkom in Indonesië
• 1975: onafhankelijkheid Suriname
• Daarnaast: gastarbeiders uit Zuid Europa
• Oliecrisis (1973) maakt einde aan economische groei NL